Туркияда инфляция 2002 йилдан бери илк марта 70 фоизгача ўсди
Апрель ойида Туркиянинг истеъмол инфляцияси йиллик 122 фоизга тезлашди. Бу компанияларни юқори харажатларни ўтказишга ундайди, истеъмолчилар учун эса энг ёмони энди келишини билдиради, деб ёзади Bloomberg.
Инфляциянинг дастлабки кўрсаткичи бўлган ишлаб чиқарувчилар нархлари 1995 йил март ойидан бери энг кўп ўсди ва март ойида 100% дан юқори бўлди, – дея хабар берди Туркия статистика агентлиги.
Худди шу даврда истеъмолчи инфляцияси иқтисодчилар томонидан прогноз қилинганидан кўпроқ ўсиб, йиллик 70 фоизни ташкил этди.
Ишлаб чиқарувчилар асосан энергия нархига боғлиқ бўлган юқори ишлаб чиқариш харажатларини тўлиқ қоплай олмайдилар ва бу қийматнинг камида бир қисмини ўз мижозларига ўтказишлари керак бўлади. Натижада истеъмол нархлари яна ҳам узоқроқ вақт шундай баланд бўлиб қолади, — деди InTouch Capital Markets таҳлилчиси Пиотр Матйс.
Прогнозларнинг ёмонлашишига қарамай, Туркия Марказий банки инфляция июнь ойидан бошлаб секинлашишини кутмоқда.
Бу номувофиқлик лиранинг янада заифлашишига олиб келади. Валюта бу йил долларга нисбатан ўз қийматининг тахминан 10 қисмини йўқотди.
Лиранинг қадрсизланиши Туркиянинг юқори долларлашган иқтисодиётида истеъмол нархларининг янада ошишига олиб келди.
Озиқ-овқат, энергия
Ойлик истеъмол инфляцияси апрель ойида 7,25 фоизни ташкил этди, бу ойда кенг кўламли нархлар ўсиши кузатилди.
Йиллик энергия инфляцияси март ойидаги 102,9 фоиздан 118,2 фоизга кўтарилди, истеъмол саватчасининг чорак қисмини ташкил этувчи озиқ-овқат нархлари эса ўтган йилга нисбатан 89 фоизга ошди.
Ўтган ҳафта ўзининг инфляция ҳисоботида марказий банк нархларнинг тез ўсишини Россия «махсус операция»си натижасида энергия ва озиқ-овқат нархларининг ошиши билан изоҳлади.
Губернатор Саҳап Кавжиўғли, Туркия бошқа марказий банклар, жумладан, АҚШ Федерал резерв тизими ҳам ставкаларни оширмаётганини айтди.
Чоршанба куни Фед 2000 йилдан бери энг катта фоиз ставкасини оширди ва кейинги икки учрашувда ҳам шу суръатда юришни давом эттиришини билдирди.
Инфляция марказий банкнинг ставкасини оширишига туртки бўлмайди. Ҳукумат ривожланишни кучайтириш учун паст ставка сиёсатини қўллаб-қувватлайди ва юқори ставкалар инфляцияни секинлаштиришига ишонмайди, – деб ёзади Tera Yatirim бош иқтисодчиси Энвер Эркан
Юқори фоиз ставкалари инфляцияни кучайтиради деган ишонч Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон томонидан қўллаб-қувватланади, аммо бу бутун дунё бўйлаб марказий банкирлар томонидан қўйилган дарслик фаразларига зид келади.
Туркия марказий банки 2021 йил охиридаги қисқартиришлар циклидан сўнг бу йил кетма-кет тўрт ой давомида фоиз ставкаларини ўзгаришсиз ушлаб турди.
Марказий банкнинг навбатдаги режалаштирилган фоиз ставкалари йиғилиши 26 май куни бўлиб ўтади.
Банк келгуси ойда нархларнинг ошиши секинлашишини кутмоқда, бироқ инвесторлар пул-кредит идорасининг прогнозлар бўйича тажрибасини шубҳа остига қўйган.
Туркия марказий банкининг бир ҳафталик асосий репо ставкаси 14 фоиз. Нархларга мослаштирилганда дунёдаги энг паст кўрсаткичга тўғри келади - тахминан салбий 56.
Аввалроқ Туркияда одамлардан лирани сақлаб қолиш учун доллардан воз кечиш сўралгани ҳақида хабар берилган эди.
