• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12634.34
    • RUB162.37
    • EUR14821.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +35°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Кўршапалак шўрва, коронавируснинг 25 минг қурбони, отиб ташланаётган касаллар. Коронавирус ҳақида яна қандай фейк хабарлар тарқатилди?

    Номаълум ва эндиликда маълум коронавирус тарқалиши билан унга алоқадор хабарлар ва янгиликлар ОАВни портлатди. Фақат Ўзбекистонда эмас, бутун дунёда касаллик ва унинг оқибатлари ҳақида эшитмаган, ундан ҳайиқмаган одам бўлмаса керак.

    Касаллик тарқалиши билан унга боғлиқ турли нотўғри хабарлар ҳам урчиб кетди. Янгиликлар турлича – касалланганлар ҳақида, касалнинг юқиш усуллари ҳақида, касални даволаш йўллари хусусида. Эътиборингизга коронавирус келтириб чиқарган ёлғонларнинг бир нечтасини тақдим қиламиз.

    Австралияда коронавирус билан заҳарланган Сиднейдаги овқатлар ва локациялар рўйхати Facebook’даги юзлаб постларда сузиб юрди. Душанба куни чоп этилган бир хабарда вирус излари бўлган гуруч, печене ва пиёзнинг ҳар хил турлари ҳақида маълумот тарқалди.

    Аммо маҳаллий соғлиқни сақлаш идораларининг таъкидлашича, бу жойлар ташриф буюрувчилар учун ҳеч қандай хавф туғдирмайди ва номланган овқатлар ҳақидаги инфолар Янги Жанубий Уэльс озиқ-овқат маъмуриятининг эслатмалари ва маслаҳатлари рўйхатида йўқ.

    Фото: BuzzFeed

    Фото: BuzzFeed

    Facebook’да гўёки вирус тарқалиши бошланган деб тахмин қилинаётган Ухань бозори намойиш қилинган видео 88 мингдан кўпроқ марта кўрилди. Бироқ бу лавҳалар аслида Индонезия бозорида суратга олинган. Ушбу мақола якшанба куни Филиппин ҳудудига тегишли аккаунтдан эълон қилинган, унда каламушлар, илонлар ва бошқа ҳайвон турлари гўшт маҳсулотлари гавжум бозорда сотилаётгани кўрсатилган. AFP видеодаги воқеа 2019 йилда Индонезиядаги бозорда бўлганини тасдиқлади.

    Шри-Ланка шифокорлари Facebook’даги постиларида 11 миллион аҳолиси бўлган Ухань шаҳрининг бутун аҳолиси коронавирусдан ўлиши мумкинлиги хабар тарқатган. Бироқ на хитойликлар ва на бошқа экспертлар бундай прогноз қилишмаган.

    Шунингдек, интернетда Ухань касалхонаси қурилиши16 соат ичида якунланди мазмунидаги хабарлар ва уларга илова қилиган фотосуратлар тарқалган. Аммо суратлар 2019 йил январь ойида интернетда тарқатилган касалхоналардан бирининг сурати бўлиб чиқди. Бизга маълум Ухань касалхонаси қуриб битказилиши эса 10 кун вақт талаб қилган.

    Мавзуга доир:

    • Видео: Хитойнинг коронавирус ўчоғига айланган Ухань шаҳрида 10 кунда минг кишилик касалхона қуриб битказилди
    Ижтимоий тармоқларда нафас олиш касалликлари бўйича етакчи хитойлик мутахассислардан бири бурунни шўр сув билан ювиб ташлашни маслаҳат берган – бу коронавирус инфекцияси юқишининг олдини олади деган хабарлар тарқалган. ЖССТ маълумотларига кўра, тузли сув эритмаси 2019-nCoV вирусини ўлдира олмайди ва ҳаттоки ундан ҳимоя қила олмайди. Шунингдек, оғизни чайиш ҳам вирусдан ҳимоя қилмайди. Оғизни ювиш учун мўлжалланган баъзи эритмалар бир неча дақиқа давомида тупук таркибидаги микробларни йўқ қилиши мумкин, аммо улар коронавирус кириб келишига тўсқинлик қилмайди.

