Қозоғистонда коронавирусга қарши вакцина яратган тадқиқотчи уни ўзида синаб кўрди

Қозоғистонда коронавирусга қарши вакцинани ишлаб чиқарган шахс — Биологик хавфсизлик муаммолари илмий-тадқиқот институтининг ўта хавфли юқумли касалликлар лабораторияси раҳбари, ветеринария фанлари доктори Леспек Кутумбетов ушбу препаратни биринчилардан бўлиб синовдан ўтказди. Бу ҳақда тадқиқотчи «Kazinform»га берган интервьюсида маълум қилди.

Кутумбетов билан бирга унинг олти нафар ҳамкасби ҳам эмланган. «Бизнинг умумий аҳволимиз яхши. Орадан икки ҳафтадан ортиқ вақт ўтди. Ҳар куни тана ҳароратимиз ўлчанади. Кузатувдамиз. Қон босимимизни ўлчаймиз. Иммунитет борлигини текшириш учун қон таҳлили топширяпмиз. Вакцина хавфсиз деса ҳам бўлади. Ходимларнинг бирортасида ҳеч қандай патологиялар кузатилмади. Гематологик кўрсаткичлар бўйича организмда, қонда ҳимоя антиталари пайдо бўлишни бошлади. Ҳаммаси яхши деб ўйлайман», — деган у.

Тадқиқотчининг айтишича, гап инактивация қилинган вакцина ҳақида кетмоқда. «Бу кимёвий препаратлар билан йўқ қилиш мумкин бўлган оддий вирус», — деган у.

Биологик хавфсизлик муаммолари илмий-тадқиқот институтида умумий ҳисобда бешта вакцина ишлаб чиқилмоқда. «Иккитаси инактивациялаштирилган ва тирик. Ундан кейингиси икки турли вирус асосидаги янги авлод вакцинаси. Бешинчиси — субъединик вакцина. У ген муҳандислиги усулида яратилади.

Бундай кўп миқдордаги вакциналар бошқа ҳеч бир корхонада, ҳатто чет элда ҳам тайёрланмайди. Қозоғистонда фақат бизда. Бошқа мамлакатларда ҳар бир ташкилот биттадан ёки иккитадан вакцина ишлаб чиқади. Ҳамма ерда асосан вакцинанинг янги тури — векторлиси ишлаб чиқилмоқда. Чунки унда иш вирулент эмас, генетик модификациялашган комплекс билан иш олиб борилади. У билан ишлаш хавфсиз. Билишимча, Россия ген муҳандислиги асосида яратилган векторли вакцина тақдим этмоқда. Уларда катта эҳтимол билан олдиндан тайёрлаб қўйган, шу сабабли улар тез ишлаб чиқаришга ўтди», — деган Кутумбетов.

Вакцина қачон фойдаланиш учун тайёр бўлади, деган саволга жавобан Леспек Кутумбетов унинг синовлари бир неча босқичда амалга оширилишини билдирган. «Вакцина синовининг биринчи босқичида чекланган миқдордаги кўнгиллилар қатнашади. Ушбу босқичда препаратнинг зарари бор-йўқлиги текширилади. Синовларнинг иккинчи босқичида вакцинанинг иммуногенлиги текширилади. Бунда одамлар сони кўпроқ бўлади — ҳар бир мамлакатда улар сони мустақил белгиланади. Учинчи босқичда вакцина минг кишида синаб кўрилади. Сентябрда Қозоғистонда биринчи босқич бошланади. Бунинг учун 40 дан ортиқ киши орасидан кўнгиллилар танлаб олинади», — деб айтган.

Қозоғистонлик олимлар коронавирусга қарши вакцина ишлаб чиқишни бошлагани ҳақида март ойи охирларида маълум бўлганди. 1 август куни Қозоғистон миллий аграр университетидаги Халқаро вакцинация марказида мамлакатда коронавирус инфекциясига қарши биринчи эмлаш ўтказилди.