Каспий денгизида сув сатҳи тарихий минимумдан ҳам 10 сантиметрга пасайиб кетди. Бундан аввалги рекорд 1977 йилда минус 29 метр деб қайд этилган бўлса, ҳозир у минус 29,1 метрга тенг бўлди, деб ёзади “Zakon.kz”.
Қозоғистоннинг Каспий денгизи бўйида жойлашган Актау шаҳрида денгиз баъзи жойларда қирғоқдан 50—60 метрга узоқлашган.
Қайд этилишича, Каспий денгизида сув сатҳи аввал ҳам пасайган, кейин яна ўз ҳолига қайтган. Бироқ ҳозир денгизнинг тезкорлик билан саёзлашишга мойиллиги кузатилмоқда.
Германия ва Нидерландия олимлари ўтказган тадқиқотларга кўра, 2050 йилларга келиб, Туркманистондаги Қорабўғоз-гўл қўлтиғи бутунлай қуриб битади.
Каспий денгизида сувнинг камайишига ёғингарчилик миқдори камлиги ва етарлича сувга тўлдирилмаётгани сабаб қилиб келтирилмоқда.
«Волгага келиб қуйиладиган кичик дарёлар анчадан буён аввалгидек миқдорда сув олиб келмаяпти — уни хўжалик эҳтиёжлари учун олиб қўйишмоқда. Айтиш керакки, Каспий — қарийб 300 та йирик ва кичик дарёлар келиб қуйиладиган, аммо бирортаси ҳам оқиб чиқмайдиган ягона денгиз. Айнан дарёлар Каспий сатҳини нисбий ҳаракатсизликда ушлаб туради. Фақат битта шарт билан — агар уларнинг очиқ сув оқимлари иқлим ўзгаришлари ёки одам таъсирида ўзгармасагина», — дейилади мақолада.
Каспий денгизида сув сатҳининг пасайишига «Метеожурнал» нашри ҳам эътибор қаратди, унда айтилишича, Туркманистоннинг Челекен-Огурчали бўғозидаги ҳудудий сувларида яна Михайлов ороли пайдо бўлган.
Таъкидланишича, бу орол 1930 йилларда денгиз сатҳи кескин пасайиб кетиши оқибатида пайдо бўлган ва 80 йилларда сув сатҳи яна шундай тезкорлик билан кўтарилмагунича мавжуд бўлиб турган, сўнг яна сув остида қолган.
Ҳозир орол майдони тезкорлик билан катталашмоқда, 2019 йилда у ҳозирги ҳажмидан уч марта кичикроқ бўлган.
«Жорий юз йиллик бошидан буён Каспий денгизи сатҳи яна пасаймоқда. 2021 йилнинг ўзида Озарбайжон Миллий гидрометеорология хизмати бошлиғи Умайр Тагиевнинг сўзларига кўра, денгиз сатҳи 30 сантиметрга, 2019 йилда эса 13 сантиметрга пасайган. Прогнозларга кўра, 2022 йилда денгиз яна 20—23 сантиметрга саёзлашади», — деб ёзади «Метеожурнал».
Каспий денгизида сув сатҳининг пасайишига сув буғланишининг тезлашуви ҳам таъсир қилмоқда, бу эса минтақада йиллик ўртача ҳарорат кўтарилиши сабабли юз бермоқда. Сўнгги йилларда Туркманистонда максимал ҳароратлар ўнлаб марта қайд этилган.
Қозоғистонлик баъзи экологлар фикрича, Каспий денгизи Орол денгизининг қисматини такрорлаши мумкин. Расмий маълумотларга кўра, денгизнинг саёзлашуви 2006 йилдан буён давом этмоқда. Бугунга кунгача унинг майдони 22 минг квадрат километрга қисқарган.
Актаулик тревел-блогер Нуркен Тажибай ушбу шаҳарда денгиз соҳили қандай ҳолатда экани акс этган видеони эълон қилди, унда сув қирғоқдан ўнлаб метрга силжиганини кўриш мумкин.
Изоҳ (0)