Moskva va Kiyev vakillarining Istanbuldagi muzokaralaridan so‘ng Buyuk Britaniya va Germaniya Ukrainaning xavfsizligi uchun kafillik qilishga tayyorligini bildirdi, biroq AQSH va Polsha o‘zlari uchun bunday imkoniyat haqida hozircha izoh bermagan.
29-mart kuni Istanbulda bo‘lib o‘tgan muzokaralarda Ukraina mojaroni hal qilish bo‘yicha Rossiyaga birinchi marta yozma takliflarini topshirdi. Ularda, jumladan, xavfsizlik bo‘yicha qator davlatlarning kafolati talab qilingan. Ukraina ro‘yxatiga BMT Xavfsizlik kengashining doimiy a’zolari, shuningdek, Germaniya, Isroil, Italiya, Kanada, Polsha va Turkiya kiritilgan.
“TASS” ro‘yxatdagi davlatlardan shu paytgacha yangragan asosiy bayonotlarni to‘pladi.
AQSH hozircha tayyor emas
Vashington Ukrainaga xavfsizlik kafolatlarini berish haqida gapirishga hozircha tayyor emas. Oq uyning kommunikatsiyalar bo‘yicha direktori Keyt Bedingfild jurnalistlarga “Men sizga xavfsizlik kafolatlariga oid muhokamalar bo‘yicha oldindan aniq ma’lumot bera olmayman” — degan.
Umuman olganda, Qo‘shma Shtatlar Istanbuldagi muzokaralarga ancha vazmin munosabat bildirdi. AQSH Davlat kotibi Entoni Blinken Ukrainaga “haqiqiy progress bor-yo‘qligini aniqlash imkonini” berdi va agar Kiyev “ijobiy” o‘zgarishni ko‘rsa, Vashington ehtimoliy kelishuvlarni qo‘llab-quvvatlashiga ishontirdi.
Rossiya Mudofaa vazirligining Kiyev va Chernigov yo‘nalishida faollikni keskin kamaytirish haqidagi bayonotiga Qo‘shma Shtatlar chamasi shunday munosabat bildirgan. Blinkenning so‘zlariga ko‘ra, Vashington Moskvaning nima deyayotganidan ko‘ra ko‘proq nima qilayotganiga e’tibor qaratgan, AQSH prezidenti Jo Bayden esa aniq qadamlarni ko‘rmaguniga qadar Rossiyaning bayonotiga har qanday tarzda fikr bildirishdan bosh tortgan. Oq uyning ta’kidlashicha, “dunyo hatto Ukrainaning boshqa hududlariga ham keng ko‘lamli hujumlar bo‘lishi ehtimoliga tayyor turishi zarur”.
G‘arbda fikrlar turlicha
Boshqa G‘arb davlatlarining fikrlari bir-biridan farq qilmoqda: Buyuk Britaniya va Germaniya kafil bo‘lishga tayyorligini bildirgan bo‘lsa, Polsha izohlardan qochishni afzal ko‘rdi, Fransiya esa Ukrainaga kafolatlar haqida hali rasman gapirmadi.
Agar Kiyev so‘rasa, London unga xavfsizlik kafolatlarini taqdim etishdagi rolidan mamnun bo‘ladi, deya ishontirdi Britaniyaning BMTdagi elchisi Barbara Vudvord. Berlin hukumatining matbuot kotibi Shteffen Xebeshtraytning so‘zlariga ko‘ra, ular “ko‘plab boshqa davlatlar kabi” kafil bo‘lishga tayyor, biroq taklif etilayotgan kelishuv formatini o‘rganib chiqish kerak.
Varshava, xuddi Vashington singari, kafolatlar qabul qilinishidan oldin bu haqda gapirishdan bosh tortdi. “Ommaviy axborot vositalarida gapirilayotgan majburiyatlar — muhim majburiyatlardir. Ammo biz bunday takliflar qabul qilinadimi yoki yo‘qligi haqida ushbu takliflarning tafsilotlari aniqlangandan keyin ma’lum qilamiz, chunki hozir bunday narsalarni tasdiqlash yoki rad etish qiyin”, — dedi Polsha hukumati vakili Pyotr Myuller, tafsilotlarni tushuntirib. “Bu juda muhim, chunki aniq majburiyatlar shundan kelib chiqadi”.
Kanada bosh vaziri Jastin Tryudo Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy bilan xavfsizlik kafolatlarini muhokama qilganini aytdi, ammo tafsilotlarni keltirmadi. Fransiya rasmiylarining bayonotida esa kafolatlar umuman tilga olinmagan. Hukumat matbuot kotibi Gabriel Attalga ko‘ra, Parij Moskva va Kiyev bayonotlarini e’tiborga olgan.
Xitoy konstruktiv rolini davom ettirmoqchi
“Biz konstruktiv rol o‘ynashda davom etamiz va Ukrainadagi vaziyatni normallashtirishga yordam beramiz”, — dedi Xitoy Tashqi ishlar vazirligi vakili Van Venbin Pekin Moskva va Kiyev o‘rtasidagi tinchlik bitimining kafolati bo‘lishga tayyormi, degan savolga javoban.
Shu bilan birga, Xitoy Rossiya va Ukrainaning “qiyinchiliklarni yengib o‘tish va tinchlik muzokaralarini davom ettirish”dagi sa’y-harakatlarini, shuningdek, turli mamlakatlarning “keng ko‘lamli gumanitar inqirozning oldini olish bo‘yicha” harakatlarini qo‘llab-quvvatlaydi, dedi Xitoy tashqi ishlar vaziri Van I. Uning so‘zlariga ko‘ra, “Ukraina muammosining murakkab tarixiy kelib chiqishi va sabablari bor, bu Yevropada uzoq vaqtdan beri to‘planib kelayotgan xavfsizlik sohasidagi qarama-qarshiliklarning portlashiga olib keldi”.
Van I Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov bilan uchrashuvda “Ukrainadagi inqirozdan saboq olishga va o‘zaro hurmat, xavfsizlikning bo‘linmasligi hamda bu sohadagi barcha tomonlarning xavotirini inobatga olgan holda, muloqot va muzokaralar orqali Yevropa xavfsizligining muvozanatli, samarali va barqaror arxitekturasini yaratish va shu tariqa Yevropada uzoq muddatli tartib va barqarorlikka erishishga” chaqirdi.
Izoh (0)