Бош прокуратура «My 5» телеканалидаги валютафурушлик жинояти ҳақидаги лавҳа юзасидан муносабат билдирди

Бош прокуратура ҳузуридаги Департамент «My 5» телеканалининг «Марказий студия» информацион дастурида С.Онинг жиноят иши юзасидан тайёрланган лавҳа юзасидан муносабат билдирди.

Қайд этилишича, «Менинг Юртим 5» телеканалининг «Марказий студия» информацион дастури орқали фуқаролар С.О. ва унинг отаси Т.О. 23 октябрь куни чиқиш қилиб, Бош прокуратура ҳузуридаги Департамент органлари ходимларини валютага оид жиноятни фош этишдаги хатти-ҳаракатлари юзасидан норозилик билдирган.

Хусусан, фуқаро С.О. танишиб, гаплашиб юрган қизи И., Тошкент шаҳрида опаси уй сотиб олиши учун ундан 87 миллион сўм пулларини 10 000 долларга айирбошлаб беришини илтимос қилганлигини, опасини ўғли автоҳалокатга учрагани, қиз билан анча яқин бўлиб қолганлиги сабабли унинг валюта маблағларини айирбошлаш бўйича илтимосини бажармоқчи бўлиб, Нурафшон шаҳрига борганлигини ва у ерда миллий таомлар кафесида хорижий валютани сотаётганида Департамент ходимлари томонидан ушланиб, унга босим ўтказилганлиги ҳақида баён қилган.

Телеканал орқали билдирилган бундай фикрлар кенг жамоатчилик ўртасида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар фаолияти ҳақида салбий тасаввур ҳосил қилиши эҳтимолини инобатга олиб, Бош прокуратура ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаменти қонунга хилоф равишда валюта қимматликларини олиши ёки ўтказиши миллий қонунчиликка биноан жавобгарликка тортилиши белгиланганини маълум қилган.

С.О.нинг қонунга хилоф равишда валюта қимматликларини олиш ва уни ўтказиш ҳаракатлари тезкор қидирув тадбирлари ҳамда суд ҳужжатлари билан тўлиқ исботлангани қайд этилган.

Жумладан: Амалдаги қонунчиликка асосан С.О.нинг ҳаракатларига баҳо берилганда Жиноят кодексининг 177-моддасининг (валюта қимматликларини қонунга хилоф равишда олиш ёки ўтказиш) субъекти 16 ёшга тўлган, ақли расо шахс ҳисобланиши белгиланган. Бунда ижтимоий хавфли қилмишни содир этаётган шахснинг «валютафуруш» бўлиши жиноят субъектининг мажбурий белгиси бўлиши мумкинлиги белгиланмаган. Ушбу ҳолатда С.Отабоев 16 ёшга етган ва ақли расо шахс ҳисобланганлиги сабабли жиноятнинг субъекти ҳисобланади.

С.О. ҳар бир АҚШ долларини 8 700 сўмдан ҳисоблаб сотган. Шунингдек у ушбу ноқонуний валюта олди-сотдисининг пировард натижасидан моддий манфаат кўзлаганлигидан далолат берувчи далиллар мавжуд.

Хусусан, тезкор тадбир ўтказилган кун, 14 июнда «Миллий банк» Нурафшон филиалидан олинган маълумотга кўра ҳар бир АҚШ долларининг сўмга нисбатан қиймати 8 518 сўм 68 тийинни ташкил этиб, 8000 АҚШ доллари 68,1 миллион сўмга тенг бўлган.

Бундан ташқари, тергов жараёни ва очиқ суд мажлисида сўроқ қилинган С.О. айбига қисман иқрорлик билдирган ҳолда берган кўрсатмасига кўра, у машина олиш учун йиғиб қўйган отасининг 10 000 долларни (отасини хабардор қилмасдан) олиб, И. унга таклиф қилган 87 миллион сўм пуллар орқали фойда кўриб олишни ўйлаб, Нурафшон шаҳрига ўртоқлари ва тоғаси билан борган. У ерда И. унга 10000 долларга эмас, 8000 долларга тенг 69,6 миллион сўм топганлиги сабабли 8000 долларни айрибошлаган. Пировардида қилмиши қонунга зид бўлганлигини тушуниб етгани ва чин кўнгилдан пушаймонлигини билдиради.

Бундан ташқари, «Марказий студия»даги суҳбатда Т.О. ўғли Жиноят кодексининг 65-моддасига асосан жавобгарликдан озод қилинган бўлса-да, 8 000 долларни унга қайтармасдан давлат фойдасига мусодара қилинганини айтган.

Бунга жавобан прокуратура мазкур жиноят иши бўйича ашёвий далил ва жиноят предмети ҳисобланган 10 000 долларнинг тақдири Жиноят-процессуал кодекси талабларига асосан қонуний ҳал қилинганини билдирган.

Жумладан, С.О.нинг ўзига нисбатан бўлган жиноят ишини тугатишни сўраб, жиноят ишлари бўйича Нурафшон шаҳар судига берган аризаси ҳамда ҳимоячисининг илтимосномасини инобатга олиб, суд уни 65-моддасига асосан жавобгарликдан озод қилинган. Ашёвий далил сифатида олинган 10 000 доллардан 2000 доллар ўзига қайтарилган ҳамда 8000 доллар жиноят предмети сифатида давлат даромади ