AQSh harbiylari Iroqni tark etmoqda. Amerikaning Iroqda olib borgan ikkala harbiy kampaniyasini aks ettiruvchi eng muhim fotosuratlar

AQSh Iroqdagi jangovar missiyasini yakunladi. Bu haqda 26-iyul kuni AQSh prezidenti Jo Bayden va Iroq bosh vaziri Mustafo al-Kazimiy e’lon qildi. Iroqda AQSh boshchiligidagi koalitsiya operatsiyasi 2003-yilning 20-martida boshlangan, o‘sha yilning 1-mayidayoq kichik Jorj Bush g‘alaba haqida e’lon qilgan. Operatsiyaning maqsadi bo‘lgan Saddam Husayn hukumatini ag‘darish amalga oshirildi, ammo Amerika harbiylari Iroqda yana uzoq yillar qolib ketdi. Operatsiyaning birinchi qismi 2011-yilda Amerika kontingenti rasmiy ravishda mamlakatni tark etgunga qadar davom etdi. Ammo 2014-yilda AQSh harbiylari Iroqqa qaytdi va bu safar IShIDga qarshi kurash olib bordi. Eng yangi tarixda AQSh faqat Afg‘onistonda bundan ko‘proq vaqt jang qilgan. AQShning Iroqdagi har ikkala operatsiyasiga oid eng muhim voqealar Meduza maqolasidagi suratlarda aks etgan.

So‘nggi 17 yil ichida Iroqdagi o‘limlar soni to‘g‘risida aniq ma’lumotlar yo‘q, ammo, eng konservativ hisob-kitoblarda Amerika harbiy operatsiyasining dastlabki uch yilidayoq kamida 100 ming kishi halok bo‘lgani haqida gap boradi. To‘rt milliondan ziyod iroqlik o‘z uylarini tark etishga majbur bo‘lgan. 2003- yildan 2011-yilgacha koalitsiya askarlaridan 4799 nafari, shu jumladan 4,4 mingdan ortiq amerikalik harbiy halok bo‘lgan. Iroqdagi urushni yoritish mobaynida kamida 136 nafar jurnalist o‘ldirilgan.

Ushbu haykal Husaynning Bag‘doddagi asosiy yodgorligi bo‘lmasa-da, u chet ellik jurnalistlar yashaydigan mehmonxonadan unchalik uzoq bo‘lmagan maydonda joylashgan. Shu sababli uning buzilishi harbiy operatsiyaning ushbu bosqichi ramziga aylangan. 2003-yilning aprel oyida Bag‘dodda ishlagan jurnalist Piter Maas 2011-yilda The New York gazetasida chop etilgan maqolasida o‘sha kungi voqealarni batafsil tasvirlagan.

2004-yil 31-mart. Falluja, Iroq. Fallujada isyonchilar Iroqda AQSh hukumati bilan shartnoma asosida ishlayotgan Blackwater xususiy xavfsizlik kompaniyasi xodimlarini o‘ldirgan: ularning jasadlari toptalgan va Frot daryosidan o‘tuvchi ko‘prikka osib qo‘yilgan. (Surat shafqatsizlik, zo‘ravonlik va o‘lim sahnalari mavjudligi tufayli maqolaga joylashtirilmadi).

Blackwater xodimlarining o‘limi AQSh harbiylarining keskin javobiga sabab bo‘ldi, ular Fallujani shiddatli hujum bilan egalladi. Qurbonlarning qarindoshlari Blackwater’ni Fallujaga zarur tayyorgarlikka ega bo‘lmagan xodimlarni yuborganlikda aybladi. 2007-yil sentabr oyida Blackwater xodimlari Bag‘dod markazida otishma uyushtirib, 17 nafar Iroq fuqarosini o‘ldirdi, 20 ga yaqin odamni yaraladi. O‘shanda Iroq hukumati Blackwater kompaniyasidan mamlakatdagi faoliyatini to‘xtatishni talab qildi.

11 harbiy xizmatchi, shu jumladan ikki ayol Abu Greybdagi mahbuslarni qiynoqqa solish ishi bo‘yicha ayblangan. Ular bir necha oydan bir necha yilgacha qamoq jazosiga hukm qilindi. Abu Greybdagi barcha mahbuslar boshqa qamoqxonalarga ko‘chirilgan.