Tojikistondagi Sarez ko‘lida ehtimoliy falokat haqida oldindan ogohlantirish tizimi O‘zbekiston chegarasigacha kengaytiriladi

Tojikistonda Sarez ko‘lining toshishi xavfi yo‘q, deya xabar bermoqda Favqulodda vaziyatlar va fuqarolarni himoya qilish qo‘mitasi rahbari Rustam Nazarzoda.

“Tojikistondagi Sarez ko‘li tojikistonlik mutaxassislarning doimiy nazoratida. Tabiiy ofatlar natijasida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xavfdan qo‘rqish uchun hech qanday sabab yo‘q”, – dedi Tojikiston Favqulodda vaziyatlar qo‘mitasi rahbari Rustam Nazarzoda 11-fevral kuni Dushanbeda bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida.

Nazarzodaning ta’kidlashicha, uning fikri tadqiqotlar bilan ham, qo‘mitaga kelib tushgan onlayn ma’lumotlar bilan ham tasdiqlangan.

Ushbu ko‘l hududida, shu jumladan, ko‘l tubidagi barcha o‘zgarishlarni kecha-kunduz kuzatib boradigan erta ogohlantirish tizimi o‘rnatilgani ta’kidlandi.

Nazarzodaning ta’kidlashicha, Sarez ko‘lida falokatni oldindan ogohlantirish tizimi 2004-yilda o‘rnatilib, 2005-yilda ishga tushirilgan. Bugungi kunda tizim eskirgan. Xususan, ba’zi datchiklar ko‘lning pastki qismida qolib ketgan. Shu munosabat bilan Osiyo taraqqiyot banki bilan ushbu ko‘l uchun oldindan ogohlantirishni monitoring qilish tizimini kengaytirish uchun mablag‘ ajratish to‘g‘risida qaror qabul qilindi. Shundan so‘ng loyihasi tayyorlandi, uni amalga oshirish 2020-yili boshlandi.

“Italiya kompaniyalaridan biri uskunalar sotib oldi va yaqin kelajakda u to‘g‘onning o‘zida hamda ko‘l manbaiga o‘rnatiladi. Suv chiqishini nazorat qiluvchi monitoring tizimi Shahritus mintaqasiga, ya’ni O‘zbekiston chegarasiga qadar kengaytiriladi”, – dedi FES rahbari.

Sarez ko‘lini monitoring qilish tizimini texnik qo‘llab-quvvatlash qiymati 750 ming dollarni tashkil etadi.

Shuningdek, bo‘lim boshlig‘i 18-fevral kuni Sarez ko‘lining shakllanishiga bag‘ishlangan davra suhbati o‘tkazilishi rejalashtirilganligini, unda suv omborini kuzatishda ishtirok etgan mutaxassislar va olimlar ishtirok etishini ta’kidladi.

Eslatib o‘tamiz, Sarez ko‘li Pomir tog‘larida 1911-yilda 7 balli zilziladan so‘ng hosil bo‘lgan. Zilzila natijasida Murg‘ob daryosi katta ko‘chki bilan to‘sib qo‘yilgan va tabiiy suv to‘g‘oni hosil bo‘lgan. Shundan so‘ng Sarez qishlog‘ini suv bosgan va ko‘lga qishloq nomi berilgan.

2000-yilda to‘rtta manfaatdor davlatlar – Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston va O‘zbekiston hukumatlari jahon hamjamiyatiga Sarez ko‘li muammosini hal qilishda intellektual va moliyaviy yordam ko‘rsatishni so‘rab murojaat qilgan. Xuddi shu yili Jahon banki rahbarligida ushbu ko‘lda bo‘lishi mumkin bo‘lgan falokat xavfini kamaytirishga qaratilgan xalqaro loyiha boshlangan.

Bugungi kunda Sarez ko‘lining eng chuqur joyi 505 metrga teng. Yog‘ingarchilik soni va suv bilan qanchalik to‘lishiga qarab, ko‘lning uzunligi 65 dan 75 kilometrgacha o‘zgaradi. Suv havzasining bunday katta o‘lchami atrof-muhit uchun tahdid tug‘diradi.

Sarez ko‘lida suv toshqinining oldini olish uchun 2019-yilda 3,5 million dollar ajratilgan.