“E’tiborsizligim sabab bo‘ldi”, “Barcha muammoni tumanda hal qilib bo‘lmaydi”, “Yangiligimdan foydalanishdi” — Buxoroning jazolangan hokimlari hayfsan olishiga sabab bo‘lgan masalalar haqida

Buxoro viloyati hokimi Botir Zaripovning 2021-yil 29-sentabrdagi farmoyishiga ko‘ra, besh nafar tuman hokimiga hayfsan berildi, ikki nafar hokim jarimaga tortilib, bir nafari qattiq ogohlantirildi. Bu haqda xabar bergan viloyat hokimligi axborot xizmati hokimlarning jazolanishiga Prezident Administratsiyasining fuqarolar huquqlarini himoya qilish va murojaatlar bilan ishlash masalalari bo‘yicha maslahatchisi bo‘linmalari tomonidan viloyatda aholi murojaatlari bilan ishlashning holati haqidagi xulosasi sabab bo‘lganini ma’lum qilgan.

“Daryo” muxbiri jazolangan hokimlar bilan muloqot qildi.

“O‘rinbosarlarimga nisbatan talabni susaytirganmiz, demak, jazoga arziymiz”

2011—2016-yillarda Buxoro viloyatini boshqargan, so‘ng Buxoro tumaniga, 2020-yil 29-fevraldan Kogon tumaniga hokimlik qilib kelayotgan Muhiddin Esonov jazolanganini adolatli deya baholamoqda.

“Boshqa tumanlarda fuqarolardan qancha murojaatlar kelib tushayotgan bo‘lsa, Kogon tumanida ham murojaatlar ko‘lami xuddi shunday. Aholi, asosan, yer, suv, uy-joy, shuningdek, ijtimoiy ahvoli hamda sog‘lig‘ini tiklash, moddiy yordam kabi masalalar yuzasidan murojaat qilmoqda. Bunday olib qaraydigan bo‘lsak, hayfsan berishgani to‘g‘ri bo‘ldi. Chunki Kogon tumanidagi imkoniyat boshqa birorta tumanda yo‘q. Imkoniyat juda katta: yer, suv, elektr energiyasi, tabiiy gaz ta’minoti, tekis va ravon yo‘l, bizda barchasi bor. Kamchiligimiz yo‘q deyarli. Ammo o‘zimizning e’tiborsizligimiz tufayli hayfsan oldik. Kamchiliklarni tuzatamiz va joyiga qo‘yamiz. Menimcha, ortiqcha gapga hojat yo‘q”, — deydi Muhiddin Esonov.

Kogon tumani hokimi jazolanishiga o‘rinbosarlariga nisbatan qattiqqo‘l bo‘lmaganini ham sabab qilib keltirdi.

“O‘rinbosarlarimga nisbatan talabni susaytirganmiz, demak, jazoga arziymiz. Endilikda o‘rinbosarlarga ham boshqa bo‘lim rahbarlariga ham talabni kuchaytiramiz. Ishonchni oqlaymiz barcha ishni joy-joyiga qo‘yamiz”, — deydi tuman hokimi.

2020-yilning 3-dekabrida lavozimiga tayinlangan Buxoro, Peshku hamda Jondor tumani hokimlari ularga intizomiy jazo berilishida ularning “yangiligi”dan foydalanishganini bildirmoqda.

“Mahalla raislari ko‘p murojaatlarga e’tiborsiz qaragan”

“Tuman hokimligida ishni boshlaganimga hali ko‘p bo‘lmagan bo‘lsa-da, intizomiy jazo oldim. Biroq, tan olaman, hokim o‘z vazifasini bir kun bajarsa ham aholi murojaatlari va ularning yechimi bo‘yicha mas’uliyatni zimmasiga olishga majbur. Nimaning evaziga fuqarolarning murojaatlari ko‘paygan, degan savolga bir yoki ikki nafargina fuqaroning bir xil mazmundagi ariza va shikoyatlari murojaatlar sonining oshib ketishiga sabab bo‘lgan, deya javob beraman. Birgina misol: tumandagi ‘Yangi turmush’ mahalla fuqarolar yig‘ini, Qorajo‘ri qishlog‘ida yashovchi 28 yoshli fuqarodan joriy yilning yanvar oyidan hozirga qadar 170 dan ortiq murojaat kelib tushgan. Bari bir xil: Assalomu alaykum. Meni uylantiring, shart-sharoitimni yaxshilang va uy-joy qurib bering. O‘rganishlarimizga ko‘ra, u otasiz ulg‘aygan, onasi va singlisi bilan yashaydi. Uy-joyi bor. Ammo olib borilayotgan tushuntirish ishlari samarasiz ketyapti”, — deydi tuman hokimi Xayrulla Jo‘rayev.

