Temir ham qayta tiklanadigan yoqilg‘i sifatida ishlatilishi mumkin va undan sanoatning ko‘plab sohalarida foydalansa bo‘ladi demoqda mutaxassislar. Juda g‘alati eshitilyapti to‘g‘rimi? “Daryo” Popular mechanics nashrida e’lon qilingan mavzuga doir qiziqarli maqolani tarjima tariqasida taqdim etadi.
Niderlandiyadagi pivo tayyorlovchi zavod o‘z pechida qayta tiklanadigan temir yoqilg‘isi siklidan foydalanish orqali ekologik toza yoqilg‘i borasida yangi tarixni yaratmoqda.
Royal Swinkels Family Brewers kompaniyasi Eyndxoven Texnologik universiteti hamda Metal Power texnologik analitika markazi bilan hamkorlikda temirni yoqish orqali erishiladigan yopiq issiqlik sikli ustida ish olib boryapti. Bu haqida xabar bergan New Atlas nashri quyidagicha ma’lumot keltirdi: “Yonish jarayoni uchun temir o‘ziga xos sof energiya manbayi sifatida namoyon bo‘la oladi va u elektroliz, olovdan quvvatlanish hamda yuqori harorat ta’sirida quvvatlanish singari bir necha usuldan quvvatlanadi”.
Bu quyidagicha ishlaydi: pechda temir yondiriladi va shu orqali sohada talab qilinadigan yuqori darajali haroratga erishiladi. Boshqa qayta tiklanuvchi muqobil energiya manbalaridan bunday yuqori haroratni olib bo‘lmaydi. Keyin esa ajralib chiqqan temir oksidlari muqobil energiya manbalaridan olingan elektr energiyasi yordamida yonayotgan temir yonilg‘isi tomon qayta resirkulyatsiya qilinadi. Bu haqida Eyndxoven universiteti tadqiqotchisi Nils Din quyidagicha tushuntirish berdi:
“Temirni kukun holida tashish va qayta ishlash oson. Agar siz temir kukunini turbina yoki dvigatel uchun ishlatiladigan yonilg‘i gazlar bilan qo‘shib yoqsangiz, unda temir oksidi kukuni ajralib qoladi. Ekologik toza energiya manbalaridan hosil qilingan elektr energiyasi vositasida olingan vodoroddan foydalangan holda o‘sha temir oksidi kukunini yana qaytadan toza temir kukuniga aylantirish mumkin. Shu tarzda temir oksididan kislorodni ajratib olishingiz mumkin”.
Tadqiqotchilar nega bu masala avvalroq tijorat sektorida ko‘rib chiqilmaganiga ham izoh berdi. Hammasi oddiy: qazilma yoqilg‘i mo‘l va arzon bo‘lgan va shu sababli, energiya bozorida o‘n yilliklar mobaynida yetakchilik qilgan. Eyndxoven universiteti bergan ma’lumotga ko‘ra, temir kukuni hozirda ham jahon bo‘yicha juda kam sonli yetkazib beruvchilar tomonidan ta’minlanmoqda. Undan energiya manbayi sifatida kengroq foydalanish uchun ishlab chiqarish hajmlarini oshirish kerak.
Royal Swinkiels’ga tegishli bo‘lgan va 300 yildan buyon ishlab kelayotgan Niderlandiyadagi Bavaria pivo zavodi ushbu turdagi siklik temir yoqilg‘isidan foydalanishga o‘tgan jahondagi dastlabki kompaniya bo‘lgani haqida xabar tarqatgan. Avloddan avlodga o‘tib kelayotgan ushbu oilaviy korxonaning bosh direktori Pol Svinkels bu haqida New Atlas nashriga bergan intervyusida “Oilaviy biznes sifatida biz barqaror va aylanma (energiyali) iqtisod uchun sarmoya yo‘llaymiz. Chunki biz yillar ko‘lamida emas, balki avlodlar ko‘lamida mulohaza yuritamiz”, deb aytib o‘tdi.
Izoh (0)