Фақат Extra Virgin эмас: қандай қилиб зайтун ёғини тўғри танлаш керак?

Кўпчилик зайтун ёғининг турлари кўп бўлганидан унинг энг яхшисини қандай танлашни билмайди. Намуналар турига қараб нордон ва шаробга ўхшаш таъмга эга бўлади. Marie Claire нашри Ital City Food компаниясининг бошқарувчи ҳамкори Алёна Князева билан биргаликда зайтун мойини танлашда қандай қилиб муаммога дуч келмасликни маълум қилди.

Зайтун ёғи турлари

Extrа Virgin зайтун мойи

Ёрқин таъмга бой ва олтин-яшил рангга эга бўлган энг юқори сифатли мой. Ёғни сиқиб олиш учун фақат қўлда йиғиб олинган меъёрда пишган зайтун олинади. Ёғ салқин пресслаш орқали ишлаб чиқарилади, яъни барча қимматли кислоталар ўзгаришсиз қолади. Extra Virgin кислотаси 0,8 фоиздан ошмайди.

Virgin Оlive Oil зайтун мойи

Ўрта синф меваларидан салқин прессланган ёғ. Таъми ва хушбўйлиги юқоридаги турларга ўхшамайди, аммо шунга қарамай, ёғ мазали ва фойдали. Маҳсулот механик усуллар билан йиғиб олинади ва кимёвий моддалар қўшилмасдан тозаланади. Ушбу зайтун мойининг кислоталиги 2 фоиздан ошмайди.

Refined Оlive Oil зайтун мойи

Ушбу турдаги мой пресслашдан кейин тозалаш жараёнидан ўтади. Кейин у зайтун мойи билан аралаштирилади. Ишлаб чиқарувчи бу ёки бошқа мойнинг хусусиятларига асосланиб, нисбатларни ўзи танлайди. Таъмга кўра, Refined Оlive Oil Extra Virgin ёғидан бироз пастроқ, аммо барибир етарли миқдорда витамин ва минералларни ўз ичига олади. Европада бу турдаги мой энг машҳурларидан биридир. Бунинг сабаби мойнинг Extra Virginга қараганда арзонроқлигидир. Кислота даражаси 1,5 фоиздан ошмайди.

Оlive Pomase Оil зайтун мойи

У кимёвий ишлов бериш натижасида олинади. Унинг ҳиди ва таъми, шунингдек, озуқавий қиймати йўқ. Маҳсулотнинг таъмини барқарорлаштириш ва кислоталилигини камайтириш учун якуний маҳсулотга фақат 10-20 фоиз зайтун мойи қўшилади. Кислота даражаси 1 фоиздан ошмайди.

Оlio Vergine lampante ва Оlio di Olivа Raffinatо тоифасидаги зайтун мойлари инсон истеъмоли учун мос эмас, улар саноатда фойдаланиш учун мўлжалланган.

Қайси турдаги мойдан қандай фойдаланиш керак?

Салат, маринад ва пишириқлар учун тозаланмаган Extra Virgin ёғини танлаш керак, бу таомларнинг таъмини бойитади. Ушбу ёғни қалампир, саримсоқ, райҳон ёки лимон каби табиий маҳсулотлар билан ҳам ишлатиш мумкин. Маҳсулотларни қовуриш ва пишириш учун тозаланган иккинчи прессланган ёғ мос келади. Pomasе зайтун мойи ёки Оrujо деб номланади. Pomasе ёғининг инкор этилмайдиган афзаллиги унинг арзонлиги, шунингдек нейтрал таъми ва узоқ вақт сақланишидир.

Зайтун мойи шаробга ўхшамайди. У қанчалик янги бўлса, шунчалик фойдали бўлади. Шунинг учун, сотиб олаётганда, биринчи навбатда ишлаб чиқариш санаси ва яроқлилик муддатига қараш тавсия этилади. Ёғнинг сақлаш муддати 18 ойдан ошмаслиги керак. Зайтун мойини танлашда унинг ранги ҳам ёрдам беради. Бу зайтуннинг пишиб етиш жараёнига боғлиқ: ёғ ранги қанчалик қуюқроқ бўлса, ундаги зайтун шунчалик меъёрида бўлади. Яшил ранг салқин пресслашнинг белгисидир. Бундай ёғнинг қадоқлари бироз қорайган бўлиши керак, чунки зайтун мойига қуёш нури ёқмайди. Иложи бўлса, композиция билан тўлиқ танишган ҳолда зайтун мойини танлаш лозим. Унда «аралаш» сўзи бўлмаслиги керак ─ бундай мой аралаш маҳсулотларга тегишли.

Шифрларни таснифлаш

Extra Virgin мойининг қадоқларида DOP, IGP ва BIO қисқартмаларини топиш мумкин. Келинг, бу нимани англатишини тушуниб олинг:

DOP (Denomimazione di Oridine Protetta) ёғнинг «ҳимояланган келиб чиқиши ҳудуди»га эга эканлигини англатади. Оддий қилиб айтганда, бу зайтун мойи учун зайтун маълум бир минтақада етиштирилган ва йиғиб олинган. Худди шу минтақада ёғ ҳам сиқилган.

IGP (Indicazione Geografica Protetta) ишлаб чиқариш жараёни қаттиқ назорат остида бўлганини англатади. Шу билан бирга, жараённинг бир қисми белгиланган ҳудуддан ташқарида амалга оширилади.

BIO харидорга 100% табиийликни кафолатлайди. Бу ёғ ишлаб чиқаришда ўғитлар, гормонлар ва пестицидлар ишлатилмаганлигини англатади. Ушбу сертификат ёғда бўёқ, таъм кучайтиргич, озиқ-овқат қўшимчалари ва генетик модификацияланган маҳсулотлар йўқлигига кафолат беради.

Сақлаш қоидаси

Зайтун мойи тез бузиладиган маҳсулотдир. Маҳсулот очилгандан сўнг у бир ойдан кўп бўлмаган муддатда, тахминан уч ҳафта давомида сақланиши керак. Бунинг учун идеал жой — эшиклари шаффоф бўлмаган ошхона шкафи. Зайтун мойини сақлашда қуйидаги шартларга риоя қилишни унутмаслик лозим. Агар ёғни сақлайдиган шиша енгил шишадан ясалган бўлса, ёғни ичи кўринмайдиган идишга қуйиш ёки шишани фольга билан ўраш тавсия этилади. Қолаверса, ёғни +25 даражадан юқори бўлмаган ҳароратда сақлаш керак.