Senatning uchinchi yalpi majlisida “O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga jonli ijro sanʼatini yanada rivojlantirishga qaratilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonun maʼqullangandi. Qonun bilan Madaniyat vazirligining jonli ijro sanʼatini rivojlantirish, sanʼatkor, ijodkor hamda ijrochilarni qo‘llab-quvvatlashga oid bir qator vakolatlari belgilanmoqda.
Jumladan, davlat madaniy konsert-tomosha tadbirlarini tashkil etish va o‘tkazishda jonli ijro yoki fonogrammadan foydalanish darajasini hamda usullarini belgilash, ijrochilar tomonidan fonogramma va mualliflik asarlaridan foydalanishda amaldagi qonunchilikka rioya etishlarini monitoring qilish hamda milliy sanʼat va madaniyat nufuzini oshirishga xizmat qilayotgan ijodkorlarni qo‘llab-quvvatlash yuzasidan chora-tadbirlarni amalga oshirish nazarda tutilmoqda.
Qonun bilan “Isteʼmolchilarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida”gi, “Madaniy faoliyat va madaniyat tashkilotlari to‘g‘risida”gi va “Reklama to‘g‘risida”gi qonunlarga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilmoqda.
Bundan tashqari, qonun bilan konsert-tomosha tadbirining dasturida ijrochilar va asar mualliflari ko‘rsatilishi shart ekanligi hamda konsert-tomosha tadbiri reklamasida fonogrammadan foydalanish darajasi to‘g‘risidagi axborot umumiy reklama maydonining (sathining) kamida o‘n foizini tashkil etishi to‘g‘risidagi qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritilmoqda. Bu tomoshabinlarning o‘z tanlovini ongli ravishda qabul qilishiga yordam beradi. Qaysi xonanda aytyapti, kim musiqasini yozgan, qanchalik jonli, qanchalik fonogramma – hammasi aniq va shaffof bo‘ladi.
Majlisda qayd etilishicha, yangi normalarning amaliyotga joriy etilishi musiqa sohasi yanada rivojlanishiga, yangi isteʼdodlar kashf etilishiga, o‘zining haqiqiy jonli ovozi bo‘lgan xonandalar va sozandalar faoliyati keng rag‘batlantirilishiga xizmat qiladi.
O‘zbekistonda jonli ijroni rag‘batlantirish maqsadida san’at vakillariga imtiyozlar berib kelinmoqda. Buning natijasida keng jamoatchilik, xususan yoshlar o‘rtasida estrada san’atiga qiziqish kuchayib bormoqda. Xususan, prezidentning 2020-yil 26-mayda “Madaniyat va san’at sohasining jamiyat hayotidagi o‘rni va ta’sirini yanada oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoni bilan 2020-yil 1-sentyabrdan boshlab davlat organlari va tashkilotlari tizimidagi konsert, madaniyat saroylari va boshqa muassasalarda to‘liq jonli ijro asosida o‘tkazilgan konsert dasturlari uchun ijara to‘lovidan 50 foiz chegirma berish tartibi joriy qilingan.
Turli mamlakatlar qonunchiligida ham fonogrammadan foydalanish taqiqlangan. Xususan, Ozarbayjonda 2001-yildan, Turkmanistonda 2005-yildan, Tojikistonda 2007-yildan va Qirg‘izistonda 2023-yildan boshlab davlat muassasalari va ommaviy tadbirlarda fonogrammada qo‘shiq kuylash taqiqlangan. Xitoyda 2008-yildan boshlab tijorat konsert-tomosha tadbirlarida fonogrammalardan foydalanish qat’iyan taqiqlangan. Bunda, san’atkorlardan jonli kuylash talab qilinadi va tadbir tashkilotchilari ushbu talabga rioya etilishini nazorat qilishlari shart.
Izoh (0)