Rossiya prezidenti Vladimir Putin Ochiq osmon shartnomasini bekor deb e’lon qiluvchi (denonsatsiya) qonunni imzoladi. Tegishli hujjat huquqiy axborotlar rasmiy portalida e’lon qilindi, deb yozadi “RBK”.
“1992-yil 24-martda Xelsinki shahrida imzolangan Ochiq osmon shartnomasi denonsatsiya qilinsin”, — deyiladi hujjat matnida.
2020-yil 21-mayda o‘sha paytda AQSh prezidenti bo‘lgan Donald Tramp ham AQSh ushbu shartnomadan chiqib ketayotganini e’lon qilgandi. Trampning so‘zlariga ko‘ra, Rossiya shartnoma qoidalarini buzgan. Shartnomaga binoan tomonlar boshqa davlatlarning hududlari bo‘ylab tekshiruv parvozlarini amalga oshirishga haqli hisoblanadi.
Wall Street Journal Rossiya “Amerikaning kuzatuv parvozlariga aralashganini” hamda shtatlarda razvedka ma’lumotlarini to‘plagani haqida yozgan.
AQShning o‘sha paytdagi davlat kotibi Mayk Pompeoning ta’kidlashicha, Rossiya shartnomani “qo‘rqitish va tahdid qilish vositasi” sifatida, jumladan, AQSh va Yevropa mamlakatlari infratuzilmasini qurolli nishonga olish maqsadida ishlatgan. Trampning milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchisi Robert O’Brayen Rossiyani AQSh bo‘ylab amalga oshirilgan parvozlar chog‘ida Amerika prezidenti joylashgan hududda josuslik qilganlikda ayblagan.
O‘z navbatida, Rossiya tashqi ishlar vazirining o‘rinbosari Sergey Ryabkov Moskva qurolli nishonga olish uchun kuzatuv parvozlaridan foydalangan degan taxminni kulgili deb atagan. Uning so‘zlariga ko‘ra, Rossiya samolyotlari artilleriya va raketa o‘qlari uchun to‘pchi sifatida ishlatilgani haqidagi da’volar “Moskva idoralarida va Moskva shtab-kvartirasida qattiq kulgiga sabab bo‘lgan”. Diplomat ushbu bayonotlarni AQShning kelishuvdan chiqish qarori uchun “chalkash va mantiqsiz vajlar” deb hisoblagan.
2020-yil noyabrda AQSh shartnomadan chiqdi. Pompeoning ta’kidlashicha, shartnomadan chiqish bilan Amerika yanada xavfsizroq mamlakatga aylanadi. Kreml AQShning shartnomadan chiqishini afsus bilan qabul qildi va uning shartnomadan chiqishi salbiy oqibatlarga olib kelishi, shartnoma hayotiyligini yo‘qotishidan xavotir bildirdi.
Yanvar oyi o‘rtalarida Rossiya ham shartnomadan chiqishni boshladi. Tashqi ishlar vazirligi AQShning chiqib ketishi shartnoma tomonlari manfaatlari balansining buzilishiga olib kelganini xabar qildi. “Rossiya yangi shartlarda hayotiyligini saqlab qolish uchun shartnomaning asosiy qoidalariga mos keladigan aniq takliflarni ilgari surdi. Ular AQShning ittifoqdoshlari tomonidan qo‘llab-quvvatlanmaganini afsus bilan ma’lum qilamiz”, — deyiladi Rossiya TIV xabarida.
Yevropa Ittifoqi, o‘z navbatida, Rossiyaning Ochiq osmon shartnomasidan chiqish qaroridan afsusda ekanini aytib, Rossiya bu niyatini qayta ko‘rib chiqishiga umid bildirdi.
11-may kuni Putin Rossiyaning Ochiq osmon shartnomasini denonsatsiya qilish to‘g‘risidagi qonun loyihasini Davlat Dumasiga taqdim etdi. Quyi palata 19-may kuni chiqishni bir ovozdan ma’qulladi. 2-iyun kuni Federatsiya Kengashi qonunni tasdiqladi.
Ma’lumot uchun, Ochiq osmon shartnomasi 1992-yilda Yevropada Xavfsizlik va hamkorlik tashkilotiga a’zo bo‘lgan 27 davlat vakillari tomonidan imzolangan. Bugungi kunga kelib shartnomada 33 ta davlat ishtirok etmoqda. Shartnoma mamlakatlarga bir-birlarining hududlari bo‘ylab kuzatuv parvozlarini amalga oshirishga, shuningdek, ushbu jarayonda foto va videotasvirlardan foydalanishga imkon beradi.
Izoh (0)