Болтавой Тошматов саҳнадаги чиқишлари ва фильмларда яратган катта-кичик роллари билан томошабинларга яхши таниш. Аммо кўпчилик унинг шахсий ҳаёти билан боғлиқ маълумотларни билмайди. “Дарё” мухбири Наргизахон Муродова ижодкор билан суҳбатда бўлиб, кўплаб саволларга жавоб олди.
“Дадам қайчи тополмай дояга болта узатган экан”
— 1960 йилга қадар кўпчилик аёллар уйда фарзандларини дунёга келтиришар, ҳар бир маҳалланинг ўз дояси бўларди. Яширмайман, мен ҳам уйда туғилганман. Дадам раҳматли исмимнинг маъносини айтганида роса кулгандим. Доя аёл қайчи олиб кириш эсидан чиқиб, “Нўмонжон киндик кесишга қайчи бериб юборинг”, деган экан. Дадам ҳам бошқа эркаклар сингари уйда нима турганини билмасалар керак, шошилганда ҳовлида турган болтани олиб, сувдаги челакка солиб, чўпонларига артиб узатган экан. Хуллас, киндигим болтада кесилганидан кейин доя аёлнинг тавсияси билан Болтавой исмини танлашган экан. Ўзбекистон халқ артисти Теша Мўминов билан суҳбатлашганимда унинг киндиги тешада чопилгани ҳақида айтиб берганди. Ҳўп ғаройиб замонлар эди, одамлар инфекция нималигини билишмасди.
Исмимни ўзгартиришни кўп таклиф қилишган. Аммо кимлардандир уялиб ота-онам қўйган исмдан воз кечишни истмаганман. Менимча, санъатда томошабинларнинг ёдида қолишимга ҳам шу исмим сабаб. Ноодатий исм барибир одамларнинг эътиборини тортади.
“Санъат институтига қабул қилишмаган”
— Аслида қизиқчиларни ўқитадиган санъат мактаби йўқ. Муҳиддин Дарвешов агроном бўлган, Абдулла Акбаров педагог, Обид Асомов эса рассом бўлган. Яширмайман, санъат олийгоҳига ҳужжат топширганман. Менга “Дадангиз ким бўлиб ишлайди?” деган саволни беришган. Оддий ишчи эканлигини айтганимдан кейин ҳужжатларимни қайтариб беришган. Шундан кейин ҳозирги Ўзбекистон Миллий университетининг тарих факультетига ҳужжат топшириб, ўша ерда таҳсил олганман. Орадан анча йиллар ўтиб санъат олийгоҳида мен билан суҳбат қилган устознинг 60 йиллик юбилейига таклиф қилишди. Имтиҳондаги воқеани эслацам “Яхши ҳам ўқишга қабул қилмаган эканман, мана қизиқчи бўлиб кетдинг”, деган. “Санъат институтини тамомлаб, ҳаммомчи бўлгандан кўра, тарихни битириб ўқитувчи бўлганим яхши”, деганман. Чунки бу гапларни анча йиллар давомида дилимда сақлаб юргандим. Профессионал ижодкор ўқиши керак дейишади, тўғри аммо бу ўқиб чиққанлар албатта яхши санъаткор бўлади дегани эмас. Ижодкор аввало қобилиятли бўлиши, ундан кейин яхши устознинг қўлида ўқиши керак.
“Ўқитувчи бўлишга асабим дош бермаган”
— Спортнинг оғир атлетика тури билан шуғулланганман. Ёшлар терма жамоаси билан бирга кўплаб халқаро мусобақаларда иштирок этганман. Олтин ва кумуш медалларим бор. Аслида имтиёз билан Республиканинг исталган олийгоҳига киришим мумкин эди. Спорт ва тарихни ўрганишга анча куч сарфладим. Аммо санъатга бўлган иштиёқ барибир қон-қонимга сингиб кетган экан. Терма жамоада ҳам, университетдаги курсдошлар орасида ҳам энг сўзга чечани ўзим бўлганман. Олийгоҳни тамомлаб мактабга ишга кирганман, аммо ўқитувчилик қилишга асабим дош бермаган. Бор-йўғи бир ой ўқитувчилик қилиб, ўз аризамга кўра ишдан кетганман. Чунки ўқитувчи бўлиш осон эмас, жаҳл чиққанда битта болага оғир гапирсангиз шартта ота-онасини етаклаб келади. Аввалку ота-оналарнинг устозларга бўлган ҳурмати анча юқори эди. Аммо шунда ҳам бу соҳада ишлашимга кўзим етмаган. Ундан кейин ҳайдовчи бўлиб ишлаганман.
