2024-yil O‘zbekiston sanʼati va madaniyati uchun yo‘qotishlar yili bo‘ldi. 2024-yilda o‘zbek milliy sanʼati va adabiyoti rivojiga hissa qo‘shgan, ijodi orqali xalq yuragida mangu o‘rin olgan qator sanʼatkorlar va madaniyat vakillari hayotdan ko‘z yumdi.
Adabiyotshunos olim Homidjon Homidiy
(1935 — 2024)
Taniqli adabiyotshunos olim, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti professori Homidjon Homidiy shu yilning 11-yanvar kuni vafot etdi.
Homidjon Homidiy 1935-yil 4-oktyabrda Namangan viloyati, Kosonsoy shahrida etikdo‘z oilasida tug‘ilgan. Turli yillarda olimning “Gumanizm kuychisi”, “Barhayot sheʼriy qasr”, “Boqiy bo‘ston tarovati”, “Shohnomaning shuhrati”, “Qirq besh alloma hikoyati”, “Ajdodlar sabog‘i — aql qayrog‘i”, “Ko‘hna Sharq darg‘alari” singari o‘ttizga yaqin kitoblari nashr qilingan.
Olim bir qancha darslik va o‘quv qo‘llanmalarning muallifidir. Turli ilmiy to‘plam, jurnal hamda vaqtli matbuotda olimning 500 dan ortiq maqolalari eʼlon qilingan. U “Do‘stlik” ordeni hamda “Mustaqillikning 15 yilligi”, 1972 va 1984-yillarda “Xalq maorifi aʼlochisi” nishonlari bilan taqdirlangan.
Jurnalist Ayjamal Janibekova
(1997 — 2024)
Zulfiya mukofoti sovrindori Ayjamal Joldasbayeva-Janibekova 11-yanvarda 27 yoshida vafot etdi.
Ayjamal O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti hamda O‘zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universitetini tamomlagan. 2014-yilda adabiyot yo‘nalishi bo‘yicha Zulfiya nomidagi davlat mukofoti bilan taqdirlangan.
Marhumaning yaqinlari unda homiladorlik davri og‘ir kechganini bildirgan. Ma’lum muddat o‘lik homila bilan yurgan, bola olinganidan keyin uning ahvoli og‘irlashib, dastlab Taxtako‘pir tumanidagi kasalxonaga yetkazilgan. Komaga tushib qolgach, Nukus shahridagi tez yordam shifoxonalaridan biriga olib borilgan va o‘sha yerda vafot etgan. Uning 2 yoshga to‘lmagan o‘g‘il farzandi bor.
Aktyor Turg‘un Azizov
(1934 — 2024)
O‘zbekiston xalq artisti, aktyor va rejissyor Turg‘un Azizov 22-yanvar kuni 90 yoshida vafot etdi.
Ko‘pchilikka «Maftuningman» filmidagi Bakir Nazarov roli orqali tanish aktyor Turg‘un Azizov 1934-yilning 30-noyabrida Toshkentdagi “Saryog‘chi” (hozirgi “Beshqayrag‘och”) mahallasida tug‘ilgan. 1956-yili avvalgi O‘zbekiston Davlat teatr va rassomchilik institutini tamomlab, shu yili hozirgi O‘zbek Milliy akademik drama teatriga ishga qabul qilingan.
Asosiy rollari: Ferdinand (“Makr va muhabbat”), Ilyos (“Sarvqomat dilbarim”), Eydzi (“O‘g‘irlangan umr”), Mark Tuysk (“Oqpadar”), Niyoz (“Nomaʼlum kishi”), Yo‘lchi (“Qutlug‘ qon”), G‘ofir (“Boy ila xizmatchi”) va boshqalar. Aktyorga katta shuhrat keltirgan roli “O‘limdan kuchli” spektaklidagi Monserradir.
Rejissyor sifatida “Mirzo Ulug‘bek”, “Alisher Navoiy”, “Mehrobdan chayon”, “Chimildiq”, “Mashrab” kabi spektakllarni sahnalashtirgan.
Klipmeyker Jasur Shametov
(1985 — 2024)
Taniqli operator, rejissyor, klipmeyker Jasur Shametov 10-fevralda 39 yoshida vafot etdi.
