Прогнозлаш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти Ўзбекистон мева ва сабзавотларнинг 127 та тури асосида ташқи бозордаги энг рақобатбардош турларини аниқлади.
Ошкор қилинган қиёсий устунлик (RCA) ва Laufey (ЛФИ) индексларининг ўртача қийматларини таққослаш асосида ИПМИ мутахассислари мева-сабзавот маҳсулотларини 3 гуруҳга ажратдилар:
- ташқи бозорларда сезиларли қиёсий афзалликларга эга бўлган товарлар;
- «маргинал» ҳолатда бўлган, яъни баъзи йилларда жаҳон бозорида рақобатбардош бўлган, бошқаларида эса рақобатбардош бўлмаган ва ташқи бозор шароитига жуда боғлиқ бўлган товарлар;
- ташқи бозорларда қиёсий устунликка эга бўлмаган товарлар.
Шундай қилиб, Ўзбекистоннинг ташқи бозорларда яққол устунликка эга бўлган 36 та ва устунликлари мавжуд бўлмаган 58 та мева-сабзавот гуруҳини аниқланди.
Қолган 33 та мева-сабзавот учун қиёсий устунликлар ноаниқ ва улар бозор шароитларига боғлиқ.
2017—2021 йилларда жаҳон бозорларида энг рақобатбардош топ 10 та маҳсулот қаторига қуйидагилар киритилди: барча кўринишдаги ловиялар, ўрик, вингамунго ловияси, хурмо, майиз, олхўри қоқи, гилос, туршак, олма қоқи, қисқа муддатли сақлаш учун мўлжалланган бошқа сабзавот ва ўсимлик аралашмалари.
Индекс қанчалик катта бўлса, рақобат устунлиги шунчалик юқори бўлади. RCA индекси қанчалик паст бўлса, маҳсулотнинг рақобатбардошлиги шунчалик паст бўлади. Мисол учун ловия (168,9) энг катта рақобат устунлигига эга.
ЛФИ — соф савдо оқимлари тўғрисидаги маълумотларга асосланган қиёсий устунликни ҳисоблаш учун мўлжалланган савдо индекслари. Агар маҳсулот учун ЛФИ индекси 0 дан катта қийматга эга бўлса, маҳсулот жаҳон бозорида рақобатбардош ҳисобланади, мос равишда салбий қиймат унинг рақобатбардош эмаслигидан далолат беради.
Янги мева-сабзавот маҳсулотлари ёки қайта ишлаш даражаси паст бўлган маҳсулотлар асосан жаҳон бозорида рақобатбардошдир.
Аввалроқ Ўзбекистон 2 ойда 114 млн долларлик мева ва сабзавотлар экспорт қилгани ҳақида хабар берилган эди.
Изоҳ (0)