Фирибгарлар, муваффақиятсиз инвесторлар ва фирибгарлик қурбонлари — қуйидаги миллиардерлар юқоридаги сабаблар туфайли бойликларини йўқотиб, банкрот бўлишган.
Элизабет Холмс
Элизабет Холмс бир вақтлар Силикон водийсида 5 миллиард доллар бойлиги билан ўсиб бораётган юлдуз бўлган ва унинг Theranos компанияси 9 миллиард долларга баҳоланган. 2000 йилларнинг бошида Элизабетнинг қонни текшириш бўйича стартапи оламшумул инвестиция имконияти сифатида эътиборни тортди — компания беморларни текшириш ва даволаш усулларини инқилоб қилишга ваъда берди ва 2004 йил охирига келиб хусусий инвесторлардан 6 миллион долларга яқин маблағ йиғилди. Бироқ тез орада Theranos’нинг қон таҳлиллари нотўғри эканлиги маълум бўлди ва Холмс фирибгарликда айбланди.
2016 йилда Theranos тести бемор хавфсизлигига хавф туғдириши аниқланган. Холмснинг фирибгарлиги ҳақидаги кўплаб даъволар, ишдан бўшатиш ва федерал айбловлардан сўнг, Theranos 2018 йил сентябрь ойида ёпилади. Кейин Elizabeth Theranos устидан назоратни йўқотди ва SEC тўловларини ҳал қилиш учун 500 000 доллар тўлайди. Собиқ ҳамкори Санни Балвани билан биргаликда улар 2018 йилда Адлия вазирлиги томонидан фирибгарлик учун айбланади. Сармоядорларни алдаганлик бўйича 11 айбловдан 4 таси бўйича судланган Холмс ҳозирда $0,00 соф бойликка эга. Жараён давомида тадбиркор икки фарзандни дунёга келтирганига қарамай, у 11 йилга озодликдан маҳрум этилди. Унинг ҳаёти “Собиқ маъшуқа” фильмида Аманда Сейфрид томонидан ижро этилган.
Жоселин Вилденштейн
Миш-мишларга кўра, Жоселин Уилденштейн харид учун ойига 1 миллион доллар, телефон тўловларига эса камида 5 минг доллар сарфлайди. 2018 йил май ойида оқсуяк аёл ва марҳум миллиардер санъат дилери Алек Вилденштейннинг собиқ рафиқаси банкротликдан ҳимояланиш учун федерал қонуннинг 11-бобга мурожаат қилди. New York Post газетасининг хабар беришича, у аризада ойлик даромади 0 доллар эканини ва 900 долларлик ижтимоий суғурта тўловлари ҳамда дўстлари ва оиласининг ёрдами билан кун кечиришини айтган. Унинг сўзларига кўра, молиявий муаммоларининг аксарияти ажралиш жараёнидаги хатолар билан боғлиқ.
Ажрашиш учун 2,5 миллиард долларнинг катта қисмини сарфлаганига қарамай, Жоселин New York Post газетасига берган интервьюсида унга кўпроқ маблағ ваъда қилинганини айтади. Келишувга кўра, унга иккита картина берилади, бири сохта бўлиб чиққан Диего Веласкес, иккинчиси эса Пол Сезаннинг асл баҳосининг бир қисмига сотилган. 2018 йилнинг май ойида собиқ миллиардер New York Post нашрига берган интервьюсида унга “бутун умри давомида эга бўлиши керак” деб ҳисоблаган барча нарсани ундириб бера оладиган “энг зўр адвокат” қидираётганини айтади.
Бернард Мейдофф
Берни Мейдофф АҚШ тарихидаги энг йирик пирамида схемасининг етакчиси сифатида танилган. Молиявий саноат фахрийси 2008 йил декабрь ойида ҳалокатга қадар ўнлаб йиллар давомида эътибордан четда қолди. Жанжалдан олдин унинг рафиқаси билан биргаликдаги бойлиги 823 миллион доллардан 826 миллион долларгача бўлган эди — ҳозир у умрбод қамоқ жазосини ўтамоқда. Мейдофф 1960 йилда ўзининг Уолл-стритдаги Бернард Л. Мейдофф Investment Securities LLC фирмасига асос солган ва Nasdaq раиси бўлган. CNN Business маълумотларига кўра, Мейдофф инвесторларни 65 миллиард долларга алдаган.
