Бугунги кунда ота-оналар кўпинча болани смартфон ёки планшет билан йиғидан овутади. Бу хатти-ҳаракатлар ота-она учун ҳам, бола учун ҳам мақбул бўлиб туйилиши мумкин: таъсир кўпинча бир зумда рўй беради, шунинг учун улар бу усулга тез-тез мурожаат қила бошлайди.
Шу тарзда бола смартфон ёки планшетда кўпроқ вақт ўтказишни хоҳлайди, ота-оналар ҳам боланинг ҳиссиётларни бошқаришнинг соғлом усулларини ўрганишга етарлича эътибор бермайди. Бу ҳиссий ривожланиш билан боғлиқ муаммоларга олиб келиши мумкин. Буни 2018 йил августидан 2020 йил январигача 3-5 ёшли болалари бўлган 422 оилада ўтказилган янги тадқиқот натижалари тасдиқлайди.
Тадқиқот шуни кўрсатдики, болани тинчлантириш учун гаджетлардан мунтазам фойдаланиш кайфиятнинг тез-тез ўзгаришига ва импулсивликнинг кучайишига олиб келади. Бу, айниқса, илгари импулсивлик ва гиперактивликни намойиш этган ўғил болаларда сезилади. Экранлар билан доимий равишда чалғитиш натижасида улар ҳис-туйғуларни ўзлари ҳал қилиш усулларини ривожлантира олмайди.
Албатта, болани технологиядан бутунлай ажратиб бўлмайди ва бу бефойда. Смартфон ёки планшетлардан ўртача даражада фойдаланиш, агар оила уларни болани тинчлантиришнинг асосий усули деб ҳисобламаса, зарар қилмайди.
Шунингдек, тадқиқотчилар гаджетлар ўрнига ишлатилиши мумкин бўлган бир нечта техникани таклиф қилди. Бунинг учун турли хил сезги органларидан фойдаланиш тавсия этилади, масалан, мусиқа тинглаш, пластилин ўйнаш ёки батутда сакраш ва боладан ҳис-туйғуларини яхшироқ тушуниши учун улардаги ҳолатни номлаш ва тасвирлашни сўраш.
Қолаверса, болага ўз ҳис-туйғуларини аниқлашни осонлаштириш учун ўзига хос ҳис-туйғуларини ранглар билан ифодалаш мумкин. Болага укаси ёки дўстини эмас, балки ёстиқни уриш орқали ғазабини босиш мумкинлигини тушунтириш керак.
Буларнинг барчасини бола хотиржам бўлганда гаплашиш мумкин: кейин у жаҳли чиққан вақтда ўрганган нарсасидан фойдаланади. Маълум натижага эришиш учун вақт керак бўлади, бу пайтда ота-оналар ўзини хотиржам тутиши ва ҳаддан ташқари кескин муносабатда бўлмаслиги керак. Бу осон бўлмайди, лекин бу болага бутун умри давомида ишлатадиган ҳис-туйғуларни ишлаб чиқиш механизмларини ўргатишга ёрдам беради.
Изоҳ (0)