АҚШ Миллий архиви мамлакатнинг 35-президенти бўлган Жон Кеннедининг ўлдирилишига оид илгари махфийлаштирилган барча материалларни эълон қилди.
АҚШнинг амалдаги президенти Дональд Трамп 18 март куни тегишли фармонни имзолаб, 80 мингга яқин саҳифа чоп этилишини айтди. Миллий архив релизида 1 123 та ҳужжат мавжуд.
Барча ёзувлар рақамлаштирилганидан сўнг эълон қилинади. Уларга Мериленд штатидаги Миллий архив биносида ҳам онлайн, ҳам шахсан, босма шаклда ёки аналог манбаларда кириш мумкин бўлади.
Ҳужжатларнинг бир қисми аввалроқ махфийлик белгиси остида сақланган ёки катта ҳакамлар ҳайъатининг махфийлигини таъминлаш учун сир тутилган. Баъзи материаллар солиқ декларацияларига оид бўлиб, бу маълумотлар Солиқ кодексининг махфийликка оид моддаларига мувофиқ ҳимояланган ёки хусусий шахсдан ҳукуматга узатилган ёзувларга оид.
Жон Кеннеди АҚШ президенти этиб тайинланганидан икки йил ўтгач, 1963 йил 22 ноябрда Техаснинг Даллас шаҳрида расмий ташриф давомида отиб ўлдирилган. Кортеж шаҳар кўчаларидан ўтиб кетаётганида, отишма овозлари эшитилган — президентга икки марта ўқ узилган. Кеннеди ярим соатдан сўнг, шифокорларнинг барча уринишларига қарамай, вафот этди.
Қотилликда гумон қилиниб, собиқ денгиз пиёдаси Ли Харви Освалд ҳибсга олинган. У уч кундан кейин тунги клуб эгаси Жек Руби томонидан отиб ўлдирилган, Руби эса кейинчалик қамоқхонада вафот этган.
1992 йилдан бери АҚШ ҳукумати президент Кеннедининг ўлдирилиши бўйича тергов материалларини аста-секин ошкор қилмоқда. Бунинг учун АҚШ президенти фармон чиқаради. Махфий материаллар сони номаълум, баъзи ҳисоб-китобларга кўра, материалларнинг 97 фоизи ошкор қилинган. 2018 йилда Марказий разведка бошқармаси ушбу иш бўйича ўз маълумотларининг 99 фоиздан ортиғини ошкор қилганини айтганди.
Трампнинг таъкидлашича, 1992 йилдаги фармонга кўра, президент Кеннедининг ўлдирилиши бўйича барча ҳужжатлар 2017 йилда эълон қилиниши керак эди. Бироқ республикачи ҳам, унинг ўтмишдоши Жо Байден ҳам материалларни ўрганиш учун махфийлик мақомини бир неча бор узайтирган.
Республикачининг сўзларига кўра, баъзи ҳужжатлар ошкор этилмаган, чунки миллий хавфсизлик, ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ёки АҚШ ташқи сиёсатига етказилиши мумкин бўлган зарар “шу қадар жиддийки, жамоатчиликка дарҳол ошкор қилинишидан устун туради”.
Трамп иккинчи муддатга президентликка киришгач, Кеннедидан ташқари унинг укаси, собиқ бош прокурор Роберт Кеннеди ва қора танлилар ҳуқуқлари фаоли Мартин Лютер Кингнинг ўлдирилиши билан боғлиқ ҳужжатларни очиқлаш режасини эълон қилганди. Миллий архив 18 март куни юқоридаги икки шахснинг ўлдирилишига оид маълумотларни ҳам махфийликдан чиқарди.
Изоҳ (0)