Адлия департаменти инвестиция маслаҳатчисини фирибгарлик, пул ювиш, ёлғон гувоҳлик бериш ва ўғриликнинг 11 моддаси бўйича судга беради. Берни Мейдофф федерал қамоқхонада максимал 150 йиллик қамоқ жазосини олади. Қамоққа боришдан олдин Мейдофф прокурорлар билан келишувга кўра ўз активларининг катта қисмидан воз кечади. Мейдофф бойлигининг катта қисмини - тахминан 80 миллион долларлик "саройлар, заргарлик буюмлари, автомобиллар ва санъат асарлари" дан воз кечиши эвазига унинг рафиқаси Рут Мейдофф 2,5 миллион доллар олади. Бернард терминал буйрак касаллиги ва коронавирус тарқалиши туфайли озод этилишини талаб қилади, аммо прокурорлар уни озод қилишдан бош тортишади ва у қамоқда вафот этади. Унинг образини “Буюк ва қудратли даҳашатли" фильмида Де Ниро ролини ижро этган.
Аллен Стенфорд
АҚШ тарихидаги иккинчи йирик инвестор фирибгарлиги бўйича етакчи шахс Аллен Стенфорд ўзининг яширин бизнеси ва 18 000 дан ортиқ мижозни алдагани билан машҳур. Мейдофф қурбонларидан фарқли ўлароқ, Стенфорд мижозлари уларга қарши содир этилган жиноятлар учун ҳали товон пули олмаган. Алленнинг жиноятлари унга тегишли бўлган Техас фитнес клуби банкрот бўлганидан кейин бошланган. Кейин у оффшор банкингга мурожаат қилади ва ўз схемаси бўйича ишлай бошлайди. CNBC маълумотларига кўра, Стенфорд қурбонларининг кўпчилиги “хавфсиз инвестициялар” ваъда қилинган нафақахўрлар эди.
Қимматли қоғозлар ва биржалар комиссияси 2009 йил 17 февралда Стенфорд молиявий гуруҳининг Хюстондаги штаб-квартирасида рейд ўтказганида, улар магнат ва унинг шерикларини “катта кўламли фирибгарликда” айблайди. Тергов Стенфорд ўзининг дабдабали турмуш тарзини молиялаштириш учун инвесторларни алдаганини даъво қилади. АҚШ тарихидаги иккинчи йирик Понзи схемаси унвонига эга бўлган ҳолда, Стенфорддаги фирибгарлик инвесторлар учун 7 миллиард доллар йўқотиш билан якунланади. Стенфорд 2012 йилда 13 та жиноятда айбланган ва Флорида штатидаги қаттиқ режимли қамоқхонада 110 йиллик қамоқ жазосини ўтамоқда.
Вижай Maлля
Ҳиндистонлик миллиардер саноатчи, спиртли ичимликлар магнатининг ўғли ва ўзининг экстравагант зиёфатлари ва ажойиб турмуш тарзи билан машҳур бўлган ҳинд авиакомпанияси Kingfisher Airlines эгаси эди. У банк кредитларини тўламагани учун бойлигининг катта қисмини йўқотди. 2012 йилда Maлля ўзининг авиация бизнесини сақлаб қолиш учун банкдан катта қарзга ботгани маълум бўлди. Ҳиндистон банклари тадбиркор қидира бошлади. Ҳиндистон парламентининг юқори палатасига аъзо бўлганида олган дипломатик паспортидан фойдаланиб, Ҳиндистондан Буюк Британияга қочиб кетган.
Ҳозирда ҳукумат ва банклар судга мурожаат қилиш учун Maлляни қайтариб беришга ҳаракат қилмоқда. Business Standard маълумотларига кўра, тадбиркор банк фирибгарлиги ва 90 миллиард рупийга яқин пул ювишда айбланмоқда, бу тахминан 1,3 миллиард долларни ташкил этади. Вижайнинг соф бойлиги банкротлик тўғрисидаги ариза 1,145 миллиард фунт стерлинг миқдоридаги қарзни ундириш учун ишлатилганидан кейин сезиларли даражада камайди. Қолган маблағлар ҳалигача қайтарилмаган.