    Саримсоқ вирусга қарши чиқа олиши ҳақидаги хабарлар ҳам ижтимоий тармоқларда яшин тезлигида тарқалмоқда. Саримсоқ баъзи микробларга қарши курашувчанлик хусусиятларига эга бўлиши мумкин, аммо ЖССТ маълумотларига кўра, саримсоқ истеъмоли кишини коронавирусдан ҳимоя қилолмайди.

    Фото: Kalinga TV

    Фото: Kalinga TV

    Шу каби нотўғри ва кўп ҳолларда ваҳима уйғотувчи хабарларнинг тез-тез тарқалиши ортидан январь ойи охирида Facebook раҳбарияти 2019-nCoV вируси ҳақидаги ёлғон маълумот характерига эга бўлган барча хабарларни ўчириб ташлашини эълон қилди. Facebook соғлиқни сақлаш менежери Кан Син Жон баёнотда, хусусан, тармоқда ўз-ўзини даволаш ва ҳимоя чоралари ҳақида кўплаб ҳақиқатга яқин бўлмаган хабарлар тарқалаётгани ва бу мавжуд соғлиқни сақлаш манбаларига нисбатан чалкашликларни келтириб чиқараётганини қўшимча қилди.

    Шунингдек, январь ойидан кейин Twitter коронавирус билан боғлиқ 15 миллиондан ортиқ твитларни олиб ташлади.

    «Коронавирус Хитой бананларидан тарқалмоқда» мазмунидаги хабарлар нафақат Ўзбекистонда, балки Хитойдан банан деярли олиб борилмайдиган Узоқ Шарқда ҳам шиддат билан тарқалмоқда. «Коронавирус одатда жонсиз муҳитда бир кундан ортиқ яшолмайди. Бананларни етказиб бериш жараёнлари эса бир неча ҳафталар давомида амалга оширилади. Шунинг учун вирусни банан орқали ташишнинг имкони йўқ», — дея ҳолатга изоҳ беради Сеченов университетининг тиббий паразитология, тропик ва векторли касалликлар институти директори Александр. Лукашев. Маълум бўлишича, банан ва вирус билан боғлиқ хабарларда ҳаттоки вирус номи нотўғри кўрсатилган.

    «Сахалинда коронавирус билан касалланган одам пайдо бўлди, аммо бу ҳақда ҳали маълумот йўқ. Менинг ўртоғим Холмскда касалхона лабораториясида ишлайди. Бемор Хитойдан келган ва бир кун ўтгач унда юқори иситма кузатилган, у бир ҳафтадан бери Жанубий Сахалинскда ётибди. Унда шубҳасиз вируси бор. Бугун дўстим қўнғироқ қилиб, оммавий жойларда тўпланмаслигим кераклигини айтди, чунки хитойликлар Сахалинга ўзлари билан инфекцияни олиб келишган». Худди шу шаклдаги хабар Норильск, Ульяновск, Якутскда жой номлари ўзгартирилган ҳолда тарқалди – қалбаки хабар вирусдан кўра тезроқ оммалашди.

    Касалликдан фойдаланиб қолган ҳолда даромад қилиш ҳаракатидаги кишилар кўпайиб қолди. Екатеринбург дорихоналаридан бирида коронавирусга қарши дори-дармонлар рекламаси эълон қилинди. «Мавжуд дори-дармонлар, иммуномодулятор деб аталадиган дориларнинг ҳеч бири ўз самарадорлигини исботламаган ва уларнинг фойдаси йўқ», деб изоҳ беради Санкт-Петербургнинг бош клиник фармакологи Александр Хажидис ҳолатга.