Hokimga ko‘ra, ushbu fuqaro bir necha yildan buyon nazoratda turadi. Uch marotaba uylangan hamda ularning har biri bilan sanoqli kun yashab, yana ajrashgan.

“Shuning evaziga monitoringda fuqarolar murojaatlari soni oshib ketgan. Ammo bunday deyish ham hokim sifatida o‘zini oqlashga urinishdek ko‘rinayotgani, shubhasiz. Aslida bir murojaatchidan bir xil mazmundagi ariza ketma-ket, hech bo‘lmasa 10 marta yoki 20 marta tushganidan keyin uni borib o‘rganishimiz, jiddiy shug‘ullanishimiz kerak edi. Bu borada men tomondan ham, hudud rahbarlari tomonidan ham kamchilikka yo‘l qo‘yilgan. Mahalla raislarining esa ko‘zi qotgan. Ha, yana o‘sha-ku, deya, murojaatlarni ‘dejurniy’ ko‘rib, oxirigacha shug‘ullanmay, o‘tkazib yuborishgan. Yashirishga hojat yo‘q, hayfsandan saboq oldim. Bundan tashqari, Buxoro tumani hududi ko‘proq Buxoro shahar atrofida joylashgani bois ko‘pchilik aholi o‘rtasida propiska masalasida yechimini kutayotgan muammolar ham talaygina. Shu bois uy-joyni rasmiylashtirib olish bo‘yicha aholidan kelib tushgan murojaatlar ko‘p. Aytish joiz, Buxoro tumani hududida noqonuniy va o‘zboshimcha qurilgan uy-joy yoki boshqa qurilmalar ham juda ko‘p. Ular o‘z davrida hech kim tomonidan hujjatlashtirib berilmagan. Qaysidir yo‘llar bilan sotib olishgan va o‘rnashishgan. Noqonuniy xatti-harakatlarini qonuniylashtirib berish orqali tuman hokimi sifatida qonunsizlikka qanday yo‘l qo‘yishim mumkin?! Biroq baholiqudrat takliflarni tayyorlab, jo‘natganmiz”, — deydi hokim.

“Bajarildi, degan masalaning ham aslida oyog‘i osmonda bo‘lib yotganiga guvoh bo‘lganmiz”

Peshku tumani hokimi Vahob Qahhorov jazo sifatida berilgan hayfsan unga kuch berishini, o‘n karra quvvat sarflab ishlashga undaydigan rag‘batlantiruvchi mexanizm ekanini aytmoqda.

“Bugun xalq kechagidan ko‘ra yaxshi yashashni xohlaydi. Hammasi yo‘lining asfaltlanishini, har biri o‘z xonadoniga toza ichimlik suvi kirishini, tabiiy gaz bilan ta’minlanishini, uzluksiz elektr ta’minoti bo‘lishini, har bir qishloqda maktab, bog‘cha tiklanishini xohlaydi. Biroq yirik mablag‘ talab qiluvchi masalalar borki, bu birgina tuman darajasida hal etilmaydi. Joriy yilda tumanning turli hududlarida 25 ta yangi transformator o‘rnatildi. Lekin yuzlab kilometr elektr liniyalari eskirgan, ularni mukammal ta’mirlash kerak. Bu bo‘yicha e’tirozlar juda ko‘p. Toza ichimlik suvi masalasida esa Qorako‘l, Olot tumanlaridagi singari sharoit yaratib berishimiz talabi bilan chiqishyapti. Aholi o‘rtasida bunday yirik loyihalarning xalqaro mablag‘lar evaziga tiklanishi borasida tushuntirish ishlarini olib boryapmiz. Murojaatlarning 70 foizi moddiy va maishiy yordam so‘rovlariga borib taqalyapti. Tumanda olti mingga yaqin yosh oilalardan yangi qurilgan uylari tomlariga shifer yopib berishda ko‘maklashishimiz bo‘yicha murojaatlar kelib tushgan. Oilaviy imkoniyati va shart-sharoitidan kelib chiqib, ko‘mak berib kelyapmiz. Ammo ular orasida imkoni bo‘lsa ham yordam so‘rab, murojaat qiladiganlari ko‘p. Lekin davlat hammaning tomini shifer qilib berish uchun budjetdan mablag‘ ajratmaydi. Davlat buning uchun imtiyozli kredit beradi. Ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamga esa davlat doim yordamga qo‘l cho‘zadi. Ularga yordam beradi. Vaholanki, ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlam mehnat qilib, pul topishdek raqobatga dosh bera olmaydi”, — deydi Peshku tumani hokimi.