Дональд Трамп
АҚШнинг собиқ президенти Дональд Трамп банкротликдан йироқ. Гарчи у ҳеч қачон ўзини банкрот деб эълон қилмаган бўлса-да, бизнесмен сиёсатчига айланган кўплаб компанияларини банкрот қилди. Трампнинг Атлантик-Сити шаҳридаги Тож Маҳал казиноси 1991 йилда “молиявий аҳволи инқирозга юз тутганлиги сабабли облигация эгаларига фоизларни тўлашдан сўнг” банкротлик тўғрисида ариза берган эди. Нью-Йоркдаги Plaza меҳмонхонаси билан бирга Трампнинг яна иккита казиноси ҳам банкротлик тўғрисида ариза берган. PoliFact, шунингдек, Трамп томонидан илгари номаълум бўлган иккита банкротлик ҳолатини аниқлади, бири 2004 йилда Trump Hotels ва Casinos Resorts учун 1,8 миллиард доллар қарз эди, иккинчиси эса 2009 йилда Trump Resorts учун. Бироқ Дональд Трампни банкротлик билан боғлиқ кўп йиллик тарихи безовта қилмаган кўринади.
Патрисия Клюге
Патрисия Клюге 2008 йилда уй-жой инқирози пайтида ҳамма нарсани йўқотмагунча ижтимоий ҳаёт намунаси эди. Собиқ меросхўр ва модел бир пайтлар 5 миллиард доллар бойликка эга бўлган Жон Клюге билан ажрашганидан тушган пулнинг катта қисмини ўз узумзорига киритган. Бироқ уй-жой бозори қулаганида, у ҳамма нарсадан, жумладан йилига 1 миллион долларга техник хизмат кўрсатишдан ва Албемарледаги улкан мулкидан маҳрум бўлди. Ҳатто заргарлик буюмлари ва санъат асарларини кимошди савдосида сотишга мажбур бўлди, аммо бу ҳам ёрдам бермади — 2011 йил июнь ойида банкротлиги учун ариза бериши керак эди.
Патрисия учинчи эри Билл Мезо билан биргаликда Албемарле яқинидаги 960 гектар майдонда Klyuge Estate вино заводи ва узумзорини ташкил қилди. Мулкдан винолар бутун мамлакат бўйлаб зодагонлар ва таниқли одамларнинг дастурхонларини, шу жумладан Челси Клинтоннинг тўйини безатиб турарди. Лекин бир қатор муваффақиятсиз сармоялар ва уй-жой бозори қулашидан сўнг Клюге ҳамма нарсасини йўқотди. Вино заводи эса Дональд Трамп қўлига ўтди.
Шон Куинн
Шон Куинн бир вақтлар Ирландиянинг энг бой одами эди. У пластмасса ва шиша каби соҳаларга, шунингдек, меҳмонхона бизнесига киритган сармоялари орқали муваффақиятга эришди. У шунингдек, 2008 йилги молиявий инқироз пайтида солиқ тўловчилар банкротликдан олиб қолган Anglo Irish Bank’нинг 25% улушига эга эди. Банк ҳукумат назоратига ўтди, шу тариқа Куинн оиласи ва банк ўртасида бир қатор ҳуқуқий муаммолар бошланди. Ушбу инвестициялар туфайли тадбиркор 2,8 миллиард долларлик бойлигининг катта қисмини йўқотди: бир вақтнинг ўзида Anglo Irish Bank’ни сотиб олган Irish Bank Resolution Corp., Kuinn банкдан 2 миллиард евродан ортиқ қарздор эканини даъво қилди.
Собиқ миллиардер қарзларини тўламаслик учун активларини банкдан яширишга урингани учун судга ҳурматсизликда айбланган. Financial Times газетасининг хабар беришича, 2011 йил ноябрь ойида Куинн банкротлик тўғрисида ариза берганида унинг активлари 50 минг фунт стерлингдан кам бўлганини айтган. Шоннинг яқин ҳамкори ва Quinn Industrial Holdings директори Кевин Лунни 2019 йил сентябрида ўғирлаб кетилган ва калтакланган, бу Куинн ва унинг атрофидагилардан қасд олувчилар борлигини кўрсатди.
Изоҳ (0)