Американинг Pfizer компанияси ҳамда Германиянинг BioNTech компанияси ҳамкорлигида ишлаб чиқилган коронавирусга қарши Comirnaty вакцинаси қўлланганидан кейин келиб чиқаётган иккиламчи таъсирлар ва асоратлар ҳақидаги хабарлар вакцина тури ёки унинг аҳолининг касалликка мойил гуруҳларида қўлланилиши билан боғлиқ бўлиши мумкин. «РБК» нашри суҳбатлашган вирусолог ва соғлиқни сақлаш соҳасидаги экспертлар шундай фикр билдирди.
Аввалроқ қариялар уйлари ва интернатларда COVID-19’га қарши эмланган оғир ҳолатдаги беморлар вафот этгани ҳақида Норвегия ва Германия ҳукуматлари хабар берган эди. 30 дан ортиқ одамнинг ўлими ҳақида маълум қилинган эди.
Экспертлар Евроиттифоқда вакцина олганлар орасидаги ўлимлар шу вакцина билан бевосита боғлиқлиги ҳақида хулоса чиқаришга ҳали эрта эканлигини айтмоқда.
Инфекционист, тиббиёт фанлари доктори Николай Малишевнинг сўзларига кўра, ўлимларнинг юзага келишига Евроиттифоқ мамлакатларида эмлаш аҳолининг касалликка мойил тоифаларидан бошлангани билан боғлиқ бўлиши мумкин.
«Кексалар, жуда қари одамлар эмлана бошлади. Қариялар уйлари, интернатлар… Улар шунчаки ўз ёши туфайли вафот этиши, турли асоратларни орттириб олиши мумкин, бу ерда вакцинанинг айби йўқ», — деди у аҳолининг барча тоифалари бўйича умумий статистикани диққат билан таҳлил қилиш лозимлигини қўшиб қўяр экан.
Шу пайтгача Pfizer ёки Moderna вакцинасининг қўлланилиши билан боғлиқлиги исботланган бирорта ҳам ўлим ҳолати бўлгани йўқ, дея маълум қилди вакциналар бўйича мутахассис, Глобал вирусология тармоғи маркази директори ва Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маслаҳатчиси, Жорж Вашингтон университети профессори Константин Чумаков.
«Бу хабарларнинг барчаси — мутлақо бўлмаган гап. Вакцина кўп сонли одамларга, шу жумладан, кексаларга нисбатан қўлланилса, улардан қайси биридир вафот этади. Аммо бу улар вакцина туфайли вафот этганини мутлақо англатмайди», — деди Чумаков.
Унинг сўзларига кўра, АҚШда қайд этилган ҳолатлардан бирида вакцина олган бемор уч ҳафтадан кейин инсульт оқибатида вафот этган, бироқ бу ўлим ҳам вакцина билан боғлиқ бўлмаган.
«Аллергия билан боғлиқ баъзи ҳолатлар бор, чунки шундай одамлар борки, уларда ҳар қандай вакцина кескин аллергик реакцияни келтириб чиқаради. Лекин бу ноёб нарса эмас. Айнан шунинг учун АҚШда эмлаш марказларида махсус хона ажратилган, вакцина олган одам илк 15 дақиқа давомида шу хонада ўтиради, унда аллергик реакция пайдо бўлиш-бўлмаслиги текширилади. Бу янги вакцина учун оқилона стратегия», — деди эксперт.
«‘Эмланишдан кейин вафот этди’ дегани ‘эмланиш оқибатида вафот этди’ дегани эмас», — деди Федерал фундаментал ва трансляцион тиббиёт тадқиқот маркази илмий ходими Александр Чепурнов.
Евроиттифоқ мамлакатларида маъқулланган Pfizer ва Moderna вакциналарининг иккаласи ҳам матрицали РНК-платформа базасида яратилган, у организмнинг вирус зарраларига реакциясини «дастурлаштириш»ни кўзда тутади, инсоният эса бундай вакциналардан узоқ муддатли фойдаланиш бўйича тажрибага эга эмас.
Олий иқтисодиёт мактаби Миллий тадқиқот университети Соғлиқни сақлаш иқтисодиёти институти директори Лариса Попович сўзларига кўра, матрицали вакциналар таъсир механизмини тавсифлаш учун одам организмига келиб тушадиган «кўрсатмалар»ни тасаввур қилиш мумкин, уларнинг асосида организм вируссимон зарраларни ишлаб чиқаришни бошлайди, иммунитет эса кейинроқ уларни таниб олади.
Поповичнинг айтишича, бу жуда мураккаб механизм, организм улар ўйлаганидек реакция кўрсатмаслиги мумкин. Аммо ҳозирча вакцина хавфли деб айтиб бўлмайди: сабаб ва оқибат ўртасидаги алоқани топиш керак.
Шунингдек, экспертлар Россия вакциналарининг Ғарб дориларидан фарқларини ҳам тушунтириб берди. Чумаков номидаги Россия институти томонидан ишлаб чиқилган «классик» инактивлаштирилган вакциналар тури эса анча узоқ вақтлардан буён қўлланиб келинади.
«Бундай вакциналар бизга 200 йиллардан буён таниш, уларни қўллаш бўйича бизда бой тажриба бор ва улар ҳеч қандай оқибатларга олиб келмаслигини биз биламиз. Бу ҳам қўзғатувчи, лекин у ўлик, маҳаллий реакциядан бошқа ҳеч нарсани чақирмайди», — деди эксперт.
Бундан ташқари, «Спутник V» каби векторли вакциналар борасида ҳам бир неча ўн йиллик тажриба мавжуд. AstraZeneca ҳам шу турга киради.
Аввалроқ Pfizer вакцинаси билан эмланган норвегиялик икки киши, португалиялик шифокор, исроиллик эркак вафот этгани ҳақида хабар берилганди.
Изоҳ (0)