“Тўй хизматларига Шерали Жўраев билан борганман”
— Ҳайдовчи бўлиб ишлаб юрган пайтларимда телевидениега спорт устаси сифатида ҳам таклиф этиб туришарди. Бир куни сёмкада Шерали Жўраев билан учрашиб қолганман. У инсонни шу вақтгача бирор марта ҳаётда кўрмагандим. Қисқа вақтда Шерали Жўраев билан шунчалик яқин бўлиб кетдикки, ҳатто тўй-хизматларига ҳам бирга борадиган бўлдик. Тўйлардан бирида Мирзабек Ҳолмедов билан учрашиб қолдим. Унга татарча ва қозоқча латифа айтиб берганимда мазза қилиб кулганди. Аслида қизиқчини кулдириш жуда қийин. Бошқа қизиқчилардан фарқли жиҳатим мен қозоқ ва татар тилида ҳам латифалар айтолишим бўлди. Илк чиқишим “Халқлар дўстлиги” санъат саройида бўлган. Чиқишим ёмон бўлмаган, аммо жуда ҳаяжонланганман. Шунда Мирзабек четга олиб, “Ака озгина секин гапиринг, одамлар тушунолмай қолади”, деганди.
“Обид Асомов менга ишонч билдирган”
— Анча вақтгача санъаткор бўлганимни оила аъзоларимга айтмаганман. Бир куни аёлим билан университетнинг маданият саройида ўтказиладиган концертга келганмиз. Томошабинлар орасида ўтирсам, Соат Шарипов таниб қолиб саҳнага таклиф этган. Саҳнага чиқиб одамларни кулдирганимда аёлимнинг оғзи очилиб қолганди. “Бу ҳунарингиз ҳам борми?” деб ҳайратланганди. 1987 йили илк марта катта саҳнага чиқдим ва шундан кейин ҳаётим санъат билан боғланди. Анча йиллардан кейин Обид Асомов билан учрашиб қолдим. “Болтавой ака, сизга аталган рол бор, биз билан саҳнага чиқасизми”, деди. Айтилган вақтда уйига борсам у ерда Тўхтамурод Азизов, Обит Асомов ва Ботир Муҳаммадхўжаевлар янги концерт дастури устида ишлаб ўтиришган экан. Обид менга қозоқ эркакнинг ролини ўйнаб бероласизми деди. Ўшанда Ботир Муҳаммадхўжаев “Бу ролда ҳеч нарсани кўраётганим йўқ, одамларга ёқмайди”, деганди. Аммо Обиднинг ишончи билан ўзбек ва қозоқ чегараси сабаб уйи иккига бўлинган эркак ҳақидаги саҳна кўриниши яратилганди. Ишонасизми, бу чиқиш ўша йилги концертимизнинг энг чўққиси бўлди. Одамлар анча вақтгача бу ҳазилни эслаб кулиб юришган.
“Оилам ҳақида гапиргим келмайди”
— Оилам ҳақида кўп қизиқишади. Аммо айтгим келмайди. Чунки санъаткор барибир сирли бўлгани, шахсий ҳаётини оммага кўрсатмагани маъқул. Масалан, раҳматли актёр Ҳожиакбар Нурматов билан радиода кўп бирга ишлаганмиз. Жуда кўп сигарет чекарди. “Ака, ўпка ҳам қийналиб кетди-ку, нега чекаверасиз?” десам “Эҳ Болтавой ичимдагилдар ўзимга ва ёлғиз Аллоҳга аён. Ҳозир дубляждан чиқиб, уйга бориб келинойингизни овқатлантириб келишим керак”, деганди. Шу инсоннинг аёли узоқ йил тўшакка михланиб яшади. Аммо актёр буни оммага ошкор этишни истамасди. Айтмоқчи бўлганим, ҳар бир санъаткорнинг ўз шахсий ҳаёти, оддий одамлар каби муаммолари бор. Уни оммага ошкор этиш шарт эмас. Бир ўғлим ва учта қизим бор. Қизларимнинг барини турмушга берганмиз. Уйга келганда хурсанд бўламиз, келмаса ундан ҳам яхши деймиз. Ўғлим енгил атлетика билан шуғулланади.
Изоҳ (0)