Ўзбекистонда божхона аудити йўлга қўйилади

Ўзбекистонда божхона тизимини яхшилаш ва янгилаш ҳамда маҳсулотларни тез ва сифатли назоратдан ўтказиш мақсадида «Божхона аудитини ташкил қилиш ва ўтказиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида»ги қарор лойиҳаси ишлаб чиқилган ва 2020 йил 29 августда муҳокама учун жамоатчилик порталига жойлаштирилган эди. 13 сентябрь куни лойиҳа муҳокамаси учун белгиланган муддат якунланди. Мазкур қарор лойиҳаси доирасида 16 сентябрь куни АОКАда мутасаддилар билан биргаликда матбуот анжумани ўтказилди.

Тадбирда айтилишича, бу лойиҳа божхона тизимида анча қулайлик яратади. Хусусан, божхона аудити ваколатли шахсларни танлаш, божхона органларининг ахборот дастурлари маълумотлари таҳлили, божхона органларининг таркибий тузилмалари, бошқа ташкилот ҳамда идоралардан келиб тушган ахборот ва маълумотлар, шунингдек, хавф кўрсаткичларидан келиб чиққан ҳолда амалга оширилади.

«Бу лойиҳа www.regulation.gov.uz ва www.project.gov.uz сайтларида халқ муҳокамасига, вазирлик ва идоралар билан келишиш учун муҳокамага қўйилди. Келишиш уч марта амалга оширилди. Мазкур сайтлар орқали лойиҳа бўйича 40 дан ортиқ таклифлар келиб тушди. Божхона аудити ўзи нима? Бу – товарлар чиқарилиб юборилганидан сўнг божхона назорати тартиботининг бир шакли. Эндиликда божхона аудитидан кенг қўлланилганидан кейин соддалаштирилган тартиботлар кенгайтирилади ва кириб келаётган товарлар чегарада минимал миқдорда қолиб кетади, божхона постларида ҳам қисқа муддатда расмийлаштириб чиқариб юборилади. Божхона аудити чиқиб кетган товарларнинг бир неча партиясини битта қилиб ташкилот фаолиятини ўрганган ҳолда текширишни назарда тутади. Бунда ташкилотнинг фақатгина импорт товарларига тааллуқли бўлган молиявий ҳужжатларини солиштирган ҳолда орқали амалга оширилади ва товарларни божхона расмийлаштирувидан ҳаққоний ўтказилганини ҳамда божхона идораларида мавжуд бўлган ахборот тизимларини унга соддалаштиришлар тўғри берилаётганлигини баҳолаш мақсадида ўтказилади», — деди Давлат божхона қўмитаси бошқарма бошлиғи Илҳом Муҳторов.

Божхона қўмитаси бошқарма бошлиғи Фарҳод Олимовнинг айтишича, ТИФ божхона постларида божхона юк декларациялари хавфни бошқариш тизимидаги йўлаклар («яшил» йўлак – 24,9%, «сариқ» йўлак – 40,8 %,«қизил» йўлак – 34,3%) орқали расмийлаштирилмоқда. Божхона аудити жорий этилиши «қизил» йўлакка йўналтирилаётган божхона юк декларациялари сонининг камайишига, «яшил» ва «сариқ» йўлакларга йўналтирилаётган тақдирда эса уларнинг сонини ошишига олиб келади. Бу эса ўз навбатида тадбиркорлик субъектларининг божхонадаги сарфлаётган вақти ва молиявий харажатларининг тежалишига хизмат қилади.