У беш марта суиқасддан омон қолган ва 20 йилдан бери тутқич бермай келяпти. Исроилга уюштирилган ҳужумнинг асосий ташкилотчиси ҳақида нималар маълум?

7-октябр куни Исроилга уюштирилган ҳужум ортида ҲАМАС ҳаракатининг ҳарбий қаноти раҳбари Муҳаммад Дийф турибди. Исроил разведкаси уни 20 йилдан ортиқ вақт давомида қўлга ололмай келяпти, деб ёзади Тhе Financial Times.

Исроилга ҳужум бошланганидан бир неча соат ўтгач, Дийф томонидан ёзилган видеоёзув интернетда эълон қилинди.

У “Ал-Ақса тўфони” операцияси бошланганини эълон қилди. Дийфнинг сўзларига кўра, ҲАМАС “халқаро ҳуқуқ ва БМТ резолюцияларини менсимайдиган, аммо АҚШ ва бошқа Ғарб давлатларининг кўмагидан баҳраманд бўлаётган босқинчиларнинг жиноятларига чек қўйишга” қарор қилди.

Дийф 1990 йиллардан бери ҲАМАСнинг ҳарбий қанотига раҳбарлик қилиб келади

Муҳаммад Дийфнинг биографияси ҳақида жуда кам нарса маълум. Хабар қилинишича, у 1965 йилда Ғазо сектори жанубидаги Хон Юнис қочқинлар лагерида туғилган. Унинг оиласи шунчалик камбағал эдики, у болалигида оиласига моддий ёрдам бериш учун қисқа вақт ичида ўқишни ташлаб кетишига тўғри келди: дастлаб у отаси билан паррандачиликда ишлаган, кейин ўзи кичик паррандачилик фермаси очган. Қўшимча равишда ярим кун ҳайдовчи бўлиб ишлаган.

1988 йилда Дийф Ғазо Ислом университетини тамомлаган ва у ерда биология бўйича таҳсил олган. Ўқиш пайтида Дийф ўзини актёр сифатида ҳам синаб кўрган. Бир қатор тарихий шахслар ролларини ўйнаб, кўплаб талабалар спектаклларида иштирок этган.

У ерда Дийф  “Мусулмон биродарлар” ташкилотига яқин бўлган исломий университетлар уюшмасига раҳбарлик қилган, шу уюшма асосида 1987 йилда ҲАМАС ташкилоти тузилган.

Ўша йили Дийф биринчи интифодада иштирок этгани хабар қилинган (сўзма-сўз таржима қилинганда “интифода” — “кўтарилиш” ёки “қутулиш” деган маъноларни билдиради. Ҳозирда эса бу сўз фаластинликларнинг Исроил давлатига қарши қуролли курашини ифодалаш учун қўлланилади).

 

Шундан сўнг у 16 ойни Исроил қамоқхонасида ўтказди. 1990 йиллардан бери Дийф ҲАМАСнинг янги ташкил этилган ҳарбий қаноти “Иззаддин ал-Қассам” бригадаларида фаол иштирок этиб келади. 2000 йилда Дийф Исроил илтимосига кўра Фаластин маъмурияти томонидан яна ҳибсга олинган, бироқ иккинчи интифода пайтида турли манбаларга кўра, ё қўйиб юборилган ёки қочишга муваффақ бўлган.  

 

2002 йилда у “ал-Қассам” бригадаси бошлиғи этиб тайинланган. Дийф Исроилга қарши уюштирилган ўнлаб ҳужумлар ташкилотчиси, шунингдек, ҲАМАС жангчиларини Исроил ҳудудига олиб ўтадиган ерости туннеллари қуриш учун масъул ҳисобланади.

 

Бундан ташқари, у “Қассам” бошқарилмайдиган ракеталарининг ишлаб чиқарувчилардан бири ҳисобланади.

 

“Тўққизта жони бор мушук”

 

Исроил ҳарбийлари Дийфга 20 йилдан ортиқ вақт давомида “ов” уюштириб келади, аммо у шу пайтгача бешта суиқасддан омон қолган. Дийф ўтирган машинани ўққа тутишган, у жойлашган бинога ракета зарбалари берилган, уйига бомба ташлашган, аммо ҳар сафар у тирик қолган.

 

Албатта, шунча суиқасд беиз кетмаслиги аниқ. Ҳужумлар вақтида Муҳаммад Дийф кўзидан жароҳат олган, оёғи жароҳатланган, бир қўлидан айрилган. Шу сабабли у ногиронлар аравачасида ҳаракатланишга мажбур.

 

Абжирлиги ва чапдастлиги учун фаластинликлар Дийфни “тўққизта жони бор мушук” деб аташади.

Дийф жуда яширин ҳаёт тарзини олиб боради

Дунёда энг кўп қидирилаётган шахслардан бири бўлган Дийфнинг интернетда атиги бир нечта паст сифатли фотосуратлари бор холос. Бундан ташқари, фотосуратларнинг энг охиргиси 20 йил аввал олинган.

Дийф яширинишнинг устаси. Унинг геолокациясини Исроил разведка хизматларига бериши мумкин бўлган ҳеч қандай электр жиҳозларидан фойдаланмайди. Махфий қолиш мақсадида у ўз жойини тез-тез ўзгартиради. ҲАМАС тарафдорлари бўлган турли инсонларнинг уйида бир кечадан тунаб қолади, бу тактикани қўллаши туфайли унга “Дийф” (арабча “меҳмон”) лақаби берилган.

2011 йилда онаси вафот этганида дафн маросимига ҲАМАСнинг барча етакчилари келган, бироқ Дийфнинг ўзи у ерда кўринмаган. Бир версияга кўра, у хавфсизлик нуқтаи назаридан жанозага келмаган, бошқасига кўра, у қиёфасини ўзгартириб, кекса одам сифатида жанозада қатнашган.

Исроилга қилинган ҳужумдан сўнг, Дийф ҲАМАСда ҳокимиятнинг энг юқори поғонасига кўтарилди

7-октябр куни Исроилга уюштирилган ва 1000 дан ортиқ одамни ҳаётдан олиб кетган ҳужумлар Дийфнинг ҲАМАСдаги обрўсини ошириб юборди. У ҳаракатнинг энг юқори поғонасидаги шахслар орасидан жой олди. Шу билан бирга, Дийфнинг ўзи Фаластин фракциялари ўртасидаги ёки ҲАМАС ичидаги сиёсий курашдан манфаатдор эмаслиги маълум қилинади.

Дийф ўзининг асосий вазифаси сифатида алоҳида давлат яратиш эмас, балки умуман Исроилни йўқ қилиш ва унинг ўрнида фақат Фаластинини қолдириш деб билади.