Ўзбекистонда 2022 йилда вазирлик ва давлат ташкилотларнинг очиқлик индекси тизими эълон қилинган эди. Март ойида Коррупцияга қарши курашиш агентлиги 2022 йил якунларига кўра, давлат орган ва ташкилотларида очиқлик бўйича амалга оширилган ишлар самарадорлиги ва натижадорлигини баҳолашга қаратилган якуний натижаларни эълон қилди. Унда 84 та баҳолаш мезонидан таркиб топган 8 та индикатор асосида баҳоланган. Самарадорлик кўрсаткичларида 71 баллдан 100 баллгача тўплаганлар — “яшил”, 55 баллдан 71 баллгача — “сариқ” ва 55 баллдан паст кўрсаткич қайд этганлар — “қизил” тоифаларга киритилган.
“Дарё” мухбири Очиқлик индексида юқори кўрсатгичларни қайд этган бир нечта ташкилот ва идоралар билан боғланди. Ва уларнинг очиқлиги мамлакат тараққиёти учун қанчалик муҳимлиги ҳақидаги шахсий фикрларини олди.
Бекзод Қобулов, Тошкент вилояти ҳокимлиги Ахборот хизмати раҳбари:
— Қисқа қилиб айтганда, очиқлик таъминланиши жамиятдаги кўплаб коррупцияга оид омиллар, қонун бузилиш ҳолатларининг илдизини қирқади. Бу 8 йўналишда жуда яхши ўйланган 84 та индикатордир.
Бу йил биринчи марта давлат орган ва ташкилотлари, шу жумладан, маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларида коррупцияга қарши курашиш бўйича чора-тадбирларнинг самарадорлигини аниқлаш мақсадида миллий рейтинг эълон қилинди. Бунда Тошкент вилоятининг яхши натижаларни қайд этганлиги бизга ғурур бағишлайди.
Шу соҳадаги фаолиятимни октябрда бошлаган бўлсам, коррупцияга қарши курашишга оид қарор августда эълон қилинган эди. Шундай бўлса-да, ушбу қарорни столим устига қўйиб, тезкорлик билан барча тегишли маъсуллардан вакил жалб қилдим, ташкил этилган штабнинг тепасида бош-қош бўлдим. Чорак якуни бўйича таҳлил қилинадиган маълумотларимиз бор. Ноябрь, декабрь ойларида йил давомидаги барча маълумотларимизни кўриб чиқдик.
Сайтимиздаги маълумотларда мана шу фаолиятларга оид кўрсатгичлар, энг асосий жараёнларнинг журналистлар ва халқ муҳокамаси учун доимо очиқ туриши соҳа маъсулларини ҳам ҳушёр торттиради. Мамлакатда ислоҳотларнинг бориш механизми яна ҳам тезлашади. Президентимиз айтган “ҳалоллик вакцинаси” мана шу индикаторларда ўз аксини топган. Яъни рейтингда биз қанчалик юқорилаб борсак, самарали ишлашимиз учун шунчалик рағбатга эга бўламиз. Токи халқ манфатлари йўлида хизмат қилаётган ҳар бир корхона очиқ ва шаффоф иш олиб борар экан, одамлар орасида “Давлат раҳбарлари нима иш қиляпти? Аҳоли томонидан тўланаётган солиқ ва бошқа маблағлар қаерга сарфланяпти?” деган саволларга ўрин қолмайди.
Ҳусан Тангриев, Давлат божхона қўмитаси бош инспектори:
— Жамият манфаатлари, унда яшаётган инсонларнинг ҳақ-ҳуқуқларини қарор топтиришда очиқлик муҳим рол ўйнайди. Биласиз, бугунги кунда ким кўп ахборотга эга бўлса, ўша жамиятни бошқаради, деган тушунча бор. Яъни, жамоатчилик назоратини таъминлашда энг асосий ахборот манбаси бу – очиқлик ҳисобланади. Инсон ижтимоий муҳитда қанчалик кўп очиқ маълумотларга эга бўлса, унинг жамият ва мамлакат тараққиётидаги ўрни ҳам шунчалик ортади. Токи очиқлик таъминланмас экан, дастлабки коррупциявий хавф-хатар юзага келади, коррупцион схемалар авж олиб кетиши эҳтимоли ортади.
