Россия президенти Владимир Путин Очиқ осмон шартномасини бекор деб эълон қилувчи (денонсация) қонунни имзолади. Тегишли ҳужжат ҳуқуқий ахборотлар расмий порталида эълон қилинди, деб ёзади «РБК».
«1992 йил 24 мартда Хельсинки шаҳрида имзоланган Очиқ осмон шартномаси денонсация қилинсин», — дейилади ҳужжат матнида.
2020 йил 21 майда ўша пайтда АҚШ президенти бўлган Дональд Трамп ҳам АҚШ ушбу шартномадан чиқиб кетаётганини эълон қилганди. Трампнинг сўзларига кўра, Россия шартнома қоидаларини бузган. Шартномага биноан томонлар бошқа давлатларнинг ҳудудлари бўйлаб текширув парвозларини амалга оширишга ҳақли ҳисобланади.
Wall Street Journal Россия «Американинг кузатув парвозларига аралашганини» ҳамда штатларда разведка маълумотларини тўплагани ҳақида ёзган.
АҚШнинг ўша пайтдаги давлат котиби Майк Помпеонинг таъкидлашича, Россия шартномани «қўрқитиш ва таҳдид қилиш воситаси» сифатида, жумладан, АҚШ ва Европа мамлакатлари инфратузилмасини қуролли нишонга олиш мақсадида ишлатган. Трампнинг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Роберт O’Брайен Россияни АҚШ бўйлаб амалга оширилган парвозлар чоғида Америка президенти жойлашган ҳудудда жосуслик қилганликда айблаган.
Ўз навбатида, Россия ташқи ишлар вазирининг ўринбосари Сергей Рябков Москва қуролли нишонга олиш учун кузатув парвозларидан фойдаланган деган тахминни кулгили деб атаган. Унинг сўзларига кўра, Россия самолётлари артиллерия ва ракета ўқлари учун тўпчи сифатида ишлатилгани ҳақидаги даъволар «Москва идораларида ва Москва штаб-квартирасида қаттиқ кулгига сабаб бўлган». Дипломат ушбу баёнотларни АҚШнинг келишувдан чиқиш қарори учун «чалкаш ва мантиқсиз важлар» деб ҳисоблаган.
2020 йил ноябрда АҚШ шартномадан чиқди. Помпеонинг таъкидлашича, шартномадан чиқиш билан Америка янада хавфсизроқ мамлакатга айланади. Кремль АҚШнинг шартномадан чиқишини афсус билан қабул қилди ва унинг шартномадан чиқиши салбий оқибатларга олиб келиши, шартнома ҳаётийлигини йўқотишидан хавотир билдирди.
Январь ойи ўрталарида Россия ҳам шартномадан чиқишни бошлади. Ташқи ишлар вазирлиги АҚШнинг чиқиб кетиши шартнома томонлари манфаатлари балансининг бузилишига олиб келганини хабар қилди. «Россия янги шартларда ҳаётийлигини сақлаб қолиш учун шартноманинг асосий қоидаларига мос келадиган аниқ таклифларни илгари сурди. Улар АҚШнинг иттифоқдошлари томонидан қўллаб-қувватланмаганини афсус билан маълум қиламиз», — дейилади Россия ТИВ хабарида.
Европа Иттифоқи, ўз навбатида, Россиянинг Очиқ осмон шартномасидан чиқиш қароридан афсусда эканини айтиб, Россия бу ниятини қайта кўриб чиқишига умид билдирди.
11 май куни Путин Россиянинг Очиқ осмон шартномасини денонсация қилиш тўғрисидаги қонун лойиҳасини Давлат Думасига тақдим этди. Қуйи палата 19 май куни чиқишни бир овоздан маъқуллади. 2 июнь куни Федерация Кенгаши қонунни тасдиқлади.
Маълумот учун, очиқ осмон шартномаси 1992 йилда Европада Хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилотига аъзо бўлган 27 давлат вакиллари томонидан имзоланган. Бугунги кунга келиб шартномада 33 та давлат иштирок этмоқда. Шартнома мамлакатларга бир-бирларининг ҳудудлари бўйлаб кузатув парвозларини амалга оширишга, шунингдек, ушбу жараёнда фото ва видеотасвирлардан фойдаланишга имкон беради.
Изоҳ (0)