Neft eksport qiluvchi davlatlar tashkiloti (OPEK)ning ba’zi a’zolari Rossiyaning neft qazib olish bo‘yicha kelishuvdagi ishtirokini to‘xtatib qo‘yishni ko‘rib chiqmoqda. Bu haqda Wall Street Journal xabar berdi.
Bunga sabab esa G‘arb sanksiyalari va qisman Yevropa taqiqi Rossiyaning neft qazib olish qobiliyatini pasaytira boshlagani hisoblanadi.
Kelishuv amalga oshsa Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari va neft eksport qiluvchi mamlakatlar tashkilotidagi boshqa o‘nlab davlatlar Rossiyaning o‘rnini qoplash uchun o‘zlarining neft qazib olish hajmini oshirishlari mumkin.
Bu esa ishlab chiqaruvchilarga AQSHdan ko‘ra sezilarli darajada ko‘proq xom neftni quyish uchun yo‘l ochishi mumkin.
Dunyoning uchta yirik neft qazib oluvchi davlatlaridan biri bo‘lgan Rossiya o‘tgan yili OPEK va to‘qqizta unga a’zo bo‘lmagan davlatlar bilan har oyda ko‘proq neft qazib olish to‘g‘risida kelishib olgan.
Biroq uning ishlab chiqarish hajmi bu yil taxminan 8 foizga kamayishi kutilmoqda. Rossiya bu chetlatishga rozi bo‘ladimi yoki yo‘qligini aniqlab bo‘lmadi.
OPEKning 13 a’zosi va Rossiya boshchiligidagi 10 ta OPEKga kirmaydigan ishlab chiqaruvchilar payshanba kuni yig‘ilib, ish hajmini kuniga 432 000 barrelga oshirishga kelishishlari kutilmoqda. Ular birgalikda o‘zlarini OPEK+ deb atashadi.
AQSH va Yevropa davlatlari bu kelishuv Ukrainadagi urush paytida neft bozorini barqarorlashtirish uchun yetarli emas, deb hisoblamoqda.
Bu kelishuv nimani anglatadi?
Rossiya OPEK a’zosi bo‘lmasa-da, 2016-yildan beri neft qazib olishni koalitsiyadagi guruh bilan muvofiqlashtirib, jahon neft ishlab chiqarishining yarmidan ko‘pini nazorat qiladi.Endi OPEK a’zolari, jumladan, Fors ko‘rfazidagi ishlab chiqaruvchilar kartelining asosiy qismi Moskva rejalashtirilgan o‘sishlarda ishtirok etishni to‘xtatishi kerakligi haqida bahslasha boshladilar.
Ishlab chiqarish kamaygan bo‘lsa ham, Rossiya AQSH va Saudiya Arabistonidan tashqari barcha mamlakatlarga nisbatan ko‘proq neft ishlab chiqaradi.
Ukrainada urush boshlanganidan so‘ng, dunyodagi eng yirik neft ishlab chiqaruvchilardan biri bo‘lgan Rossiyaning neft ishlab chiqarish va eksport qilishni qiyinlashtirib, ta’minotni cheklashi mumkinligi sabab neft narxi keskin ko‘tarildi.
Shu bilan birga, Yevropa Rossiyadan kema orqali keladigan barcha neft importlarini taqiqlashga rozi bo‘ldi. Germaniya bu yil Rossiya nefti importini to‘xtatmoqchi, bu Rossiyaning Yevropaga neft eksportining 90 foizini qoplashi mumkin.
Urush boshlanganidan beri neft narxi bir barrel uchun 100 dollardan oshib ketdi, dekabr oyining boshida u bir barrel uchun 70 dollardan kamroq bo‘lgan.
O‘tgan yildan beri AQSH OPEK va boshqa yirik neft ishlab chiqaruvchi davlatlarni ishlab chiqarish hajmini ko‘paytirish orqali narxlarning o‘sishini kamaytirishga undagan.
Avvalroq Yevropa Rossiya neftidan voz kechishni boshlagani, qisman embargo joriy etilgani haqida xabar berilgan edi.
Izoh (0)