Қирғизистон президенти Садир Жапаров Тожикистон билан чегарадаги воқеалар юзасидан баёнот эълон қилиб, унинг мамлакати ўз ерининг бир метрини ҳам бермаслигини айтди. У ўз мурожаатини Facebook’даги саҳифасига жойлади, деб ёзади «РБК».
«Нима бўлса ҳам, биз ўз аждодларимиздан мерос қилиб олган еримизнинг бир квадрат метрини ҳам бериб қўймаймиз. Миллий манфаатларимизни ҳимоя қиламиз», — деб ёзди Жапаров.
Давлат раҳбари чегарада кескинлик авж олиши оқибатида ҳалок бўлганларнинг яқинларига ҳамдардлик билдирди ва уларнинг оилаларини қўллаб-қувватлашга ваъда берди. Тезкор маълумотларга таяниб, Жапаров тожик томони ҳам «оғир талафотлар кўргани»ни айтиб ўтди.
«Қирғиз-тожик чегарасини аниқлаштириш масалалари ҳамон кун тартибида турибди… Биз муаммони тезкор ҳал қилишга қаратилган уринишларимизни бир дақиқага ҳам тўхтатганимиз йўқ», — деди Жапаров.
Тожикистон ва Қирғизистон ўртасидаги чегара узунлиги 970 километрга етади. Бироқ мамлакатлар СССР тарқалиб кетганидан кейин ҳалигача уни демаркация қилиш бўйича жараёнларни якунлагани йўқ — уларда 970 километр чегаранинг 460 километри бўйича келишувлар йўқ. Шу сабабли улар вақти-вақти билан қайсидир ҳудуд бўйича ўз норозиликларини ифодалаб туради, маҳаллий аҳоли зиддиятларга киришади.
Қирғизистон ва Тожикистон ўртасидаги чегарада вазият 14 сентябрь куни эрталаб кескинлашди. Қирғизистон томони Тожикистон чегарачилари мамлакатнинг Боткен туманига бостириб кирганини, тожик томони эса Исфара туманида чегарачилар ўққа тутилганини маълум қилди.
Чегарада шиддатли жанглар 16 сентябрга ўтар кечаси юз берди. Шу куни эрталаб Тожикистон ва Қирғизистон президентлари Эмомали Раҳмон ва Садир Жапаров ўт очишни тўхтатиш ҳақида келишиб олди, бироқ сал кейинроқ томонлар бир-бирини битимни бузишда айблади.
17 сентябрь ҳолатига икки мамлакат чегарасидаги вазият кескин бўлиб қолмоқда. Бишкек Боткен вилоятининг Достук ва Паски-Арик қишлоқлари, шунингдек, Ўш вилоятининг Тешик-Тош, Карамик ва Кароол-Добо қишлоқларидаги ҳамда Боткен вилоятининг Торт-Кочо манзилгоҳидаги қирғиз ҳарбийлари ва чегарачилари позициялари тожик ҳарбийлари томонидан ўққа тутилгани ҳақида хабар берганди.
Қирғизистон 24 киши ҳалок бўлиб, юздан ортиқ одам яраланганини маълум қилганди. Тожикистон қурбонлар ҳақида расмий рақамларни келтириб ўтмади, бироқ тинч аҳоли вакиллари ҳалок бўлганини билдирди. Маҳаллий Asia Plus портал манбалари тожикистонлик бир чегарачи ҳалок бўлгани, яна уч нафар ҳарбий яраланганини маълум қилди. Шунингдек, Чоркуҳ қишлоғида яна тўрт киши ҳалок бўлгани айтилмоқда.
Боткен вилоятида фавқулодда вазият режими эълон қилинди ва аҳолини эвакуация қилиш бошланди. Боткен ва Лайлак туманларини аллақачон 140 минг киши тарк этди.
Вазиятни Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти кузатиб бормоқда, иккала мамлакат ҳам ушбу ташкилотга аъзо. КХШТ ушбу низода куч ишлатиш номақбул деб ҳисоблади.
Ташкилот бош котиби Станислав Зась 16 сентябрь куни иккала республика хавфсизлик кенгашлари котиблари билан, 17 сентябрда эса Қирғизистон ташқи ишлар вазири Жээнбек Кулубаев билан музокаралар ўтказди. Суҳбат чоғида томонлар низони тинч йўл билан ҳал қилиш зарурлигини таъкидлади.
Изоҳ (0)