“Xalq so‘zi Online” “Insonlarning salomatligi muhimmi yoki sement? ‘Jizzax sement zavodi’ faoliyatidan aholi nega norozi bo‘lmoqda?” nomli maqolasini e’lon qildi. Quyida ushbu maqolani to‘liqligicha e’tiboringizga havola qilamiz.
Bugun yurtimiz qurilishlar maydoniga aylangan. Mamlakatimizning qaysi hududiga bormang yirik bunyodkorlik ishlari ustidan chiqasiz. ushbu ezgu sa’y-harakatlardan ko‘zlagan maqsad bitta — u ham bo‘lsa xalqimiz turmush farovonligi oshirish.
Mazkur zavod faoliyati va ishchi-xizmatchilarga yaratilgan shart-sharoitlar bilan yaqindan tanishish maqsadida korxonaga ertalab soat 8:10 da tashrif buyurdik. Ammo bizga rahbariyat yig‘ilish o‘tkazayotgani va yig‘ilish ikki-uch soat davom etishini ma’lum qilishib, kutib turishimizni bildirishdi.
To‘g‘risi korxona oldida bir soatdan ziyod kutib tura olmadik. Sababi zavoddan chiqayotgan ohak va tuproq kukuni miqdori shunchalik ko‘p ediki, kaftingizni ochib tursangiz ikki daqiqaga bormay bir uyum ohak gili qo‘lingizda paydo bo‘ladi.
Shu bois fursatni boy bermay zavod atrofida yashayotgan aholining turmushi bilan tanishish maqsadida korxonaga yaqinida joylashgan Hamza qishlog‘iga bordik va odamlarni fikrlari bilan qiziqdik.
— Zavod joriy yilning aprel oyidan boshlab mana shunday shu ahvolga tushib qoldi, oldin bunday emasdi, — deydi Hamza qishlog‘ida yashovchi Hamida Normurodova. — Har kuni ertalab soat 5-6 lardan boshlab ustimizga ohaktosh kukuni yog‘a boshlaydi va bu holat tushdan keyingi soat 16-17 larda kamaya boshlaydi. Biz bu vaqtda uydan chiqmaslikka harakat qilamiz. Baribir chang va kukun uy ichiga kirib ketadi. Bolalar bilan og‘zimiz va burnimizni berkitib olamiz. Qishloqning deyarli barcha aholisi kasallikka chalingan. Ishonmasangiz barcha uylarga kirib chiqing. Har kuni shu changda 5-6 kilometr yurib aravada suv tashiymiz. Uyga olib kelgan suvimiz yuvinishimizga bazo‘r yetadi.
— Men shu korxonada ekskavatorchi bo‘lib ishlayman, — deydi o‘zini tanishtirishni istamagan yana bir shu qishloqda yashovchi fuqaro. — Hozir ish vaqti. Tog‘da yuk ortishim kerak. Afsuski ishlay olmayman. Chang va ohak kukunini qarang ustingizdan chelak bilan quygandek bo‘lyapti. Bu turishda ishlab bo‘ladimi. Shamol o‘z yo‘nalishini o‘zgartirsa shunda ish boshlaymiz. Korxona rahbariyatining bundan xabari bor. Tozalovchi filtr kuyganiga necha oylar bo‘ldi. Uni tuzatish borasida amaliy harakatlar qilinmayapti. Bundan esa nafaqat mahalliy aholi vakillari, balki atrof-muhitga ham jiddiy zarar yetmoqda.
Ushbu masalaga oydinlik kiritish maqsadida sement zavodiga qaytib kelib, rahbariyatning fikrini bilishga harakat qildik. Biroq, zavodga kirish va ro‘yxatga olish bo‘limi xodimlari rahbariyat bizni qabul qilmasligi, bu masalaga javob bera olmasligini ma’lum qilishdi. “Olmaliq kon-metallurgiya kombinati” ochiq aksiyadorlik jamiyati rahbariyati ruxsat bersa, mazkur zavod rahbariyati javob berishini bildirishdi. Shu bois ushbu masalaga oydinlik kirita olmay orqaga qaytishga majbur bo‘ldik.
Yo‘lda cho‘ponlar, Oq-tom qishlog‘i aholisi bilan suhbatlashdik. Ularning aytishicha, keyingi besh oy davomida zavodda tozalash uskunalari ishlamasa-da zavod ishlab turgani uchun atrofdagi qishloqlar va cho‘ponlar juda katta zarar ko‘rishmoqda. Xususan, qo‘ylar ohak kukuni va sement tushgan o‘t-o‘lan va yantoqni yeyishi natijasida o‘tlab yurgan yoki g‘o‘rada o‘lib qolmoqda. Qishloqlarda badbo‘y havodan nafas olishning imkoni bo‘lmayapti. Poliz va boshqa ekinlar so‘lib qolmoqda.
Korxona bir kecha-kunduzda to‘liq quvvat bilan ishlaganda havoga 10-12 tonna chiqindi chiqar ekan. Biroq bugungi kunda zavoddan bir kunda 200 tonnaga yaqin chiqindi havoga chiqib ketmoqda. Eng achinarli jihati, bu chiqindilar deyarli tayyor mahsulot bo‘lib, bir qayta ishlansa tayyor sementga aylanadi. Bugungi kunda bir kilo sementning bozor narxi 850-900 so‘mni tashkil etmoqda. Demak, har kuni mazkur zavoddan 170-180 million so‘mlik mahsulot havoga uchib ketmoqda. Bu mahsulotlar uchun sarflangan elektr energiyasi, ishchi kuchi, fuqarolar salomatligi uchun kim javob beradi. Mazkur masalaga mutasaddilardan javob kutib qolamiz.
Izoh (0)