Москва ва Киев вакилларининг Истанбулдаги музокараларидан сўнг Буюк Британия ва Германия Украинанинг хавфсизлиги учун кафиллик қилишга тайёрлигини билдирди, бироқ АҚШ ва Польша ўзлари учун бундай имконият ҳақида ҳозирча изоҳ бермаган.
29 март куни Истанбулда бўлиб ўтган музокараларда Украина можарони ҳал қилиш бўйича Россияга биринчи марта ёзма таклифларини топширди. Уларда, жумладан, хавфсизлик бўйича қатор давлатларнинг кафолати талаб қилинган. Украина рўйхатига БМТ Хавфсизлик кенгашининг доимий аъзолари, шунингдек, Германия, Исроил, Италия, Канада, Польша ва Туркия киритилган.
«ТАСС» рўйхатдаги давлатлардан шу пайтгача янграган асосий баёнотларни тўплади.
АҚШ ҳозирча тайёр эмас
Вашингтон Украинага хавфсизлик кафолатларини бериш ҳақида гапиришга ҳозирча тайёр эмас. Оқ уйнинг коммуникациялар бўйича директори Кейт Бедингфилд журналистларга «Мен сизга хавфсизлик кафолатларига оид муҳокамалар бўйича олдиндан аниқ маълумот бера олмайман» — деган.
Умуман олганда, Қўшма Штатлар Истанбулдаги музокараларга анча вазмин муносабат билдирди. АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен Украинага «ҳақиқий прогресс бор-йўқлигини аниқлаш имконини» берди ва агар Киев «ижобий» ўзгаришни кўрса, Вашингтон эҳтимолий келишувларни қўллаб-қувватлашига ишонтирди.
Россия Мудофаа вазирлигининг Киев ва Чернигов йўналишида фаолликни кескин камайтириш ҳақидаги баёнотига Қўшма Штатлар чамаси шундай муносабат билдирган. Блинкеннинг сўзларига кўра, Вашингтон Москванинг нима деяётганидан кўра кўпроқ нима қилаётганига эътибор қаратган, АҚШ президенти Жо Байден эса аниқ қадамларни кўрмагунига қадар Россиянинг баёнотига ҳар қандай тарзда фикр билдиришдан бош тортган. Оқ уйнинг таъкидлашича, «дунё ҳатто Украинанинг бошқа ҳудудларига ҳам кенг кўламли ҳужумлар бўлиши эҳтимолига тайёр туриши зарур».
Ғарбда фикрлар турлича
Бошқа Ғарб давлатларининг фикрлари бир-биридан фарқ қилмоқда: Буюк Британия ва Германия кафил бўлишга тайёрлигини билдирган бўлса, Польша изоҳлардан қочишни афзал кўрди, Франция эса Украинага кафолатлар ҳақида ҳали расман гапирмади.
Агар Киев сўраса, Лондон унга хавфсизлик кафолатларини тақдим этишдаги ролидан мамнун бўлади, дея ишонтирди Британиянинг БМТдаги элчиси Барбара Вудворд. Берлин ҳукуматининг матбуот котиби Штеффен Хебештрайтнинг сўзларига кўра, улар «кўплаб бошқа давлатлар каби» кафил бўлишга тайёр, бироқ таклиф этилаётган келишув форматини ўрганиб чиқиш керак.
Варшава, худди Вашингтон сингари, кафолатлар қабул қилинишидан олдин бу ҳақда гапиришдан бош тортди. «Оммавий ахборот воситаларида гапирилаётган мажбуриятлар — муҳим мажбуриятлардир. Аммо биз бундай таклифлар қабул қилинадими ёки йўқлиги ҳақида ушбу таклифларнинг тафсилотлари аниқлангандан кейин маълум қиламиз, чунки ҳозир бундай нарсаларни тасдиқлаш ёки рад этиш қийин», — деди Польша ҳукумати вакили Пётр Мюллер, тафсилотларни тушунтириб. «Бу жуда муҳим, чунки аниқ мажбуриятлар шундан келиб чиқади».
Канада бош вазири Жастин Трюдо Украина президенти Владимир Зеленский билан хавфсизлик кафолатларини муҳокама қилганини айтди, аммо тафсилотларни келтирмади. Франция расмийларининг баёнотида эса кафолатлар умуман тилга олинмаган. Ҳукумат матбуот котиби Габриэль Атталга кўра, Париж Москва ва Киев баёнотларини эътиборга олган.
Хитой конструктив ролини давом эттирмоқчи
«Биз конструктив рол ўйнашда давом этамиз ва Украинадаги вазиятни нормаллаштиришга ёрдам берамиз», — деди Хитой Ташқи ишлар вазирлиги вакили Ван Венбин Пекин Москва ва Киев ўртасидаги тинчлик битимининг кафолати бўлишга тайёрми, деган саволга жавобан.
Шу билан бирга, Хитой Россия ва Украинанинг «қийинчиликларни енгиб ўтиш ва тинчлик музокараларини давом эттириш»даги саъй-ҳаракатларини, шунингдек, турли мамлакатларнинг «кенг кўламли гуманитар инқирознинг олдини олиш бўйича» ҳаракатларини қўллаб-қувватлайди, деди Хитой ташқи ишлар вазири Ван И. Унинг сўзларига кўра, «Украина муаммосининг мураккаб тарихий келиб чиқиши ва сабаблари бор, бу Европада узоқ вақтдан бери тўпланиб келаётган хавфсизлик соҳасидаги қарама-қаршиликларнинг портлашига олиб келди».
Ван И Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров билан учрашувда «Украинадаги инқироздан сабоқ олишга ва ўзаро ҳурмат, хавфсизликнинг бўлинмаслиги ҳамда бу соҳадаги барча томонларнинг хавотирини инобатга олган ҳолда, мулоқот ва музокаралар орқали Европа хавфсизлигининг мувозанатли, самарали ва барқарор архитектурасини яратиш ва шу тариқа Европада узоқ муддатли тартиб ва барқарорликка эришишга» чақирди.
Изоҳ (0)