Зимбабведа 24 ноябрь куни Эммерсон Мнангагва қасамёд қилди ва мамлакат президенти лавозимини эгаллади. Бошқарувчи раҳбариятнинг алмашиши ички инқироз оқибатида юз берди. Инқироз ноябрь ойининг ўртасида Роберт Мугабенинг истеъфосига олиб келган эди, деб ёзмоқда TJournal.
75 ёшли Мнангагванинг давлат бошқарувини қўлга олишидан мамлакат аҳолиси катта ўзгаришларни кутмоқда. Бироқ ғарб мутахассислари бунга ишончсизлик билан қарамоқда. Улар Мугабе маъмуриятидан чиққан одамнинг давлатдаги ҳолатни тубдан ўзгартиришига шубҳа билан қарамоқда.
Мнангагва ким ўзи?
Эммерсон Мнангагва Зимбабвенинг Европа колониячиларидан озод бўлиши учун курашган биринчи инқилобчилардан ҳисобланади. У 1966 йилда қўлга олинган ва қамоқхонага жўнатилган. Қамоқхонада у Роберт Мугабе билан танишган. Улар 10 йил давомида маҳкумликни бирга ўтаган ва бу даврда бўлажак инқилоблар режасини муҳокама қилган ҳамда ўзаро яқин кишиларга айланган.
1980 йиллардан бошлаб Мнангагва Зимбабвенинг махфий полициясини бошқарган. Бу полиция намойишларни бостиришда иштирок этган. Сиёсатчининг шахсан ўзи намойишчиларни урган, унинг махсус хизмати эса камида 20 минг тинч аҳоли вакилининг ўлими учун жавобгар, деб ҳисобланади. Шу сабабли Мнангагва Тимсоҳ лақабини олган. Унинг ўзи эса айбловларни рад этади.
Махсус хизмат раҳбарлигидан сўнг сиёсатчи бир нечта лавозимларни эгаллаган, шу жумладан, давлат хавфсизлик вазири, адлия вазири ва бошқарувчи партиядаги асосий раҳбар лавозимларидан бири. Мнангагва 2014 йилда вице-президент лавозимини эгаллаган ва 93 ёшли Мугабенинг асосий ўринбосари ҳисобланган.
2017 йилнинг ноябрь ойи бошида мамлакат раҳбари собиқ елкадошини давлат тўнтариши тайёрлаганликда айблаб, лавозимидан бўшатган. Шундан сўнг Мнангагва Жанубий Африкага қочиб кетган. У ердан туриб, Зимбабвега қайтишини ва мамлакат президентлигини эгаллашини маълум қилган. Шундан сўнг кўп ўтмай Мугабе истеъфога чиқишга мажбур қилинди.
Роберт Мугабега нима бўлади?
Зимбабвенинг собиқ президенти Мнангагванинг қасамёд қилиш маросимида иштирок этмади. Маълумотларга кўра, сиёсатчи маросимдан олдин Мугабе билан учрашган ва унинг оиласини тўлиқ ҳимоя қилишга, шунингдек, молиявий жиҳатдан қўллаб-қувватлашга ваъда берган.
Хабар берилишича, Мугабега жиноий жавобгарлик бўйича иммунитет тақдим этилган. Зимбабвенинг собиқ раҳбари ва унинг рафиқаси қаерда эканлиги номаълум. Маҳаллий ОАВларнинг хабарига кўра, Мугабе Мнангагвага янги лавозимда омад тилаган.
Мнангагванинг давлат раҳбарлигига келишига қандай муносабат билдирилмоқда?
Мугабенинг 37 йиллик раҳбарлигидан сўнг янги президентнинг олдида мураккаб масала турибди. У иқтисодиётни барқарорлаштириши, ҳукуматдаги ички курашларни йўқ қилиши ва бошқа давлатлар билан муносабатлар ўрнатиши керак бўлади. Бунинг учун унда кейинги президентлик сайловларигача бўлган беш йил бор.
Зимбабведа 23 йилдан буён яшовчи америкалик журналист Эндрю Мелдрамнинг фикрича, Мугабедан фарқли равишда Мнангагва киришувчан ва хорезматик одам эмас. Сиёсатчи юз бераётган воқеаларни четдан туриб кузатишни маъқул кўради. Янги президент оилали, тўққиз нафар фарзанди бор.
CNN’нинг Жанубий африкалик журналисти Реди Ткаби Зимабабвенинг янги президентини «демократ эмас», деб тавсифлаган. Мухбирнинг қайд этишича, у аввалги президентнинг «кенгайтирилган» талқини, холос. National Public Radio мухбири Мишель Фоулнинг ҳисоблашича, Мнангагва Мугабега қараганда қаттиққўлроқ сиёсатчи. Мухбирнинг таъкидлашича, янги президент бир вақтлар Зимбабведан қувилган оқ деҳқонларга ерларини қайтариш ва мухолифат билан ҳамкорлик қилиш каби бир қанча ижобий баёнотлар қилган.
Журналист Эндрю Мелдрамнинг фикрича, мамлакатнинг янги раҳбари жуда ақлли одам бўлиб, унда Зимбабве иқтисодиётини барқарорлаштириш учун имконият бор. Ўзининг қаттиққўл сиёсатчи сифатидаги обрўси туфайли у қайта давлат тўнтаришига уринишларни бостириши ва кейин мамлакатда ислоҳотларни бошлаши мумкин.
Лавозимига киришишдан олдин Мнангагва Зимбабведа янги давр бошланганини маълум қилган. Мамлакат фуқаролари янги президент инқирозли ҳолатдаги иқтисодиётни тиклай олади, деб ҳисобламоқда.
Изоҳ (0)