U shu kunga qadar “Qalbim o‘g‘risi”, “Achchiq hayot”, “Qalbaki dunyo”, “Uchrashuv”, “Gunoh”, “Zarb”, “Oh, Salima, Salima”, “Mahallada nima gap?” kabi badiiy filmlarda postanovkachi operator sifatida ishlagan. Shuningdek, “Uchrashuv” badiiy filmining ssenariy muallifi va postanovkachi rejissyori.
Aktyor sifatida “Suiqasd”, “Poyma-poy” filmlarida rollar ijro etgan. Klipmeyker sifatida Rayhon, Lola, Shohruhxon, Munisa Rizayeva, “Afruz” guruhi va boshqa xonandalarning o‘nlab kliplarini tasvirga olgan.
Aktyor va boshlovchi Olim Hojisharipov
(1966 — 2024)
“Gap yo‘q” hajviy ko‘rsatuvi boshlovchisi Olim Hojisharipov 19-mart kuni 58 yoshida vafot etdi.
Olim Hojisharipov 1966-yilda tug‘ilgan. Aktyor 1996-yilda tashkil etilgan rejissyor To‘xtamurod Mahkamovning “Gap yo‘q. Maslahat” ko‘rsatuvida boshlovchilik qilgan. “Yoshlar” telekanalida namoyish etilgan aynan shu loyihadagi rollari orqali tomoshabinlarga tanilgan va ularning mehrini qozongan. Ma’lum bo‘lishicha, Olim Hojisharipov bir necha yillardan beri saraton bilan kurashgan.
Aktyor Mashrab Kimsanov
(1955 — 2024)
Taniqli aktyor va rejissyor Mashrab Kimsanov 2-may kuni 69 yoshida vafot etdi.
Taniqli aktyor va rejissyor uzoq davom etgan xastalikdan so‘ng olamdan o‘tdi. Uning rafiqasi, aktrisa Adolat Kimsanova 2022-yilda turmush o‘rtog‘ining xastaligi, to‘rtinchi insultdan keyin to‘shakka mixlanib qolgani haqida “Daryo”ga so‘zlab bergandi.
Mashrab Kimsanov “Vodillik kelin”, “Olovli yo‘llar”, “Otamdan qolgan dalalar”, “Masxaraboz”, “Umid”, “Zebuzar”, “Hayot-mamot”, “Haqiqiy erkaklar ovi”, “Sehrli qalpoqcha”, “Onaginam orzusi” kabi ko‘plab filmlarda esda qolarli rollarni ijro etgan. Rejissyor sifatida esa “Tog‘lik kuyov” va “Besh qismat” nomli filmlarni suratga olgan.
O‘zbekiston xalq artisti Malika Qayumova
(1954 — 2024)
O‘zbekiston xalq artisti Malika Qayumova 13-iyun kuni 70 yoshida vafot etdi.
Malika Qayumova 1954-yil Toshkent viloyatida tavallud topgan. Maʼlumoti oliy. 1976-yili Toshkent teatr va rassomlik sanʼati institutini bitirgan. Teatrda sahnalashtirilgan 30 dan ortiq spektakllarda bosh qahramon rollarini ijro etgan. Jumladan, “Taqdir”da amma, “Devona”da ona, “Fotima va Zuhra”da ona, “Alpomish”da Kuntug‘mish, “Pari qishloq”da ona, “O‘lding, aziz bo‘lding”da ona, “Xonuma”da Tekle, “Toshkentning nozanin malikasi” da Xayri, “Superqaynona-2” da Hojar, “Oyonam-qaynonam”da Qumri, “Qizi borning nozi bor”da quda kabi obrazlari mutaxassislar tomonidan yuqori baholangan.
U 2011-yili O‘zbekiston xalq artisti faxriy unvoni bilan mukofotlangan.
O‘zbekiston xalq artisti Bobomurod Hamdamov
(1940 — 2024)
O‘zbekiston, Turkmaniston va Qoraqalpog‘iston Respublikasi xalq artisti Bobomurod Hamdamov 2-sentyabr kuni 84 yoshida vafot etdi.
Bobomurod Hamdamov 1940-yilda Turkmanistonning Chorjo‘y shahrida tug‘ilgan. Bolaligidan qo‘shiq aytishni yaxshi ko‘rgan. Asosan 4 tilda: o‘zbek, turkman, tojik va hind tilida xalq qo‘shiqlarini ijro etgan. Ayniqsa uning “Sulton Jaloliddin”, “Kim ekan”, “Devona”, “Galdimu”, “Qo‘rqdim” kabi qo‘shiqlari keng ommalashib, xalq qalbida munosib o‘rin egalladi.
