Zimbabveda 24-noyabr kuni Emmerson Mnangagva qasamyod qildi va mamlakat prezidenti lavozimini egalladi. Boshqaruvchi rahbariyatning almashishi ichki inqiroz oqibatida yuz berdi. Inqiroz noyabr oyining o‘rtasida Robert Mugabening iste’fosiga olib kelgan edi, deb yozmoqda TJournal.
75 yoshli Mnangagvaning davlat boshqaruvini qo‘lga olishidan mamlakat aholisi katta o‘zgarishlarni kutmoqda. Biroq g‘arb mutaxassislari bunga ishonchsizlik bilan qaramoqda. Ular Mugabe ma’muriyatidan chiqqan odamning davlatdagi holatni tubdan o‘zgartirishiga shubha bilan qaramoqda.
Mnangagva kim o‘zi?
Emmerson Mnangagva Zimbabvening Yevropa koloniyachilaridan ozod bo‘lishi uchun kurashgan birinchi inqilobchilardan hisoblanadi. U 1966-yilda qo‘lga olingan va qamoqxonaga jo‘natilgan. Qamoqxonada u Robert Mugabe bilan tanishgan. Ular 10 yil davomida mahkumlikni birga o‘tagan va bu davrda bo‘lajak inqiloblar rejasini muhokama qilgan hamda o‘zaro yaqin kishilarga aylangan.
1980-yillardan boshlab Mnangagva Zimbabvening maxfiy politsiyasini boshqargan. Bu politsiya namoyishlarni bostirishda ishtirok etgan. Siyosatchining shaxsan o‘zi namoyishchilarni urgan, uning maxsus xizmati esa kamida 20 ming tinch aholi vakilining o‘limi uchun javobgar, deb hisoblanadi. Shu sababli Mnangagva Timsoh laqabini olgan. Uning o‘zi esa ayblovlarni rad etadi.
Maxsus xizmat rahbarligidan so‘ng siyosatchi bir nechta lavozimlarni egallagan, shu jumladan, davlat xavfsizlik vaziri, adliya vaziri va boshqaruvchi partiyadagi asosiy rahbar lavozimlaridan biri. Mnangagva 2014-yilda vitse-prezident lavozimini egallagan va 93 yoshli Mugabening asosiy o‘rinbosari hisoblangan.
2017-yilning noyabr oyi boshida mamlakat rahbari sobiq yelkadoshini davlat to‘ntarishi tayyorlaganlikda ayblab, lavozimidan bo‘shatgan. Shundan so‘ng Mnangagva Janubiy Afrikaga qochib ketgan. U yerdan turib, Zimbabvega qaytishini va mamlakat prezidentligini egallashini ma’lum qilgan. Shundan so‘ng ko‘p o’tmay Mugabe iste’foga chiqishga majbur qilindi.
Robert Mugabega nima bo‘ladi?
Zimbabvening sobiq prezidenti Mnangagvaning qasamyod qilish marosimida ishtirok etmadi. Ma’lumotlarga ko‘ra, siyosatchi marosimdan oldin Mugabe bilan uchrashgan va uning oilasini to‘liq himoya qilishga, shuningdek, moliyaviy jihatdan qo‘llab-quvvatlashga va’da bergan.
Xabar berilishicha, Mugabega jinoiy javobgarlik bo‘yicha immunitet taqdim etilgan. Zimbabvening sobiq rahbari va uning rafiqasi qayerda ekanligi noma’lum. Mahalliy OAVlarning xabariga ko‘ra, Mugabe Mnangagvaga yangi lavozimda omad tilagan.
Mnangagvaning davlat rahbarligiga kelishiga qanday munosabat bildirilmoqda?
Mugabening 37 yillik rahbarligidan so‘ng yangi prezidentning oldida murakkab masala turibdi. U iqtisodiyotni barqarorlashtirishi, hukumatdagi ichki kurashlarni yo‘q qilishi va boshqa davlatlar bilan munosabatlar o‘rnatishi kerak bo‘ladi. Buning uchun unda keyingi prezidentlik saylovlarigacha bo‘lgan besh yil bor.
Zimbabveda 23 yildan buyon yashovchi amerikalik jurnalist Endryu Meldramning fikricha, Mugabedan farqli ravishda Mnangagva kirishuvchan va xorezmatik odam emas. Siyosatchi yuz berayotgan voqealarni chetdan turib kuzatishni ma’qul ko‘radi. Yangi prezident oilali, to‘qqiz nafar farzandi bor.
CNN’ning Janubiy afrikalik jurnalisti Redi Tkabi Zimababvening yangi prezidentini “demokrat emas”, deb tavsiflagan. Muxbirning qayd etishicha, u avvalgi prezidentning “kengaytirilgan” talqini, xolos. National Public Radio muxbiri Mishel Foulning hisoblashicha, Mnangagva Mugabega qaraganda qattiqqo‘lroq siyosatchi. Muxbirning ta’kidlashicha, yangi prezident bir vaqtlar Zimbabvedan quvilgan oq dehqonlarga yerlarini qaytarish va muxolifat bilan hamkorlik qilish kabi bir qancha ijobiy bayonotlar qilgan.
Jurnalist Endryu Meldramning fikricha, mamlakatning yangi rahbari juda aqlli odam bo‘lib, unda Zimbabve iqtisodiyotini barqarorlashtirish uchun imkoniyat bor. O‘zining qattiqqo‘l siyosatchi sifatidagi obro‘si tufayli u qayta davlat to‘ntarishiga urinishlarni bostirishi va keyin mamlakatda islohotlarni boshlashi mumkin.
Lavozimiga kirishishdan oldin Mnangagva Zimbabveda yangi davr boshlanganini ma’lum qilgan. Mamlakat fuqarolari yangi prezident inqirozli holatdagi iqtisodiyotni tiklay oladi, deb hisoblamoqda.
Izoh (0)