    Фото: Google Photos

    Фото: Google Photos

    «Ушбу янгиликнинг тарқалиши фойдаланувчиларни маълум бир сайтга, YouTube ёки Telegram каналига олиб боради. Бу шунчаки реклама бўлиб, саҳифага кўпроқ одам оқиб келишига хизмат қилади», дейди Санкт-Петербург давлат университетининг оммавий коммуникацияларни бошқариш кафедраси профессори Светлана Бодрунова.

    Хитойнинг ўзида бундай йўл тутаётганлар нотўғри маълумот учун ҳибсга олинмоқда, Малайзияда эса сохта муаллифлар икки йилга озодликдан маҳрум қилинади. Аммо интернет тармоғида айбдорларни топиш осон эмас.

    Таиландда икки киши коронавирус эпидемияси ҳақида сохта янгиликлар тарқатганликда айбланиб ҳибсга олинган, яна тўрт киши билан тарбиявий суҳбатлар ўтказилган, деб хабар беради пайшанба куни Таиланд рақамли иқтисодиёт ва рақамли жамият вазирлигига таяниб Nation газетаси. «Вазирлик ижтимоий тармоқларда ва интернетда сохта янгиликлар пайдо бўлишини диққат билан кузатмоқда, айниқса янги коронавирус эпидемияси тарқалиши ҳақидаги сохта янгиликларни. Вазирлик сохта янгиликлар билан курашишни ўзининг технологик жиноятчиликка қарши кураш бўйича полиция бўлими билан яқиндан иш олиб борадиган сохта янгиликлар маркази орқали иш олиб бормоқда», дейди вазирлик раҳбари Фитифонг Пуннакан. Маълумот берилишича, Таиландда шундай мазмундаги ёлғон маълумот тарқатган 15 манба аниқланган.

    Ўзбекистон ҳақида сўз юритадиган бўлсак, вирус Хитой товарлари, жумладан, кийим-кечаклар билан савдо қилувчилар ишига катта зарба берди. Одамлар орасида кийимлар ҳам вирус ташувчиси бўлиши мумкинлиги ҳақида нотўғри хабарлар тарқалди. Шифокорларнинг сўзларига кўра, Хитойдан юборилган посилкадан инфекция юқтириш хавфи деярли йўқ. Гап шундаки, вирус етказиб бериш даврида пакетда яшай олмайди.

    Foto: Twitter

    Foto: Twitter

    Ижтимоий тармоқларда «Хитойда касаллик юқтирганлар отиб ташланмоқда» мазмунидаги хабарлар тарқалди. Бироқ бу хабар ҳам ўз тасдиғини топмади.

    Баъзилар орасида буларнинг барчаси «итоатсиз мамлакатларни жазолайдиган» америкаликларнинг иши деган фикр пайдо бўлди.

    Инфекциядан қочиш учун ҳар кун камида 250 грамм ароқ, виски ёки бренди ичиш мақсадга мувофиқлиги ҳақидаги «фейк»лар эса кулгини қистатиши табиий. Коронавирусга қарши курашда алкоголнинг фойдалари ҳақида ҳеч қандай маълумот йўқ.

    Шунингдек, Хитойда хато туфайли коронавирусдан вафот этганларнинг даҳшатли статистикаси тарқалди. Эълон қилинган статистик маълумотлар амалдагисидан 80 баравар юқори эканлигини кўриш мумкин.

    Фото: KazanFirst

    Фото: KazanFirst

    Хабарда Хитойнинг иккинчи энг йирик компанияси Tensent асл маълумотни аниқлаган бўлиши мумкинлиги тахмин қилинади. Тарқатилган маълумотларда касалликни 154 минг киши юқтиргани ва 24,5 минг киши ундан вафот этгани кўрсатилган. 1 февраль куни тақдим этилган бу сонлар 2 февралга келиб рад этилди.