Vahob Qahhorov so‘zida davom etar ekan “Hokimlik vazifasini endi boshlagan ilk davrlarimda topshiriq olgan ayrim tuman tashkilotlari rahbarlari orasida fuqaro murojaatini bartaraf etamiz, deb bo‘yniga olib, keyinchalik murojaatning bir qismini hal qilgach, fuqarodan go‘yoki hal etib berishdi, degan javob xatini olib keladiganlar ham uchradi. Afsuski, qayta o‘rganishlarimizda bajarildi, degan masalaning, aslida oyog‘i osmonda bo‘lib yotganiga ham guvoh bo‘lganmiz. Biroq tumanda o‘zim birinchi rahbar bo‘la turib, o‘rinbosarlarim va boshqa tashkilot rahbarlarining aholi o‘rtasida yetarlicha tushuntirish ishlarini olib borishini yo‘lga qo‘yolmaganim uchun ham intizomiy jazo to‘g‘ri qo‘llanilgan chora deb bilaman”, — dedi.

“Ko‘plab murojaatlar uyushtirilgan holda tashkil etilgani oydinlashdi”

Shofirkon tumani hokimi Shukurullo Hakimov ko‘plab murojaatlar uyushtirilgan holda tashkil qilganini bildirmoqda.

Prezidentimiz tomonidan joriy yilning iyul oyida o‘tkazilgan yig‘ilishlarning birida sentabr oyiga qadar hududlardan Xalq qabulxonalariga kelib tushgan barcha murojaatlarni qayta o‘rganish bo‘yicha topshiriq berilgan edi. Biz tumandagi 2116 ta murojaatni qayta o‘rganib chiqdik. Ular orasida hokim vakolatiga kirmaydigan 700 ta murojaat mavjudligi aniqlandi. Ya’ni sud, prokuratura, ichki ishlar organlariga, shuningdek, viloyat tijorat banklariga nisbatan murojaatlar va hokazo. Ularning ijrosini ta’minlash esa hokim vakolatiga kirmaydi. Ijrosiz qolib ketayotgan shunday turdagi masalalar esa tumanda fuqarolar murojaatlarining oshib ketishiga sabab bo‘lgan. Hokimiyat yo‘nalishida kelib tushadigan murojaatlarning esa 75-80 foizi o‘z vaqtida bartaraf etilgan. To‘g‘risi, yaqindagina qiziq bir holat bo‘ldi. Tuman xalq qabulxonasi vakilini haydab yuborishga majbur bo‘ldim. O‘rganishlarga ko‘ra, aksar murojaatlarning uyushtirilgan holda tashkil etilgani oydinlashdi. Bu haqda viloyat Xalq qabulxonasi rahbariga shaxsan bildirganman. Hududda o‘tkaziladigan sayyor qabullarda fuqarolarning murojaatlari tinglanib, bartaraf etiladi yoki holat o‘rganilgach, tegishlicha javob yo‘llanishi bildiriladi. Eng qizig‘i, ushbu sayyor qabullarda bartaraf etilgan murojaatlar qaytadan ro‘yxatga kiritilib, asossiz ravishda murojaatlarning oshib ketishiga sabab bo‘lgan.

Shukurullo Hakimov, Shofirkon tumani hokimi 

Viloyat hokimi o‘rinbosari sifatida faoliyat yuritganim bois o‘z ishiga talabchan hamda e’tiborli viloyat rahbarlaridan tajriba orttirganman. Ularning maslahatini olganman. Shu boismi viloyatimizdagi bir nechta tuman hokimlari qatorida intizomiy jazoga tortilganim haqidagi xabarlarning ijtimoiy tarmoqlarda tarqalib ketgani dilimni og‘ritdi. Ammo, tan olaman, kamchilik o‘zimda, xatoga yo‘l qo‘ydim. O‘zim tomonimdan e’tiborsizlik bo‘lgan, murojaatlar yechimida talabni qattiq qo‘ymagan ekanman. Tumanning ayrim mas’ullari bajaramiz va bajardik, deyishsa ularga ishonganman. Ko‘plab kamchiliklarni yopib yuborishlarda ham tuman hokimi sifatida yangiligimdan foydalanishganini bilib qolyapman. Hammasi bilan gaplashib oldik. Har bir murojaatning o‘z o‘rni va o‘z vaqtida yechimini topish bo‘yicha chora-tadbirlar tizimini ishlab chiqdik va ularning ijobiy yechim topishiga harakat qilamiz.

