Tog‘li Qorabog‘da urush to‘xtatilganidan buyon o‘tgan bir hafta ichida nizo hududida va urushda mag‘lub bo‘lgan Armanistonda bo‘layotgan voqealar haqida Meduza asosiy ma’lumotlarni taqdim etdi.

Tog‘li Qorabog‘da o‘t ochishni to‘xtatish rejimiga rioya qilinmoqda, nizo hududiga Rossiya tinchlikparvarlari yetib kelmoqda. Kontingent asosini Markaziy harbiy okrugning 15-alohida motoo‘qchilar brigadasi bo‘linmalari tashkil etadi. Har kuni Rossiyaning Armanistondagi bazasiga bir necha o‘nlab harbiy-transport samolyotlari harbiy xizmatchilar, texnika va moddiy ta’minot bilan kelmoqda — u yerda ular kolonnalar hosil qilgan holda Qorabog‘ga jo‘nab ketmoqda. Mintaqaning o‘zida sapyorlar ishlamoqda, ular Tog‘li Qorabog‘ning Armaniston hududini Armaniston bilan bog‘lovchi Lochin yo‘lagini hamda u yerdan Stepanakertgacha bo‘lgan yo‘l qismini minalardan tozalab bo‘ldi; 17-noyabr kuni ertalab yo‘lakda fuqarolik transporti harakati to‘liq ochildi. Rossiya Mudofaa vazirligi ma’lum qilishicha, Stepanakertga Armanistondan uch kun ichida 1207 nafar qochoq qaytib borgan. Ayni vaqtda armanlar Tog‘li Qorabog‘ning 1-dekabrdan Ozarbayjon nazorati ostiga o‘tadigan hududlarini yoppasiga tark etmoqda. Ular shoshilinch tarzda buyumlarini yig‘ib, o‘z uylarini yoqib yubormoqda.

Ozarbayjon prezidenti Ilhom Aliyev Qorabog‘ning Ozarbayjon nazorati ostiga o‘tadigan hududlari alohida maqomga ega bo‘lmasligini aytdi. “Ko‘p millatli va ko‘p mazxabli yagona Ozarbayjon bor, xolos. Ozarbayjonning turli xalq va dinlarga mansub barcha fuqarolari tinchlik va ahil qo‘shnichilik sharoitlarida yashaydi. Arman xalqi ham shunday sharoitlarda yashaydi”, — dedi Aliyev. U, shuningdek, ushbu hududlarda “vayron bo‘lgan infratuzilma” uchun kompensatsiya talab qilib, xalqaro sudga Armaniston ustidan da’vo berishni va’da qildi.

Armanistonda har kuni mitinglar bo‘lib o‘tmoqda, ularda bosh vazir Nikol Pashinyanning iste’fosi talab qilinmoqda. Tog‘li Qorabog‘da urushni tugatish haqida u tuzgan bitim “xoinlik” deb atalmoqda. Eng yirik aksiyalarda o‘n minglab odam qatnashmoqda. 11-noyabrdayoq muxolifat parlamentda Pashinyanning iste’fosi masalasini ko‘rib chiqishga uringan edi, ammo kvorum yo‘qligi tufayli buni amalga oshirib bo‘lmadi — hukmron koalitsiya deputatlari majlisga kelmadi. 17-noyabr kuni xuddi shu sabab bilan muxolifat hukumatga ishonchsizlik votumini bildira olmadi. Muxolifat partiyalarining norozilik namoyishlarini qo‘llab-quvvatlayotgan ko‘pchilik yetakchilari noqonuniy yig‘ilishlarni tashkillashtirish ayblovlari bilan qo‘lga olindi, ammo ular oxir-oqibat qo‘yib yuborildi. 13-noyabr kuni milliy xavfsizlik xizmati Pashinyanga suiqasd tayyorlanganini e’lon qildi. Jinoyatga aloqadorlikda ayblanib, muxolifatning to‘rt yetakchisi qo‘lga olindi; uch kundan keyin sud ularni hibsga olishdan bosh tortdi.

Pashinyanning iste’fosini Armaniston prezidenti Sarkisyan yoqlab chiqdi. 16-noyabr kuni kechqurun u xalqqa murojaat bilan chiqdi va mamlakat “voqelikni rad etib, oddiy hayotni davom ettira olmasligi”ni aytdi. Sarkisyan hukmron va muxolifatchi siyosatchilar bilan, shuningdek, jamoatchilik guruhlari va chet eldagi diasporalar bilan maslahatlashganini va maslahatlashuvlar yakunlariga ko‘ra, yagona yechim navbatdan tashqari parlament saylovlarini o‘tkazish degan xulosaga kelganini aytdi. Sarkisyanning fikricha, bunga qadar Pashinyan o‘z vakolatlarini zimmasidan soqit qilib, hokimiyatni muvaqqat milliy rozilik hukumatiga topshirishi kerak.

Pashinyan ketishdan bosh tortmoqda, ammo hukumatda o‘zgarishlar qilmoqda. Bosh vazir Qorabog‘dagi nizo bu tarzda yakun topishiga o‘zi asosiy javobgar ekanligini tan olgan bo‘lsa-da, Ozarbayjonni Turkiya qo‘llab-quvvatlagani uchungina Armaniston urushda yutqazganini aytdi. 16-noyabr kuni iste’fo haqidagi savolga javob berar ekan, hukumat rahbari uning kun tartibida “faqat mamlakat xavfsizligi va barqarorligini ta’minlash masalasi bor”ligini ta’kidladi. Shuningdek, u muxolifatdan hokimiyat almashuviga qurolli usulda erishmasligini kafolatlashni talab qildi. Xuddi shu kuni Pashinyan Vazirlar mahkamasi tarkibida o‘zgarishlar bo‘lishini va’da qildi va tashqi ishlar vaziri Zograb Mnatsakanyanni, keyinroq uning o‘rinbosari Shavarsh Kocharyanni iste’foga yubordi.