Картошка рациондаги энг машҳур маҳсулотлардан бири бўлиб, унинг атрофида анъанавий равишда жуда кўп тортишувлар мавжуд. Кўпчилик унинг тез-тез истеъмол қилиниши вазн ортишига олиб келишига ишонади. Аммо ҳақиқатан ҳам шундайми? Elle нашри картошканинг фойдали ҳамда зарарли томонлари ҳақида сўз юритди.
Парҳезшунослар бир нарсага амин: картошка — бу узоқ вақт давомида ҳам инсонга жиддий зарар келтирмайдиган ягона маҳсулот. Ҳақиқат шундаки, у организмнинг нормал ишлаши учун етарли миқдорда фойдали компонентларни ўз ичига олади, шунинг учун картошкага асосланган моно-парҳезни хавфсиз деб аташ мумкин.
Картошканинг фойдалари
Картошканинг организмга ҳеч қандай фойда келтирмайдиган бўш калория экани тамоман янглиш фикр. Биринчидан, бу маҳсулот витаминлар ва фойдали минералларни ўз ичига олади: C, B1, B2, B6, PP, K, шунингдек, темир, кальций ва фосфор.
Иккинчидан, картошкада ҳамма қўрқадиган ёғга қараганда кўпроқ оқсил ва клетчатка мавжуд. Озиқ моддаларнинг кўпчилиги ичида эмас, балки пўстлоғида, шунинг учун овқатланиш мутахассислари картошкани қайнатиш ёки печда пишириш ва пўсти билан бирга истеъмол қилишни тавсия қилади.
Калийнинг юқори миқдори туфайли картошка юрак касалликлари ва гипертонияга мойил беморларнинг рационида биринчи рақамли маҳсулот ҳисобланади. Бундан ташқари, у енгил диуретик таъсирга эга, шунинг учун у буйрак касалликларида ҳам буюрилади. Картошканинг антибактериал хусусиятлари ҳам яхши маълум: шамоллаш вақтида қайнатилган картошкадан ингаляция қилиш нафас йўлларини микроблардан ҳам тозалайди.
Хом картошка шарбати ҳам фойдадан ҳоли эмас: у яллиғланишга қарши ва шифобахш эритма сифатида, гастрит ва ошқозон-ичак касалликларига қарши курашда ишлатилади. Бироқ уни қўллашнинг энг машҳур усули — эрталаб шиш ва кўз остидаги доғларга қарши курашда.
Картошканинг зарарлари
Картошка илдизидаги крахмалнинг юқори миқдори ортиқча вазнга эгалар учун ҳақиқий хавфдир. Бироқ парҳезшунослар шуни исботладики, агар картошка тўғри пиширилса, ҳафтада бир неча марта истеъмол қилинса, бу ҳеч қандай зарар келтирмайди. Лекин қовурилган картошка, чипс ва фридан воз кечиш керак.
Картошкадаги яна бир хавф соланин бўлиб, у узоқ вақт давомида ультрабинафша нурлар таъсирида фаол ишлаб чиқарила бошлайди. Ушбу модданинг ортиб бораётган таркиби инсон асаб тизимига ҳалокатли таъсир кўрсатади. Агар нотўғри сақланган бўлса, картошка униб чиқа бошлайди ва кўкаради. Бундай илдиз меваларни ҳеч қачон истеъмол қилмаслик керак.
Албатта, ёш картошка жуда фойдали ҳисобланади: улар витамин ва минералларнинг максимал миқдорини ўз ичига олади ва соланинни чиқариш хавфи минимал даражада. Қиш ва баҳорда илдиз экинларини қоронғи ва салқин жойда сақлаш керак.
Картошканинг яна бир камчилиги унинг юқори глисемик индексидир. Бундай маҳсулотлар тезда ўз энергиясини организмга беради, бу метаболик жараёнларни бузади, қондаги шакарнинг умумий даражасига салбий таъсир қилади. Натижада доимий очлик ҳисси, метаболик касалликлар ва энг муаммоли жойларда ёғ бирикмаларининг шаклланиши юзага келади.
Картошка танлашда нималарга эътибор бериш керак?
- Пўстлоғи юпқа картошкани танлашга ҳаракат қилиш керак — улар камроқ крахмални ўз ичига олади.
- Кўк ёки униб чиққанларини сотиб олмаслик лозим — бу организмга зарарли бўлган соланинни чиқариш жараёни бошланганини англатади.
- Сариқ ва қизил картошка жуда фойдали. Биринчи нав яхши қайнатилади, таъми ширин ва каротинларга бой. Иккинчиси, аксинча, секинроқ пишади, крахмал ва клетчатка камроқ.
Изоҳ (0)