Чернобилm атом электр станцияси (ЧАЭС) биринчи директори Виктор Брюханов 85 ёшида вафот этди, деб ёзади «РБК». Бу ҳақда станция матбуот хизмати Facebook орқали маълум қилди. Унинг ўлими сабаблари келтирилмаган.
Брюханов 1935 йил 1 декабрда Тошкентда туғилган. У Тошкент политехника институтининг энергетика факультетини тугатган, сўнг Ангрен шаҳридаги иссиқлик электр станциясида ишлаган. 1966 йилда уни Украина ССРнинг Донецк вилоятидаги Славян ГРЭС (гидрорециркуляция электр станцияси)га ишга таклиф қилишади.
Тўрт йилдан кейин Брюханов ЧАЭС директори этиб тайинланади. Дастлаб у станция қурилишига, сўнг унинг эксплуатациясига раҳбарлик қилади. 1986 йил апрелида атом электр станциясидаги ҳалокатдан кейин у лавозимидан четлатилади.
1986 йил 26 апрелга ўтар кечаси ЧАЭСда 4-энергоблокнинг РБМК-1000 реактори портлаб кетганди. 30 километрлик ҳалокат зонасидан 115 минг киши эвакуация қилинган. Россия, Украина ва Беларуснинг айрим туманлари ҳалокат таъсирига учраган. Авария оқибатларини бартараф қилиш (ликвидация) ишларида 600 мингга яқин одам қатнашган, уларнинг 165 минги ногирон бўлиб қолган. Ликвидаторларнинг қарийб 60 минг нафари юқори дозада нурланиш олган, ўн минглаб одам авариядан кейин кўп ўтмай вафот этган. Вайрон бўлган реакторни изоляциялаш учун 1986 йил ноябрида «Укритие» («Бошпана») объекти қурилди, у саркофаг (қадимги тош тобут) сифатида кўпроқ машҳур.
СССРда ҳалокат сабабларини ўрганиш учун тузилган давлат комиссияси, шунингдек, МАГАТЭ (Халқаро атом энергияси агентлиги) маслаҳат қўмитаси портлашга энергоблок ишчилари томонидан АЭСдан фойдаланиш қоидаларининг қўпол тарзда бузилиши асосий сабаб бўлган, деган хулосага келган.
Брюханов Чернобиль аварияси ликвидатори бўлган. 1988 йил июлида у портлаш хавфи бўлган корхоналарда хавфсизлик техникаси бузилишида айбдор деб топилиб, ўн йиллик қамоққа ҳукм қилинган. Брюханов Луганск вилоятидаги колонияда жазо муддатини ўтаган. 1991 йил сентябрида у муддатидан аввал қамоқдан озод қилинган.
Шундан кейин у яна бир қанча вақт станцияда техник бўлим бошлиғи бўлиб ишлаган.
Брюханов АЭСдаги авариянинг бош сабаби ходимлар томонидан йўл қўйилган хатоликлар экани ҳақидаги расмий версияга нисбатан норозилик билдирган. «Бизда қандай бўлди: ҳамма текширувларни тугатганимиздан кейин, стоп тугмасини босдик, реактор эса тўхташ ўрнига портлаб кетди. Мен ядрочи физик эмасман. Мен иссиқлик бўйича энергетикман. Содда қилиб айтганда, «завхоз» (хўжалик бўлими мудири). Шунинг учун ўз қаричим билан ўлчаб тахмин қилишим мумкинки, агар реакторнинг ҳимоя тизими яхши қурилганида, авария юз бермаган бўларди», — деган эди у интервьюларидан бирида.
Сўнгги йилларда Брюханов Киевда яшаб келган.
Апрелда Украина хавфсизлик хизмати ҳалокат ҳақидаги ҳужжатларни ошкор қилди. Улар орасида Брюхановнинг энг биринчи ҳисобот маърузаси бўлиб, у 1986 йил 26 апрель санасида ёзилган ва «махфий» белгиси туширилган. Унда директор ёндош аҳоли пунктларидаги муҳит нормал ҳолатда экани, радиация даражаси эса назорат қилинаётганини ёзган.
2019 йилда HBO телекомпанияси «Чернобиль» минисериалини намойиш қилган, унда Брюхановнинг ролини британиялик актёр Кон O’Нилл ижро этган.
Изоҳ (0)