Чилида 19 декабрь куни президентлик сайловларининг иккинчи тури ўтказилди, унда 35 ёшли депутат Габриэль Борич ғалаба қозонди, у сиёсатда талабалар ҳаракатидан кириб келган. «ТАСС» Боричнинг президентликка сайланиши ва Чилида давлат раҳбари сифатида у амалга ошириши лозим бўлган ишлар, мамлакатдаги ижтимоий-сиёсий муаммолар ҳақида маълумотларни тақдим этган. Дарё уларнинг таржимасини эътиборингизга ҳавола қилади.

Чили сайлов хизмати овозлар ҳисоб-китоби давомида қарийб 100 фоиз сайловчи «Қадр-қимматни маъқуллайман» сўл-коалициясининг номзодини қўллаб-қувватлаган, биринчи турдан кейин сўллар ва марказий партиялар тарафдорлари сайловчиларнинг 55,87 фоизи овоз берган. Унинг рақиби, ўнглар партияси коалициясидан ташқари ўнг марказ альянси бўлган «Олға Чили» кўмак берган Хосе Антонио Каст 44,19 фоиз овоз олган.

Чили тарихидаги энг ёш президентБорични мамлакатнинг амалдаги давлат раҳбари Себастьян Пинера ҳам сайловлардаги ғалабаси билан табриклаган. У Боричга республикани бошқаришда оқиллик ва мулоҳазакорлик тилаган. Шунингдек, ёш президент Лотин Америкасидаги бошқа давлатларнинг раҳбарлари ҳам ғалаба билан муборакбод этишган. Янги давлат раҳбарининг инаугурацияси 2022 йил 11 март куни ўтказилади. Борич Чили тарихида 36 ёшида давлат раҳбари лавозимига киришган энг ёш президент бўлади.

2011 йилда Борич мамлакатда амалда бўлган пулли олий таълим тизимига қарши талабалар норозилик намойишларининг етакчиларидан бири эди. 2013 йилда у мустақил номзод сифатида депутатлар палатасига сайланди. Боричга овоз берганларнинг асосий қисмини 30 ёшгача бўлган аҳоли яъни ёшлар ташкил қилади.

У номзод сифатида сайловолди дастуридаги асосий йўналиш сифатида ижтимоий тенгсизликка қарши курашишни ваъда қилган. Сайловолди кампанияси давомида тоғ-кон саноатидан олинадиган йиғимларни ошириш (Чили дунё бўйича мис етказиб берувчи энг катта экспортёр ҳисобланади), ҳашамат учун солиқ жорий этиш ва хусусий нафақа жамғармалари тизимидан воз кечишни таклиф қилган. Шунингдек, у мамлакат миқёсида бепуб таълим тизимига ўтиш ва абортларни қонунийлаштириш учун ҳам курашган.

Музокара ва келишувларга тайёрлик«Қадр-қимматни маъқуллайман» бу – кучли сўл ва сўлларга хос фикрлаш коалицияси ҳисобланади ва унинг таркибига Коммунистик партия ҳам киради. Боричнинг ўзини ҳам кўплаб кузатувчилар ашаддий сўл сиёсатчи дейишган, у 21 ноябрда ўтган сайловларнинг биринчи турида бир нечта саволга жавоб берганидан кейин шундай эътирофга эришди. Номзод иқтисодиёт ва хавфсизлик борасида ўз фикрлари, позициясини баён қилиб ўзига бироз ишонқирамай қараётган сайловлчиларнинг эътиборини жалб қилган.

Чилининг сайланган президенти сифатида қилган биринчи чиқишида у Кастга миннатдорлик билдирди ва турли қарама-қаршиликларга қарамай унинг мамлакатни ривожлантириш юзасидан таклифларини кўриб чиқишга тайёрлигини маълум қилди.

«Мувозанатга эга Конгресс қиламиз (икки палатали парламент), бу мулоқот учун шароит яратилади дегани, бу ишни қилишимиз шарт», – деган Борич.

Юқори палатада «Қадр-қимматни маъқуллайман» коалицияси 42 ўриндан 5 таси, қуйи палатада эса 155 ўриннинг 37 тасини эгаллайди.

Шунингдек, Борич атроф-муҳитга зарар келтирадиган лойиҳалар, хусусан «Доминга» конининг қурилишига қарши кескин кураш олиб боришини айтган. Лойиҳа бир неча йилдан бери келишув босқичида қолган, экологлар коннинг қурилишини танқид қилган. Август ойида атроф-муҳитни ҳимоя қилиш бўйича минтақавий комиссия қурилишни бошлашни маъқуллаган.

«Ҳукуматимиз олдида турган асосий мақсад ва йўналиш сайёрамизнинг вайрон бўлишига йўл қўймаслик, тараққиётга эришиш ҳамда атроф-муҳит, табиат муҳофазасини таъминлаш», – дея таъкидлаган Борич.

Нутқини Чили ҳудудидаги туб аҳоли мапуче тилида бошлаган Борич мамлакатда миллатлараро муносабатларда айирмакашликка, ирқчиликка йўл қўймаслиги ҳақида ваъда берди.

Ижтимоий инқироз ва мапуче ҳиндулари билан низоларЧилидаги сайловлар COVID-19 коронавирус пандемияси туфайли бошланган инқироз, ижтимоий кескинлик даражаси ошган, 2019 йил октябрь ойида бошланган норозиликлар ва тартибсизликлар асоратлари ҳали буткул тарк этмаган вазиятда ўтказилди. Минтақада энг барқарор ва иқтисодий жиҳатдан муваффқиятли бўлган мамлакатда вандализм, жиноятчилик авжига чиққан. Чили ҳукумати Осиё – Тинч океани иқтисодий иттифоқи саммитини ўтказишни бекор қилди ва комендантлик соати жорий этишга мажбур бўлди.

Бундан ташқари Чилида ҳукумат ҳамда радикал кайфиятдаги мапуче ҳиндулари ўртасидаги низо ҳам кескинлашди, мапучелар аждодларига тегишли бўлган ерларни қайтаришни талаб қилди. Пинерага Арауканиа ва Био-Био провинциялари ҳудудларида уюштирилган бир нечта оловли ҳужумлардан кейин у фавқулодда ҳолат эълон қилди ва тартибни сақлаш учун ҳарбийларни сафарбар этишга мажбур бўлди.

Борич мазкур низони туб аҳоли вакиллари билан мулоқот қилиш орқали ҳал этиш, мамлакатдаги тўқнашувларни олдини олиш ва ҳуқуқ-тартибот органлари фаолиятида ислоҳотлар ўтказишни таклиф қилмоқда. Араукания ёш сиёсатчи сайловларда энг ёмон натижа қайд этган ҳудудлардан бири ҳисобланади. У ердаги сайловчиларнинг 60 фоиздан кўпи Каст учун овоз берган, у ҳуқуқ-тартибот органларининг ваколатлари кенгайишини ёқлаб чиққан.