“Adolat” sotsial-demokratik partiyasidan prezidentlikka nomzod Bahrom Abduhalimovning saylovoldi dasturida ilgari surilgan “Har bir inson boshpanaga ega bo‘lishga haqli. Biz uy-joylarning narxini keskin kamaytiramiz. Hammabop va hamyonbop uylar – ijtimoiy himoyaning muhim shartidir”, degan tashabbusi yuzasidan ba’zi e’tirozlarim bor edi.
Birinchidan, so‘nggi yillarda O‘zbekistonda qurilish sohasida ham o‘ziga xos bo‘lgan bir qator tizimli ishlar amalga oshirildi. Jumladan, O‘zbekistonning barcha qishloq hududlarida shahar sharoitida bo‘lgani kabi aholi turar joylari qurilishi jadallashdi. E’tiborli jihati shundaki, so‘nggi besh yilda aholi uchun qurilayotgan uy-joylar soni ortib, ularni arzon narxlarda sotib olish uchun muhtoj aholiga bir qator qulayliklar yaratildi. Fikrimning tasdig‘i sifatida O‘zbekistonda o‘tgan to‘rt yilda 140 mingta uy-joy barpo etilganini aytish mumkin. Yillar kesimida qurilgan uylarning o‘rtacha soni taqqoslanganda, bu avvalgi davrdagilarga nisbatan 4—5 baravarga ortganini ko‘rsatadi. Demak, partiya tomonidan ilgari surilgan yuqoridagi g‘oya davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri bo‘lgani sababli ushbu tashabbusning olib chiqilishini o‘rinsiz deb bilaman.
Ikkinchidan, aholini uy-joy bilan ta’minlash borasida so‘nggi 4—5 yil ichida davlat tomonidan qo‘shimcha imkoniyatlar yaratildi. Buning natijasida aholiga uy-joy sotib olish uchun subsidiyalar taqdim qilish hamda bozor tamoyillariga asoslangan ipoteka kreditlari ajratish orqali fuqarolarning uy-joy sharoitini yaxshilash mexanizmlari takomillashtirib borilmoqda. Jumladan, 2021-yildan ipoteka krediti bo‘yicha 6 oylik imtiyozli davr kiritiladi. Shaharlarda dastlabki badal miqdori 20 foizdan 15 foizga tushiriladi. Past daromadli, uy-joy sharoitini yaxshilashga muhtoj oilalarga 15 foizlik dastlabki badalning 10 foizi subsidiya sifatida to‘lab beriladi. Ya’ni aholi uy olish uchun dastlabki badalning 5 foizini to‘laydi, xolos. Kredit olgan aholi uchun foiz to‘lovlarining Toshkent shahrida 12 foizi, boshqa hududlarda 10 foizidan yuqori qismiga subsidiya berilishi belgilangan. Shu bois, shunday bir sharoitda partiya tomonidan “Hammabop va hamyonbop uylar” qurish shiorini kun tartibiga olib chiqilishini ahamiyatsiz, deb hisoblayman.
Uchinchidan, aholiga taklif etilayotgan uy-joylarning narxini kamaytirish, arzon uy-joylarni qurish hamda shaharlarda arzon ko‘p kvartirali uylarni qurish bo‘yicha huquqiy asoslar ham takomillashtirildi. Xususan, O‘zbekiston Prezidentining 2016-yil 21-oktyabrdagi “2017—2021-yillarda qishloq joylarda yangilangan namunaviy loyihalar bo‘yicha arzon uy-joylar qurish dasturi to‘g‘risida”gi hamda 2016-yil 22-noyabrdagi “2017—2020 yillarda shaharlarda arzon ko‘p kvartirali uylarni qurish va rekonstruksiya qilish dasturini amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorlarini misol qilib keltirish mumkin.
Yuqoridagilardan ko‘rinib turibdiki, O‘zbekistonda uy-joyga muhtoj aholi uchun arzon uylarni qurish 5 yil oldin boshlangan edi. Bundan ko‘rinadiki, partiya saylovoldi dasturlarini shakllantirishda soha bo‘yicha yetuk, malakali mutaxassislarni jalb etganida maqsadga muvofiq bo‘lardi.
Xulosa sifatida, “Adolat” SDP tomonidan prezidentlikka nomzodning saylovoldi dasturida ilgari surilgan “Har bir inson boshpanaga ega bo‘lishga haqli. Biz uy-joylarning narxini keskin kamaytiramiz. Hammabop va hamyonbop uylar – ijtimoiy himoyaning muhim shartidir”, degan tashabbus davlat tomonidan olib borilayotgan ustuvor vazifalar bilan ustma-ust tushgani, ushbu muammolar O‘zbekistonda so‘nggi yillarda bosqichma-bosqich hal etilayotgani bois bu masalani saylovchilar oldiga muhim masala sifatida olib chiqishni noo‘rin deb hisoblayman.
Nodirbek RASULOV, iqtisodiyot fanlari doktori
Izoh (0)