Qozog‘iston prezidenti Konstitutsiya bo‘yicha referendum orqali o‘z vakolatlari muddatini uzaytirmaslikka va’da berdi

Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev Konstitutsiyaga tuzatishlar haqidagi referendum orqali o‘z vakolatlari muddatini uzaytirmoqchi emas. Bu haqda u mamlakat Milliy fanlar akademiyasining 75 yilligiga bag‘ishlangan sessiyada aytib o‘tdi, deb yozadi “RBK”.

“Menga mamlakat ichida va chet elda shunday savol berishyapti: amaldagi davlat rahbari referendum orqali o‘z vakolatlari muddatini uzaytirmoqchimi, ya’ni prezidentlik muddatini nolga tenglashtirmoqchimi? Javob beraman: bunday niyatim bo‘lmagan va bo‘lmaydi ham”, — dedi To‘qayev.

Prezidentlik muddatini nolga tenglashtirish — amaldagi davlat rahbariga o‘z vakolatlarining maksimal muddatini uzaytirish imkonini beruvchi, konstitutsiyaviy cheklovlarni qayta ko‘rib chiqish amaliyoti. Asosan, konstitutsiyani o‘zgartirish (tuzatishlar kiritish yoki yangisini qabul qilish) orqali amalga oshiriladi.

Qozog‘istonning 1995-yilda qabul qilingan amaldagi Konstitutsiyasi 41—42-moddalariga muvofiq, prezident 5 yilga saylanadi va ushbu lavozimni ikki muddatdan ko‘proq egallay olmaydi. Bosh qonunda, shuningdek, bu qoida Qozog‘istonning birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyevga nisbatan amal qilmasligi aytiladi. Agar tuzatishlar qabul qilinsa, ushbu nizom konstitutsiyadan olib tashlanadi.

To‘qayev aprel oyida Qozog‘iston konstitutsiyasiga o‘zgartirishlar kiritish bo‘yicha referendum o‘tkazilishini e’lon qilgandi. O‘zgartirishlar mamlakat bosh qonunining 30 dan ortiq moddalariga taalluqli bo‘ladi. Boshqa narsalar qatorida Qozog‘istonning birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyevning vakolatlari va maqomi to‘g‘risidagi bandlar konstitutsiyadan chiqarib tashlanishi rejalashtirilmoqda. Qozog‘istonning amaldagi konstitutsiyasiga muvofiq, uning birinchi prezidenti lavozimda o‘tkazgan davrda amalga oshirgan barcha harakatlari uchun to‘liq va muddatsiz daxlsizlikka egadir.

Referendum 5-iyun, yakshanba kuni bo‘lib o‘tadi.