U besh marta suiqasddan omon qolgan va 20 yildan beri tutqich bermay kelyapti. Isroilga uyushtirilgan hujumning asosiy tashkilotchisi haqida nimalar ma’lum?

7-oktyabr kuni Isroilga uyushtirilgan hujum ortida HAMAS harakatining harbiy qanoti rahbari Muhammad Diyf turibdi. Isroil razvedkasi uni 20 yildan ortiq vaqt davomida qo‘lga ololmay kelyapti, deb yozadi The Financial Times.

Isroilga hujum boshlanganidan bir necha soat o‘tgach, Diyf tomonidan yozilgan videoyozuv internetda e’lon qilindi.

U “Al-Aqsa to‘foni” operatsiyasi boshlanganini e’lon qildi. Diyfning so‘zlariga ko‘ra, HAMAS “xalqaro huquq va BMT rezolyutsiyalarini mensimaydigan, ammo AQSH va boshqa G‘arb davlatlarining ko‘magidan bahramand bo‘layotgan bosqinchilarning jinoyatlariga chek qo‘yishga” qaror qildi.

Diyf 1990-yillardan beri HAMASning harbiy qanotiga rahbarlik qilib keladi

Muhammad Diyfning biografiyasi haqida juda kam narsa ma’lum. Xabar qilinishicha, u 1965-yilda G‘azo sektori janubidagi Xon Yunis qochqinlar lagerida tug‘ilgan. Uning oilasi shunchalik kambag‘al ediki, u bolaligida oilasiga moddiy yordam berish uchun qisqa vaqt ichida o‘qishni tashlab ketishiga to‘g‘ri keldi: dastlab u otasi bilan parrandachilikda ishlagan, keyin o‘zi kichik parrandachilik fermasi ochgan. Qo‘shimcha ravishda yarim kun haydovchi bo‘lib ishlagan.

1988-yilda Diyf G‘azo Islom universitetini tamomlagan va u yerda biologiya bo‘yicha tahsil olgan. O‘qish paytida Diyf o‘zini aktyor sifatida ham sinab ko‘rgan. Bir qator tarixiy shaxslar rollarini o‘ynab, ko‘plab talabalar spektakllarida ishtirok etgan.

U yerda Diyf  “Musulmon birodarlar” tashkilotiga yaqin bo‘lgan islomiy universitetlar uyushmasiga rahbarlik qilgan, shu uyushma asosida 1987-yilda HAMAS tashkiloti tuzilgan.

O‘sha yili Diyf birinchi intifodada ishtirok etgani xabar qilingan (so‘zma-so‘z tarjima qilinganda “intifoda” — “ko‘tarilish” yoki “qutulish” degan ma’nolarni bildiradi. Hozirda esa bu so‘z falastinliklarning Isroil davlatiga qarshi qurolli kurashini ifodalash uchun qo‘llaniladi).

 

Shundan so‘ng u 16 oyni Isroil qamoqxonasida o‘tkazdi. 1990-yillardan beri Diyf HAMASning yangi tashkil etilgan harbiy qanoti “Izzaddin al-Qassam” brigadalarida faol ishtirok etib keladi. 2000-yilda Diyf Isroil iltimosiga ko‘ra Falastin ma’muriyati tomonidan yana hibsga olingan, biroq ikkinchi intifoda paytida turli manbalarga ko‘ra, yo qo‘yib yuborilgan yoki qochishga muvaffaq bo‘lgan.  

 

2002 yilda u “al-Qassam” brigadasi boshlig‘i etib tayinlangan. Diyf Isroilga qarshi uyushtirilgan o‘nlab hujumlar tashkilotchisi, shuningdek, HAMAS jangchilarini Isroil hududiga olib o‘tadigan yerosti tunnellari qurish uchun mas’ul hisoblanadi.

 

Bundan tashqari, u “Qassam” boshqarilmaydigan raketalarining ishlab chiqaruvchilardan biri hisoblanadi.

 

“To‘qqizta joni bor mushuk”

 

Isroil harbiylari Diyfga 20 yildan ortiq vaqt davomida “ov” uyushtirib keladi, ammo u shu paytgacha beshta suiqasddan omon qolgan. Diyf o‘tirgan mashinani o‘qqa tutishgan, u joylashgan binoga raketa zarbalari berilgan, uyiga bomba tashlashgan, ammo har safar u tirik qolgan.

 

Albatta, shuncha suiqasd beiz ketmasligi aniq. Hujumlar vaqtida Muhammad Diyf ko‘zidan jarohat olgan, oyog‘i jarohatlangan, bir qo‘lidan ayrilgan. Shu sababli u nogironlar aravachasida harakatlanishga majbur.

 

Abjirligi va chapdastligi uchun falastinliklar Diyfni “to‘qqizta joni bor mushuk” deb atashadi.

Diyf juda yashirin hayot tarzini olib boradi

Dunyoda eng ko‘p qidirilayotgan shaxslardan biri bo‘lgan Diyfning internetda atigi bir nechta past sifatli fotosuratlari bor xolos. Bundan tashqari, fotosuratlarning eng oxirgisi 20 yil avval olingan.

Diyf yashirinishning ustasi. Uning geolokatsiyasini Isroil razvedka xizmatlariga berishi mumkin bo‘lgan hech qanday elektr jihozlaridan foydalanmaydi. Maxfiy qolish maqsadida u o‘z joyini tez-tez o‘zgartiradi. HAMAS tarafdorlari bo‘lgan turli insonlarning uyida bir kechadan tunab qoladi, bu taktikani qo‘llashi tufayli unga “Diyf” (arabcha “mehmon”) laqabi berilgan.

2011-yilda onasi vafot etganida dafn marosimiga HAMASning barcha yetakchilari kelgan, biroq Diyfning o‘zi u yerda ko‘rinmagan. Bir versiyaga ko‘ra, u xavfsizlik nuqtayi nazaridan janozaga kelmagan, boshqasiga ko‘ra, u qiyofasini o‘zgartirib, keksa odam sifatida janozada qatnashgan.

Isroilga qilingan hujumdan so‘ng, Diyf HAMASda hokimiyatning eng yuqori pog‘onasiga ko‘tarildi

7-oktyabr kuni Isroilga uyushtirilgan va 1000 dan ortiq odamni hayotdan olib ketgan hujumlar Diyfning HAMASdagi obro‘sini oshirib yubordi. U harakatning eng yuqori pog‘onasidagi shaxslar orasidan joy oldi. Shu bilan birga, Diyfning o‘zi Falastin fraksiyalari o‘rtasidagi yoki HAMAS ichidagi siyosiy kurashdan manfaatdor emasligi ma’lum qilinadi.

Diyf o‘zining asosiy vazifasi sifatida alohida davlat yaratish emas, balki umuman Isroilni yo‘q qilish va uning o‘rnida faqat Falastinini qoldirish deb biladi.