Dunyoning boy davlatlari millionlab sifatsiz mashinalarni kambag‘al davlatlarga eksport qilgani ma’lum bo‘ldi

BMTning atrof-muhit bo‘yicha ekspertlari Yevropa Ittifoqi, Yaponiya va AQSh 2015-yildan 2018-yilga qadar Osiyo, Afrika va Lotin Amerikasidagi rivojlanayotgan davlatlarga 14 millionga yaqin minilgan va keraksiz avtomobillarni eskport qilgan. Mashinalarning yarmidan ko‘pi Afrikaga olib kirilgan bo‘lib, bu mintaqadagi atrof-muhitning ifloslanishiga olib kelgan, deb yozadi “Politika segodnya”.

Ta’kidlashicha, eksport qilingan mashinalarning 80 foizdan ortig‘i minimal xavfsizlik va ekologik talablarga javob bermagan. BMT eksport qiluvchilar ham, import qiluvchilar ham ushbu avtoulovlar oqimini to‘xtatish uchun qat’iy qoidalar joriy qilishi kerak deb hisoblaydi.

Aniqlanishicha, eksportyorlar mashinalarning platina qismlarini olib tashlab, o‘rniga temir ulagan. Chunki bunday platinalarni Yevropada 500 dollarga pullash mumkin. Shuningdek, eksport qilingan mashinalardan xavfsizlik yostiqchalari, qulflashga qarshi tormoz tizimlari noqonuniy yechib olingan. Ushbu mashinalar sabab bo‘layotgan baxtsiz hodisalarning oldini olish uchun import qiluvchi mamlakatlarlarning bir nechtasi qat’iy cheklovlar qo‘ya boshladi.

2050-yilga borib dunyodagi yengil avtomobillar soni ikki barobarga oshadi. Ushbu ko‘rsatkichlarning taxminan 90 foizi o‘rtacha va past daromadli davlatlar hisobiga to‘g‘ri keladi. Tadqiqotchilarning 3 yillik tahlillariga ko‘ra, 146 mamlakatning 66 foizida avtomobillar importi to‘g‘risidagi qoidalar “kuchsiz” yoki “nihoyatda kuchsiz” ekanligi aniqlangan.

“Davlatlar foydalanishga yaroqsiz transport vositalarining eksportini to‘xtatishi va atrof-muhitni hamda xavfsizlikni tekshirishdan bosh tortmasligi, shu bilan birga, import qilinayotgan mamlakatlar zamonaviy qoidalarni qabul qilishi kerak”, — deydi BMTning atrof-muhit masalalari bo‘yicha vakili Rob de Yong.

Shuningdek, u o‘z yo‘llarida foydalanishga yaroqsiz bo‘lgan avtomobillarning eksporti bilan shug‘ullanyotgan rivojlangan davlatlarni tanqid qilgan. Shu bilan birga, Yong import qilinayotgan mamlakatlar nima sababdan ayrim minimal standartlarni joriy etishni bunchalik kutgani to‘g‘risida savol berib, bu birgalikdagi mas’uliyat ekanligini qayd etgan.

Avvalroq Angliya va Uelsdan Fiat-Chrysler Automobiles (FCA) dizel dvigatellari o‘rnatilgan 500 mingga yaqin avtomobil chaqirib olinishi mumkinligi to‘g‘risida xabar berilgandi. Bunga atrof-muhitga chiqariladigan zararli gazlar ko‘rsatkichi manipulyatsiya qilingan bo‘lishi ehtimolligi sabab bo‘lmoqda.