Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг навбатдаги мажлисида китоб ўқиган маҳбуснинг жазо муддати қисқартирилиши айтилди. Унда маҳкумларни ахлоқан тузатиш ишлари самарадорлигини оширишга қаратилган қонун лойиҳаси биринчи ўқишда муҳокама қилинди.
Унда қонунчиликка илғор хорижий тажрибани инобатга олган ҳолда маҳкумларнинг қонунга итоаткор хулқ-атворини, инсонга, жамиятга, меҳнатга, жамият турмуш қоидалари ва анъаналарига ҳурмат муносабатини рағбатлантиришга қаратилган нормаларни киритиш зарурати мавжудлиги айтилди.
Ушбу қонун лойиҳасига кўра, маҳкумларнинг жазо ўташ муддатини ўзини ўзи тарбиялаш орқали тузалиш йўлига ўтганини тасдиқловчи ҳаракатларни бажаргани муносабати билан камайтириш назарда тутилмоқда.
Ушбу лойиҳа билан Жиноят кодексига китоб ўқишга жалб қилиш орқали маҳкумларни ахлоқан тузатиш бўйича янги 74-1-модда киритилмоқда. Унга кўра, фақат жазо муддатини тўлиқ ўташи лозим бўлган маҳкумларга нисбатан тасдиқланган рўйхат бўйича 1 та китоб ўқиган ва белгиланган тартибда имтиҳон топширган тақдирда жазосини 3 кунга қисқартириш назарда тутилмоқда.
Бунда йилига кўпи билан 10 та китоб ўқиш мумкинлиги белгиланяпти. Маҳкумлар ўқийдиган адабиётлар рўйхати Республика Маънавият ва маърифат маркази томонидан тасдиқланади. Бу каби чоралар маҳкумларнинг ахлоқан тузалиш йўлига ўтишига хизмат қилади.
Шунингдек, Жиноят кодексининг 73, 74-моддалари асосида эса жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилиш ёки енгилроғи билан алмаштириш масаласини ҳал этиш вақтида ҳам китоб ўқиганлик инобатга олиниши белгиланяпти.
Қонун лойиҳасининг қабул қилиниши маҳкумларни ижтимоий фойдали машғулотлар билан шуғулланишга, китобхонликка жалб қилиш орқали ахлоқан тузатиш ишлари самарадорлигини оширишга хизмат қилиши таъкидланди.
Хориж мамлакатларида ушбу тажриба
Россияда маҳбуслар ўқиш орқали жазо муддатининг қисқаришига эришиши мумкин. Улар турли хил ижтимоий ва илмий курсларда қатнашиши, шу жумладан китоб ўқиши, ўзини яхшилаш учун имкониятлар яратади.
АҚШда ҳам баъзи штатларда китоб ўқиш ва таълим олишга асосланган реабилитация дастурлари мавжуд. Бу дастурлар маҳбусларнинг ижтимоий мослашувини яхшилаш ва қайта жиноятга йўл қўймасликка ёрдам беради.
Германияда ҳам таълим ва билим олиш маҳбуслар учун имтиёзлар билан боғлиқ бўлиши мумкин. Китоб ўқиш ва таълим олиш орқали маҳбуслар жазо муддатини қисқартириш имкониятига эга бўлиши мумкин.
Шунингдек, Финляндия, Швеция ва бошқа Европа давлатларида ҳам реабилитация ва ижтимоий мослашувга қаратилган дастурлар мавжуд, улар маҳбусларнинг китоб ўқишини қўллаб-қувватлайди.
Изоҳ (0)