Buxoro Ark qo‘rg‘oni qarshisidagi Madaniyat kolleji hududida olib borilayotgan ta’mirlash ishlari natijasida tunnel topilgandi. U Amir Olimxonning Chorbakrga olib boruvchi yerosti yo‘li deb taxmin qilingandi. Buxoro shahridagi 14-umumiy o‘rta ta’lim maktabi tarix fani o‘qituvchisi Madrahim Turdiyev ushbu topilma haqidagi ma’lumotga oydinlik kiritishga uringan.
— Tarixchi ekanligim uchun, xabar e’lon qilinishi bilan voqea joyiga birinchilardan bo‘lib keldim. Eng qizig‘i, hali topilma haqidagi xabar odamlar orasida to‘liq tarqalmay turib, qurilish-ta’mirlash ishlari nuqtayi-nazaridanmi, bir kun ichida yana qayta yopilgan va ko‘milgan. Biroq ushbu topilma-obyektni yana qayta “ko‘zini ochish”ga erishdik, — dedi Madrahim Turdiyev.
Mutaxassislar bilan ish o‘rganilgan. Ishga O‘zbekiston FA arxeologiya tadqiqotlar instituti yetakchi ilmiy xodimlari jalb etilgan. Ma’lum bo‘lishicha, topilma-obyekt Ark qo‘rg‘onining 150 metr shimoliy tarafida joylashgan. Tarixiy manbalarga ko‘ra, bu inshootlar XVI–XIX asr oxirlarida barpo etilgan zodagonlarning xonadonlari, katta-katta imoratlari ekanligi aniqlangan. Xonalarning burchaklaridagi quvurlar bo‘laklari bu inshoot eski, qadimgi kanalizatsiya yo‘liga aloqasi bordir, degan xulosaga ham kelingan.
O‘zbekiston tarixchilar jamiyati Buxoro viloyat bo‘limi raisi Azalshoh Hamroyev Samarqand, Xiva arxeologiya institutlari vakillari va mahalliy arxeologlar bu obyektda o‘rganish ishlarini olib borganini ma’lum qildi.
— Voqeaga viloyat tarixchilar jamiyati yetakchi mutaxassislarini jalb qilgan holda aniqlik kiritishga harakat qildik. Jumladan, Samarqand, Xiva arxeologiya institutlari vakillari va mahalliy arxeologlar bilan bu obyektni o‘z o‘rnida o‘rgandik. 2 metrdan ortiqroq bo‘lgan chuqurlikda pishiq obig‘ishtdan qilingan poydevori mustahkam bo‘lgan bir nechta xonalardan iborat bo‘lgan arxeologik obyektning burchaklari topildi. Burchaklar o‘rtasida yo‘laklar va ulardan o‘tadigan joylar mavjud bo‘lsa-da, tom qismlarining tushib ketganligi aniqlandi. Endi bunday obyektlarni tadqiq etish uchun uzoq muddatli vaqt kerak. Biroq arxeologlar fikricha, tezroq arxeologik ishlar olib borilishi ko‘zda tutilgan. Mutasaddi tashkilotlar, jumladan, Buxoro madaniy meroslarini qo‘riqlash inspeksiyasining munosabati, bu yerda o‘zlarining mutaxassislari bilan fikr va xulosalarini berishlari, bu agar haqiqatan ham tarixiy obyekt bo‘ladigan bo‘lsa, buni tezlik bilan o‘tkazish yoki uning iloji bo‘lmasa, uni konservatsiya qilish bilan bog‘liq jarayonlarni tezlashtirish lozim. Chunki har qanday shov-shuvlar turli noto‘g‘ri qarashlarni ham keltirib chiqarishi mumkin, — dedi Azalshoh Hamroyev.
Mutaxassislar fikricha, bu masalaga xulosani tezlik yoki shoshma-shosharlik bilan chiqarmaslik kerakligi bildirilgan. Mutaxassislarning birinchi xulosasiga ko‘ra, topilma-obyekt tarixiy ahamiyatga ega. Biroq oradan bir necha kun o‘tishiga qaramay, Buxoro madaniy meroslarini qo‘riqlash inspeksiyasi tomonidan mazkur masalani o‘rganish bo‘yicha jiddiy izlanishlar olib borilmagan.
Izoh (0)