Сарвар Очилов, “Микрокредитбанк” акциядорлик-тижорат банки Ахборот хизмати раҳбари:
— Очиқлик – демократик жамият барпо қилишнинг энг асосий омили. Ривожланган ҳамда ривожланаётган мамлакатларда бунга исталганча мисоллар топилади. Юртимизда бўлгани каби, кейинги йилларда бизнинг банкимизда ҳам маълумотлар шаффофлигини таъминлаш борасида тизимли ҳаракатлар олиб борилмоқда. Бундан кўзланган асосий мақсад: халқ манфаатларини ҳимоя қилиш, фуқароларга давлат идоралари фаолиятига оид маълумотларни очиқ тақдим этиш ва сўз эркинлигига дахл қилмасликдир. Бугун халқимиз очиқликка, эркин фикр билдиришга, бир сўз билан айтганда “савол беришга” ўрганди. Уларнинг мурожаатларига жавоб бериш, аввало, саволга ўрин қолдирмаслик учун эса ташкилотимиз очиқ сиёсат олиб бориши керак.
Банкимиз миқёсида фикр билдирадиган бўлсам, ҳали бу борада камчиликларимиз кўп, уларни бартараф этиш борасидаги ишларимизни давом эттирамиз.
Усмон Абдурасулов, Статистика агентлиги матбуот хизмати раҳбари:
— Ҳамма нарсани билиш, ҳамма нарсадан хабардор бўлиш – демократик жамиятнинг энг муҳим омилларидан ҳисобланади. Агар очиқлик таъминланмаса жамият учун, жамоатчилик учун мавҳумлик, яъни маълумотларни билмаслик, биринчи навбатда, коррупция омилларининг кучайиб кетишига олиб келади.
Статистик маълумотларга келадиган бўлсак, аввало уларнинг тасдиқланган ва белгиланган муддатлари бўлади. Ўша муддатларда статистик маълумотлар бериб борилади. Агар статистик маълумотлар белгиланган муддатларда тақдим этилмаса, жамият учун балки халқаро жамият учун ҳам бу даврларнинг ўзаро иқтисодиёти, ижтимоий келиб чиқиш ҳолатлари ва фуқароларнинг яшаш тарзи бўйича кўрсаткичларни солиштиришда қийинчиликларга олиб келиши мумкин. Демак бу нафақат давлат учун, балки халқаро ҳамжамият учун ҳам маълумотларни ўз вақтида доимий тарзда эълон қилиш муҳим ҳисобланади.
Қаҳрамон Ниёзхўжаев, Коррупцияга қарши курашиш агентлиги маъсул ходими:
— Халқаро тажрибани оладиган бўлсак, Европа ҳамда Лотин Америкаси мамлакатларида очиқликни таъминлашда турли ёндашувлар мавжуд. Оддий мисол: Бразилияда бу иқтисодиётни ривожлантириш ва коррупцияга қарши курашиш механизми ҳисобланади. Буюк Британияда эса халқ олдида очиқликни таминлашда ҳукумат ва ижро ҳокимият ҳисобдорлиги таъминланган.
Амалдаги қонунчилигимизда ҳам энг аввало, бевосита халқимиз ҳаётини енгиллаштириш муҳим эканлигини таъкидлаган бўлардим. Оддий бир мисол: агар сиз бундан ўн йил муқаддам муайян бир давлат органи ёки ташкилотига ариза билан мурожаат қилмоқчи бўлсангиз, ўша давлат идорасига боришингиз керак бўларди. Ёки бўлмаса, сиз вилоятда яшасангиз ва марказий маҳкамага мурожаат қилмоқчи бўлсангиз, 400-500 километр масофани босиб ўтиб, зарур ҳужжат ёки мурожаатларни топширишингиз керак эди. Лекин рақамли иқтисодиётнинг жорий этилиши ва бу бевосита очиқлик сиёсати билан ҳамоҳанг олиб борилаётганлиги туфайли эндиликда фуқаролар ҳар бир ташкилот веб-саҳифаларига тўғридан тўғри, масофадан туриб мурожаат қилиш имкониятига эга бўлишмоқда. Бундан шундай хулосага келиш мумкинки, очиқликни таъминлаш давлат органлари ва ташкилотларини халқ олдида ҳисобдорлик маданиятини ортишига хизмат қилувчи механизм ҳамда коррупцияга қарши курашиш воситаси ҳисобланади.
Очиқлик сиёсатини бузган мансабдорлар учун жавобгарликка тортилади
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексда давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолиятининг очиқлиги тўғрисидаги қонунчиликни бузганлик учун мансабдор шахсларга БҲМнинг 3 бараваридан 5 бараваригача (900 минг сўмдан 1,5 миллион сўмгача) жарима солишга сабаб бўлиши белгиланган.
Мазкур ҳуқуқбузарликлар юзасидан Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг мансабдор шахслари маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисида баённома тузади.
Изоҳ (0)