    Хитой ҳукумати бугунги кунгача бир неча маротаба касаллик статистикасини тақдим қилишда айбланди. Ўзбекистоннинг айрим сайтлари ҳам ушбу нотўғри маълумотни узатишга улгурди.

    Дарвоқе, Ўзбекистонда ҳам вирусга алоқадор тасдиқланмаган ва ёлғон хабарлар тез тез болалаб турибди. Хусусан, Жиззах, Бухоро ва Андижон вилоятларида, қўшни Қозоғистон ва Туркманистонда коронавирус билан касалланган беморлар ҳақида ёлғон хабарлар тарқалмоқда.

    Хоразм вилояти ИИБ матбуот хизмати томонидан тарқатилган «Хоразмда коронавирусга чалинган одам изоляция қилинди» сарлавҳали мақола ҳам шов-шувларга сабаб бўлди. Бу ҳодиса ўқув машғулотларига нисбатан айтилганига кўпчилик эътибор ҳам бермади. Биргина сарлавҳа жиддий ваҳимани келтириб чиқарди.

    Коронавирус пандемияси конспирологлар учун айни муддао бўлди. Хитойликлар «гуноҳлари» учун «жазолангани», ёш болаларни тириклай егани ва бошқа даҳшатли ишлари туфайли касаллик келиб чиққани ҳақида фейклар ва ёлғон-яшиқ хабарлар тарқалди. Айни пайтда коронавирус хитойликлар маймун, ит, қурбақа егани учун, ҳатто аллақандай кўршапалак шўрва туфайли келиб чиққани бот-бот ёзилди.

    Эслатиб ўтамиз, коронавируслар кўп ҳолларда кўршапалаклар манба бўлганини фан тасдиқлайди, лекин вирус кўршапалакдан одамга тўғридан-тўғри ўтмайди.

    Мавзуга доир:

    • Коронавирусларнинг манбаи кўпинча кўршапалаклар бўлган. Нега?
    «Сариқ» саҳифалар ва каналларда урчиган, интернет фойдаланувчилари орасида кенг тарқалиб кетган бу каби фейкларга қарши ўзбек блогерлари ҳам ўз фикрини айтди, одамларни фактларни яхшироқ текширишга, ҳар нарсага ишониб кетавермасликка чақирди. Хусусан, Хитойда гўёки Қуръон китоблари канализацияга ташлангани ҳақидаги фейк «Микрофон кўтарган аёл» каналида фош этилди.

    Фото: Telegram

    Фото: Telegram

    Вирусга қарши даво чоралари изланаётган бир пайтда ундан яхшигина даромад манбаси сифатида фойдаланиш истагида бўлганлар ҳам оз эмас. Юқорида таъкидланганидек, вирус ҳақидаги арзимас икки оғиз сўз ёки нотўғри ва ўз тасдиғини топмаган маълумотлар Telegram, YouTube каналларига яхшигина кузатувчи йиғиб бермоқда. Бундай ҳолатларда ҳар бир кишига мустақил равишда фактчекинг ёрдамга келади. Мутахассислар ҳам вирус ҳақидаги ёлғон маълумотлардан ҳимоя воситаси сифатида ақлни тавсия қилишмоқда.

    15.02.2020, 18:58   Изоҳ (0)   264817
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Сурхондарёда уйи бузилишидан норози аҳоли ва ИИБ ходимлари ўртасида тўқнашув юз берди (видео)

    15.02.2020, 18:33

    Андижон вилояти халқ таълими бошқармасига янги раҳбар тайинланди

    15.02.2020, 17:58

    Қимматбаҳо металлар ва қимматбаҳо тошлар билан боғлиқ фаолият тартибга солинади

    15.02.2020, 16:20

    Ўзбекистон ТИВ ўринбосари: «25 йиллик катта муз эритилди»

    15.02.2020, 14:21

    Сурхондарёда 8 ёшли ўғлини 2 млн сўмга сотишга уринган аёл қўлга олинди

    15.02.2020, 13:20

    Қўқондаги чойхонада содир бўлган отишмадан кейин 30 кишига нисбатан қамоққа олиш чораси кўрилди

    15.02.2020, 11:49
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Centrum Air 25 июлдан Тошкент — Сеул тўғридан-тўғри рейсларини бошлайди 


    Ичкаридан назар: Imzo фабрикаси қандай ишлайди?


