Фастфудлар қанчалик танқид қилинмасин, кўпчилигимиз вақти-вақти билан улардан тановул қилиш учун махсус ресторанларга борамиз. Ахир у ерда сиз тез ва арзонроқ овқатланасиз. Диетологлар фастфудларнинг ортиқча калорияси ва иштаҳани қитиқловчи кўплаб лаззатлари ҳақида бизга эслатиб туради. Тез тайёр бўлувчи таомларни доимий тарзда истеъмол қилишни бошласак, нима бўлади?
Фастфудлар ўзи нима?
Кулманг. Фастфуд — бу ўйлаганимиздан анча кенгроқ тушунча. Яъни бундай овқатланиш тармоқларида биз фақатгина гамбургер эмас, балки картошка, қовурилган товуқ, пицца, сендвичлар, суши ва бошқа “қўшимча”лар еймиз.
Фастфуд билан мунтазам овқатланиш тажрибалари
Иккаласи ҳам касал бўлиб қолди
Бир гуруҳ одамлар ўзлари устида тажриба ўтказиб кўришди: улар маълум вақт давомида фақат фастфуд истеъмол қилишди. Уларнинг орасида энг машҳури америкалик Морган Спурлок бўлди. У бир ой давомида фақат фастфуд таомлар тановул қилган. Бу ҳақда ҳатто икки қисмдан иборат ҳужжатли фильм ҳам суратга олинди, унда Морган бош ролни ижро этди.
Эркакнинг саломатлиги шифокорлар томонидан назорат қилинди. Морган тиббий кўрикдан ўтиши ва бир неча кунда бир марта текширилиши керак эди. Тиббий тадқиқотлар ижобий натижа кўрсатмади: бир ой ичида Морган 11 килограмм вазн йиғди, шифокорлар жигар фаолияти бузилганини қайд этдилар. Морганга ушбу тажрибадан кейин формага қайтиш учун бир йилдан кўпроқ вақт керак бўлди.
Худди шундай тажрибани 24 ёшли британиялик ёзувчи Фиби Жексон ҳам ўтказди, у 7 кун давомида фақат фастфуд билан овқатланди. Ҳафтанинг охирига келиб, қиз доимий чарчоқ, сустлашиш, асабийлик ҳиссидан шикоят қилди.
Бир нафар инсонда салбий ҳолатлар кузатилмади...
Ишонмайсиз, лекин тажрибалардан бири мутлақо тескари натижа билан тугади. Уни 54 ёшли америкалик биология ўқитувчиси Жин Син олиб борди. У олти ой давомида фастфуд истеъмол қилди, бунинг битта “лекин”и бор эди: Жин кунига 2000 калориядан кўп фастфуд емас эди. Ва ҳар куни камида 45 дақиқа юрганини маълум қилди.
Шу тариқа зарарли кўринадиган парҳез билан Жин Син олти ой давомида 26 килограмм вазн ташлади! Шунингдек, тест таҳлиллари эркакнинг умумий холестерин даражаси пасайганини кўрсатди.
Жин тажрибани шундай якунлади: “Мен бундай давом этмайман. Шунчаки одамларга, агар одам ортиқча овқатланмаса, вазнини назорат қилиши мумкинлигини кўрсатмоқчи эдим. Ҳамма нарса меъёрида бўлиши керак”.
Фастфудлар меъёрдан кўп ейилса, нима бўлади?
Семириб кетасиз
Фастфудларнинг аксариятида калориялар ниҳоятда кўп, бу углеводларнинг юқори миқдори билан боғлиқ. Бундан ташқари, тез тайёрланадиган таомлар таъм кучайтирувчи моддалар туфайли миядаги иштаҳа марказини ҳаддан ташқари тез қўзғатади. Шундай қилиб, сезилмайдиган тарзда бундай ресторанларда ортиқча овқатланамиз. Хушбўй қўшимчалар тез тайёрланадиган таомларнинг ажралмас қисмидир. Улар иштаҳани қўзғатибгина қолмай, балки ўзлари организм учун зарарли ҳамдир.
Овқат ҳазм қилиш тизими билан боғлиқ муаммоларга дуч келасиз
Фастфуд тармоқларида сотиладиган таомнинг ўзига хос хусусияти — таркибида овқат ҳазм қилиш трактининг нормал ишлаши учун зарур бўлган клетчаткаларнинг миқдори оз эканлигидир. Юқорида айтиб ўтилганидек, углеводларнинг жуда юқорилиги. Кўп миқдорда углеводларни тез-тез истеъмол қилиш қонда қанд даражасининг ўзгаришига олиб келади.
Шишлар ва юракка ортиқча юклама
Буни тез тайёр бўладиган таомларда мавжуд бўлган тузнинг ортиқча миқдори қўзғатиши мумкин. Туз таъм кучайтиргичлардан бири эканлиги маълум. Аммо кўп миқдорда ёғ, шакар ва туз бўлган овқатдан сўнг, танада кўпинча шиш пайдо бўлади.
Ортиқча туз юқори қон босими бўлган одамлар учун хавфлидир, натрий уни янада оширади, бу юрак ва юрак-қон томир тизимига қўшимча юк беради. Трансёғлар ҳам унга таъсир қилади. Улар зарарли холестерин даражасини оширади ва бунинг юқори миқдори нима билан тугашини ўзингиз билсангиз керак.
Бемалол овқатланишга етарли вақт бўлмаганда ёки баъзан фастфудларни хоҳлаб қолсангиз, қандай йўл тутган маъқул?
Парҳезшуносларнинг таъкидлашича, “назорат қилинадиган бузилишлар” агар бунга камдан кам ҳолларда йўл қўйилса, ҳам саломатлик, ҳам вазнингизга зарар келтирмайди. Бундан ташқари, кўплаб бундай ресторанларда ҳам соғлом таомлар мавжуд: салатлар, сабзавот ёки мева бўлаклари, янги шарбатлар ва бошқалар етарлича топилади.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)