San’at Hikmatov, Jondor tumani hokimi

Inson yashashda davom etar ekan, bugun kechagidan yaxshiroq yashashga intiladi. Shu ma’noda xalqimizning ham talablari oshayotganini to‘g‘ri qabul qilishimiz kerak. Xato va kamchilik hammadayam bo‘ladi. Bundan ko‘z yuma olmaymiz. Hokimlik faoliyatini olib borayotganimga uch yildan oshyapti. Hozirgacha faol oqsoqollar, otinoyilar, yoshi kattalar bilan alohida suhbatlashaman, ayrim muammolar yechimida ikkilanib qolganimda, ularning fikriga tayanaman, maslahat olaman, tajribamni oshiraman. Lekin shunga qaramay, biz hokimlar ham qayerdadir kamchilikka yo‘l qo‘yamiz, xato qilamiz, qayerdadir tajribamiz yetmay qolishi mumkin, qayerdadir boshqa bir ish bilan band bo‘lib chalg‘iymiz, ulgurolmay qolishlar kuzatiladi. Ammo har qanday vaziyatdayam sergaklikni, e’tiborni susaytirmasligim lozim edi. Intizomiy jazo chorasining qo‘llanilishini to‘g‘ri qabul qildim.

Akmal Ostonov, Qorovulbozor tumani hokimi 

Tuman hokimi sifatida ish boshlaganimning ilk davridan boshlab, aholi murojaatlaridan kelib chiqib, mavjud 680 kilometr ichki yo‘llarning 40 kilometri asfaltlandi, 51 kilometri shag‘al qilindi, aholini toza ichimlik suvi bilan ta’minlash maqsadida 45 kilometr masofada ichimlik suv quvurlari tortilib, foydalanishga topshirildi. Shuningdek, xonadonlarning elektr ta’minotini yaxshilash maqsadida 31 ta transformator o‘rnatilib, jami 82 kilometr havo liniyalari yangilandi. 850 dona yog‘och ustunlar almashtirilib, o‘rniga temir-beton tayanchlari o‘rnatildi. Biroq tumandagi dolzarb muammolarning aksariyati hal qilingan bo‘lsa-da, ular qaytadan to‘liq ro‘yxatga olingani hisobiga murojaatlar soni o‘tgan yilning mos davriga nisbatan ikki barobarga oshgan. Shu o‘rinda aytish joizki, fuqarolar murojaatlarining oshishiga asosiy sabab, olib borilayotgan islohotlarni aholi orasiga to‘laqonli yetkazib bera olmayotganimizda, targ‘ibot-tashviqot ishlarimizning sustligida, qator tashkilot va idoralar mutasaddilarining o‘z ishiga mas’uliyat bilan yondashmayotganida ko‘rinadi. Muammoning ichiga kirmay, faqat tushuntirish berildi, nazoratga olindi, kabi gaplar va hisobotlar bilan ‘masala yopib kelingan’. Oddiy qilib aytganda, ishning tizimli yo‘lga qo‘yilmagani e’tiborsizlikka turtki bergan. Ammo endi bunday e’tiborsizlikka mutlaqo yo‘l qo‘yilmaydi. Shunga ko‘ra, o‘zim rahbarligimda tuman sektor rahbarlari bilan murojaatlarni hal etish yuzasidan alohida reja ishlab chiqdim. Kelgusida tumanda aholi murojaatlari va muammolarini tizimli hal etish borasidagi ishlarni samarali tashkil etilishini ta’minlayman.

Farhod Umarov, Vobkent tumani hokimi 

O‘z faoliyatini 2021-yilning mart oyida boshlagan Buxoro shahri hokimi Jamol Nosirov ham fuqarolarning murojaatlari bilan ishlashga e’tiborsizlik bilan qaragani uchun viloyat rahbari farmoyishiga asosan qattiq ogohlantirilgan. U o‘ziga nisbatan intizomiy jazo chorasini qo‘llanganini izohlar ekan, “Munosabatni ish bilan ko‘rsataman”, dedi.