Тожикистон ва Қирғизистон “барча чегаравий муаммоларни ҳал қиладиган” протоколни имзолади

Қирғизистон ва Тожикистон ҳукумат делегацияларининг учрашувида “барча чегаравий муаммоларни ҳал қилиш учун асос бўладиган” баённома имзоланди.

Тожикистон Ташқи ишлар вазирлиги хабарига кўра, 2-октябр куни Боткенда тожик-қирғиз давлат чегарасини делимитация ва демаркация қилиш бўйича йиғилиш бўлиб ўтган. Делегацияларга республикаларнинг Миллий хавфсизлик давлат қўмиталари раислари бошчилик қилган: Душанбедан Саймўмин Ятимов, Бишкекдан Қамчибек Ташиев.

Протоколнинг мазмуни ошкор этилмади. Imzoланишдан кейинги брифингда Ятимов ушбу ҳужжат амалга оширилса, “илгари Тожикистон — Қирғизистон чегарасидаги можаролар учун асос бўлган, уларга замин яратган барча масала ва муаммолар ҳал қилинишини” айтди, дейилади Asia-Plus хабарида.

Ташиевнинг қайд этишича, мазкур протокол икки давлат томонидан келишилган.

“Бу бизга барча чегаравий муаммоларни ҳал қилиш учун асос беради. Худо хоҳласа, яқин кунларда давлат чегарасини белгилаш бўйича якуний қарорни қабул қиламиз. Бугун биз имзолаган қарорлар чегара тинч, барқарор бўлиши халқларимиз дўстлик ва ҳамжиҳатликда яшаши учун асос бўлади”, — дея Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси раҳбарининг сўзларидан иқтибос келтиради Kloop.

Айни пайтда музокараларда иштирок этган Қирғизистон ҳукуматининг чегараларни делимитация ва демаркация қилиш масалалари бўйича махсус вакили Назирбек Бўрубоевнинг айтишича, протокол чегара масаласига чек қўймайди.

“Чегара муаммоси ҳали тўлиқ ҳал этилмаган, уни бир кунда ҳал қилиб бўлмайди. Кеча фақат тамойиллар келишиб олинди. Ҳозир музокаралар олиб борилмоқда, батафсилроқ маълумот бера олмайман. Чунки бу музокараларга таъсир қилади. Ҳали нуқта қўйилгани йўқ, музокаралар 8-октябргача давом этади”, — деди у “Марал” радиосига берган изоҳида.

Ташиевга яқин бўлган журналист Нурғози Анарқулов протоколни тарихий деб атади ва “қирғиз-тожик чегарасидаги келишмовчиликлар ниҳоясига етганини” айтди. Унинг сўзларига кўра, ўттиз йил ичида биринчи марта Тожикистон томони барча даъволардан воз кечди, Қирғизистон томонининг талаблари бажарилди.

Тожикистон — Қирғизистон чегарасининг узунлиги 976 километр бўлиб, шундан атиги 664 километри делимитация ва демаркация қилинган. Баҳсли ҳудудларда икки давлат аҳолиси ўртасида йўллар, сув ва ердан фойдаланиш бўйича мунтазам келишмовчиликлар чиқади. Охирги қуролли можаро 2022 йил сентябрда юз берди: умумий чегаранинг бир неча участкаларида отишмалар бошланди. Бир неча кун давом этган тўқнашувларда ҳар икки томондан кўплаб қурбонлар ва ярадорлар бўлди. Икки республика ҳукумати бир-бирини қуролли босқинчиликда айблади.

Можарога бир йил тўлгани муносабати билан 15-сентябр куни Ташиев тўқнашувларга чегара билан боғлиқ ҳал этилмаган муаммолар сабаб бўлганини тушунтириб, Қирғизистонга “қўшни давлат ҳужум қилганини” таъкидлади. У Тожикистон ҳукуматини ҳудудий даъволардан воз кечишга чақирди. 

Ушбу баёнотни муҳокама қилиш учун 16-сентябр куни Тожикистон ҳукумати Қирғизистоннинг фавқулодда ва мухтор элчиси Эрлан Абдилдаевни Ташқи ишлар вазирлигига таклиф қилди.