Ироқ парламенти учта баҳсли қонунни, жумладан, мамлакатнинг шахсий мақоми тўғрисидаги қонунига ўзгартиришлар киритишни қабул қилди. Мухолифларнинг фикрича, бу амалда болалар никоҳини қонунийлаштиради.
Ўзгартиришлар исломий судларга оилавий масалалар, жумладан, никоҳ, ажрим ва мерос бўйича кўпроқ ваколат беради. Фаоллар бу Ироқнинг 1959 йилдаги Шахсий мақом тўғрисидаги қонунига путур етказишини таъкидламоқда. Ушбу қонун оила ҳуқуқини бирлаштирган ва аёллар учун ҳимоя чораларини ўрнатган эди.
Асосан консерватив шиа қонунчилари томонидан қўллаб-қувватланган ўзгаришлар тарафдорлари уларни қонунни исломий тамойилларга мувофиқлаштириш ва Ғарбнинг Ироқ маданиятига таъсирини камайтириш воситаси сифатида ҳимоя қилмоқдалар. Ҳозирги Ироқ қонунчилигида никоҳнинг минимал ёши 18 ёш этиб белгиланган.
Қабул қилинган ўзгаришлар дин арбобларига ислом ҳуқуқини ўз талқинларига кўра қўллаш имконини беради, дейилади хабарда.
Баъзилар буни қизларнинг эрта ўсмирлик ёшида ёки ҳатто 9 ёшида турмушга чиқишига рухсат бериш деб талқин қилмоқда. Бу Ироқдаги кўплаб шиа диний ҳокимиятлари амал қиладиган Жаъфарий ислом ҳуқуқи мактабига асосланади.
Парламент, шунингдек, сунний маҳбусларга манфаатли бўлган умумий амнистия қонунини ҳам қабул қилди. Бу қонун коррупция ва талон-торож қилишда иштирок этган шахсларга ҳам имтиёз бериши мумкин деб ҳисобланмоқда. Палата, шунингдек, курдларнинг ҳудудий даъволарини ҳал қилишга қаратилган ерни қайтариш тўғрисидаги қонунни ҳам қабул қилди.
Инсон ҳуқуқлари фаоли ва Ироқ аёллар лигаси аъзоси Интисар ал Майалининг таъкидлашича, фуқаролик мақоми тўғрисидаги қонунга киритилган ўзгартиришларнинг қабул қилиниши “қизларнинг эрта ёшда турмушга чиқиши орқали аёллар ва қизлар ҳуқуқларига ҳалокатли таъсир кўрсатиши, бу уларнинг бола сифатида яшаш ҳуқуқини бузиши ҳамда аёлларнинг ажрим, васийлик ва мерос масалаларидаги ҳимоя механизмларини издан чиқариши”ни таъкидламоқда.
Парламент раиси Маҳмуд ал-Машҳадоний ўз баёнотида қонунларнинг қабул қилинишини “адолатни мустаҳкамлаш ва фуқароларнинг кундалик ҳаётини тартибга солиш жараёнидаги муҳим қадам” сифатида юқори баҳолади.
The Guardian нашри аввалроқ Ироқда болалар никоҳига рухсат бериш режалаштирилаётгани ҳақида хабар берган эди. Нашрнинг таъкидлашича, Ироқ сиёсий тизимида ҳукмронлик қилаётган шиа диний гуруҳлари ўн йилдан ортиқ вақтдан бери мамлакатда аёллар ҳуқуқларини чеклашга ҳаракат қилмоқда. Қўшни Саудия Арабистонидан фарқли ўлароқ, Ироқда аёллардан турмуш қуриш каби муҳим ҳаётий қарорларни қабул қилиш учун эр, ота ёки васий эркакнинг рухсатини талаб қиладиган эркаклар васийлиги тизими йўқ.
“Бу аёллар учун фалокат. Эрим ва оилам болалар никоҳига қарши. Тасаввур қилинг-а, агар қизим эрга тегса-ю, қизимнинг эри набирамни ёшлигидаёқ турмушга бермоқчи бўлса. Янги қонун бунга имкон беради. Менга эътироз билдиришга рухсат беришмайди. Бу қонун болаларни зўрлашни қонунийлаштиради”, дейди қонунни ўзгартиришга қарши курашувчи гуруҳлар коалициясининг координатори Рая Фаик.
Қонун лойиҳаси Ироқ Адлия вазирлиги томонидан кўриб чиқиш учун тақдим этилган. Мансабдорлар фикрича, қизларни бошланғич мактаб тугаши билан турмушга бериш керак. Бу уларга гўёки “ахлоқсиз алоқалардан” қочишга ёрдам беради. Ўғил болалар учун ёш чегарасини эса 15 га туширишмоқчи.
Ироқда 1950 йиллардан бери 18 ёшгача никоҳ тақиқланган бўлса-да, ЮНИСЕФ томонидан ўтказилган тадқиқот шуни кўрсатдики, мамлакатдаги қизларнинг 28 фоизи 18 ёшга тўлмасдан турмушга чиққан.
Изоҳ (0)