Amerikadagi The Washington Times gazetasida “O‘zbekiston diniy bag‘rikenglik qaror topgan yurt” deb nomlangan maqola chop etildi. Unda muallif L.Tod Vud yurtdoshlarimizning bag‘rikengligi haqida so‘z yuritadi.
Muallif G‘arb ommaviy axborot vositalari dunyoning turli nuqtalaridagi diniy adovat, ayniqsa, Mag‘ribdan Afg‘onistongacha bo‘lgan hududlarda hukm surayotgan beqarorlik haqida maqola va materiallarga to‘lib toshganini yozadi. Ammo, uning fikricha, shunday joylar ham borki, u yer aholisi asosan musulmon bo‘lsa-da, o‘z bag‘rikengligi va zamonaviyligi bilan ajralib turadi, ular asrlar davomida xristianlar, yahudiylar bilan birga tinch-totuv yashab kelishmoqda.
Masalan, Markaziy Osiyodagi O‘zbekiston ko‘hna va shonli tarixga ega. Bu mamlakatdagi ko‘rkam masjidlar, maqbara va madrasalar sayyohlarning e’tiboriga tushishi aniq. Ammo mamlakatning dunyoviy davlat sifatida diniy bag‘rikenglik va gender tengligini ta’minlagani diqqatga sazovor. Muallifning fikricha, O‘zbekiston hali ko‘pchilikka tanish emas.
Markaziy Osiyoning ushbu davlati Buyuk Ipak yo‘lidagi savdo markazidan betakror sayyohlik maskaniga aylangan. Uning boy tarixiy merosi nekbin g‘arbliklar tashrif buyurishi uchun ayni muddao hisoblanadi. “Islomning asil mohiyatini, uni arablar yoki radikallar bilan bog‘lamasdan, chuqur tushunish uchun, albatta, sayyoh sifatida ushbu zaminga borish kerak”, — deydi muallif. Aynan O‘zbekiston Yevroosiyoning boy sivilizatsiyasi, madaniyati va me’morchiligi bebaholigini anglab yetishga yordam beradigan makondir.
Muallif qadimiy Samarqand shahridagi hazrati Doniyor maqbarasi O‘zbekistonda qaror topgan diniy bag‘rikenglikning eng yorqin namunasi ekanligini alohida e’tirof etadi. “Shunday bir necha yuz chaqirim narida — Afg‘onistonda bo‘layotgan urush bir necha o‘n yillardan beri odamlarning tinkasini quritayotgan bo‘lsa, O‘zbekistonda xristianlar, yahudiylar va musulmonlar ushbu muqaddas qadamjoda birgalikda duo o‘qishadi, ziyorat qilishadi”, — deya hayratlanadi muallif.
Ma’lumki, sayyohlar diniy ekstremizm, radikalizmdan, qolaversa, ayollarga nisbatan shafqatsiz munosabatdan xavfsirashadi. Shu sababli ham muallif O‘zbekiston hukumati mamlakatda radikalizmga barham berganiga alohida urg‘u beradi. “Ayollarga yuksak darajada hurmat e’tibor ko‘rsatiladi. Bunday e’tiborni mintaqaning boshqa hududlarida ko‘rish juda mushkul. O‘zbekiston ayol sayyohlar uchun ham xavfsiz. Umuman, ushbu mamlakat g‘arblik sayyohlar uchun dunyodagi xavfsiz makon ekanligi bilan nom qozongan. Yaqin Sharqda xristianlar va boshqa din vakillari boshidan kechirayotgan azob-uqubatlarni oladigan bo‘lsak, bu juda ham quvonarli holatdir”, — deb yozadi muallif.
Maqolada yurtimizning rang-barangligi, qulay infratuzilmasi ham e’tirof etilgan. U, ayniqsa, Toshkent metropolitenini alohida san’at va me’morchilik asari sifatida ko‘rsatib o‘tgan. “Chunki bu nafaqat qulay transport vositasi, ayni paytda san’at va me’morchilik namunasi hamdir. Bundan tashqari, aviaqatnovlar yaxshi yo‘lga qo‘yilgan, Ispaniyada ishlab chiqarilgan tezyuarar zamonaviy poyezdlar esa sayyohlar joniga oro kiradi”, — deya davom etadi muallif.
O‘zbekistonning boy tarixi, madaniy va me’moriy merosidan tashqari yana bir muhim omil ham borki, muallif fikricha, u uchun jonni fido qilsa arziydi. O‘zbek milliy taomlari, ayniqsa, palov har bir sayyohning xotirasi uzoq vaqt saqlanib qoladi. Ayni chog‘da yangi to‘g‘ralgan piyoz bilan iste’mol qilinadigan shashlikdan har bir sayyoh, albatta, tatib ko‘rish kerak.
So‘nggi yillarda diniy radikalizm dunyo jamoatchiligini tashvishga solayotgan bo‘lsa-da, g‘arb mamlakatlari Islom dinining o‘tmishda dunyo hamjamiyati ravnaqiga, ayniqsa, innovatsiyalar hamda fan-ta’lim rivojlanishiga qo‘shgan hissasini yaxshi tushunishi juda muhimdir. “Siz O‘zbekistonga tashrif buyursangiz, Ibn Sino, Al-Xorazmiy singari buyuk allomalar hayotidan, faoliyatidan xabardor bo‘lasiz”, — deydi u.
Maqolada O‘zbekistonda turizm sohasi izchil isloh qilinayotgani, turistlarga qo‘shimcha qulayliklar yaratilayotgani, viza olishda yengilliklar berilayotganini qayd etilgan. Bularning barchasi mamlakatda sayyohlar soni 20 foizga oshishiga imkon yaratib berganligini yozadi.
Muallif bugun Xitoy Pekindan Yevropaga qadar Ipak yo‘lini qayta tiklashga urinayotgan bir paytda, boshqalardan avvalroq bu noyob zaminni o‘zingiz uchun kashf qilsangiz, nur ustiga nur bo‘ladi, deya xulosa qiladi.
Izoh (0)