Bobomurod Hamdamov buyuk hofiz Komiljon Otaniyozovning munosib izdoshi edi.
Shoira Bibisora Turobova
(1952 — 2024)
O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi, taniqli shoira Bibisora Turobova 15-sentyabr kuni 72 yoshida vafot etdi.
Bibisora Turobova 1952-yil 1-sentyabrda Samarqand (hozirgi Navoiy) viloyati Xatirchi tumanida tug‘ilgan. O‘rta maktabdan keyin Maktabgacha taʼlim texnikumida o‘qib, so‘ng Samarqand davlat pedagogika institutida taʼlim olgan.
1990-yillarda O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasiga aʼzo bo‘lgan. Uning 2011-yilda yozilgan “O‘lsam, janozamni bulbul o‘qisin” sheʼri xalq orasida mashhur.
Dublyaj ustasi To‘lqin Tojiyev
(1936 — 2024)
O‘zbekiston xalq artisti, teatr, kino va dublyaj sanʼati ustasi To‘lqin Tojiyev 13-dekabrda 88 yoshida vafot etdi.
To‘lqin Tojiyev 1936-yil 13-aprelda Toshkentda tug‘ilgan. 1959-yili A.Ostrovskiy nomidagi Toshkent teatr va rassomlik sanʼati institutining aktyorlik fakultetini tugatib, Hamza nomidagi O‘zbek davlat (hozirgi O‘zbek milliy) akademik drama teatriga ishga kirgan.
To‘lqin Tojiyev “O‘zbekfilm” kinostudiyasida dublyaj qilingan mingdan ortiq xorij filmiga ovoz bergan. “Ivan Vasilyevich kasbini o‘zgartiradi”, “Kavkaz asirasi”, “Ishdagi ishq”, “Qor malikasi”, “Boshsiz chavandoz”, “Sizdan ugina, bizdan bugina”, “Nofelet qayerda?”, “Kanonir Dollasning sarguzashtlari”, “Sadoqat”, “Fillar mening do‘stlarim”, “Ram va Sham” “Qilich va qalqon”, “Afonya” kabi ko‘plab filmlar shular qatorida.
Aktrisa Halima Ibragimova
(1979 — 2024)
Komik aktrisa Halima Ibragimova 7-dekabr kuni 45 yoshida hayotdan ko‘z yumdi.
Halima Ibragimovaning o‘limi nafaqat uning yaqinlari, balki ijtimoiy tarmoqlar foydalanuvchilari qalbini ham larzaga keltirdi. Komik aktrisaning o‘limiga qorin sohasida qilingan operatsiya asoratlari sabab bo‘lgan. Bu haqda O‘zbekiston xalq artisti Yulduz Usmonova ma’lum qildi.
Aktrisa Shafoat Rahmatullayeva
(1941 — 2024)
O‘zbekiston xalq artisti, teatr va kino aktrisasi Shafoat Rahmatullayeva 83 yoshida vafot etdi.
Shafoat Rahmatullayeva 1941-yilning 4-yanvarida Farg‘ona viloyati Furqat tumanidagi Navbahor qishlog‘ida tug‘ilgan. Qizining san’atga bo‘lgan qiziqishini bilgan otasi uning san’atkor bo‘lishini xohlamagan, qizini uyga qamab qo‘ygan kezlari ham bo‘lgan. Keyinchalik to‘ylarga chiqmaslik sharti bilangina qizining san’at institutiga hujjat topshirishiga rozi bo‘lgan.
Shafoat Rahmatullayeva uzoq yillar davomida teatr sohasida faoliyat yuritib kelgan. Shuningdek, “Masxaraboz”, “Sevginator”, “Sevginator-2”, “Er bermoq — jon bermoq”, “O‘zimdan o‘zimgacha”, “Fidoyilar”, “Poyga”, “Sehrli qalpoqcha”, “Sariq devni minib” kabi filmlar va ko‘plab spektakllarda rol o‘ynagan.
Avvalroq xonanda Manzura “Sevginator” filmida qaynonasi rolini ijro etgan aktrisa Shafoat Rahmatullayeva ayni paytda shifoxonaning reanimatsiya bo‘limida ekanini aytib, kuzatuvchilaridan duo so‘ragan edi.
Izoh (0)