    Чиқим ва кирим: назорат сари илк қадам


    Туризмдаги трендлар 2025: Хитойда Марказий Осиёга – Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистонга қизиқиш ўсмоқда


    BI Sad’O Business лойиҳасида очиқ эшиклар куни бўлиб ўтди ва ЧИЛЛА акцияси бошланди


    Central Asian University RUR ва THE Impact Rankings 2025 халқаро рейтингларида ўз мавқеини мустаҳкамламоқда


    InfinBANK’дан VISA картаси энди Swoo Pay иловасида


    Beeline Uzbekistan ҳудудларда рақамли ривожланишни жадаллаштирмоқда


    Ўзбекистонда янгиланган HAVAL H6 расман ишга туширилди


    riitm ақлли платформаси Ўзбекистон тингловчиларига 30 миллион трек таклиф этмоқда


    Ўзбекистон Миллий банки халқаро капитал бозорида 400 млн АҚШ долларлик облигацияларни муваффақиятли жойлаштирди


    Kia Ўзбекистон бозорини эгалламоқда: 2025 йилнинг биринчи ярмида рекорд даражадаги сотувлар


    Ипак Йўли Банкдан Tradeloan: халқаро битимларни молиялаштириш


    “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг молиявий барқарорлик рейтинги “Fitch Ratings” томонидан “Ижобий” прогнози билан “Б+” даражасида тасдиқланди


    Нео Insurance — суғурта бозоридаги рақамли ўзгаришларнинг 2 йиллик натижаси 

     

    Тавсия этамиз

    Кремль соясидаги жумбоқлар: сирли равишда вафот этган россиялик тадбиркор ва амалдорлар

    10 июл, 20:40

    Исроилнинг Ғазодаги қирғини ягона эмас: Инсоният тарихидаги энг йирик геноцидлар қандай содир бўлганди?

    10 июл, 19:12

    Patriot: Исроил воз кечган, Украина эса кўпроғига эга чиқишни истаётган ярим асpлик тизим ҳақида нималар маълум?

    8 июл, 20:45

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    6 июл, 15:23
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Ҳиндистонда 270 киши ҳалок бўлган Air India самолёти ҳалокатининг сабаби маълум қилинди

    Дунё | 12 июл, 19:10

    Хоразмда 7-қаватдан ўзини ташлаган қизлар жинсий зўравонлик қурбони бўлганми?

    Ўзбекистон | 12 июл, 18:55

    “Челси” ва “Арсенал” “Барселона” футболчиси учун курашмоқда

    Спорт | 12 июл, 18:50

    АҚШда Трампнинг руҳиятида ёшга боғлиқ ўзгаришлар кузатилаётгани маълум қилинди

    Дунё | 12 июл, 18:35

    Жазирама кунларда юз терисини қандай парвариш қилиш керак? Косметолог тавсияси

    Гўзаллик | 12 июл, 18:20

    Ўзбекистонда сентябрдан сертификатсиз чет тили ўқитувчилари ишдан бўшатилиши мумкин

    Ўзбекистон | 12 июл, 18:13

    Ўзбекистонда аёллар ҳуқуқлари: зўравонликка қарши чоралар ўзини оқлаяптими?

    Ўзбекистон | 12 июл, 18:00

    Сурхондарёда икки ҳайвонни овлаганлар табиатга 4,5 млрд сўм зарар етказди

    Ўзбекистон | 12 июл, 17:40
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.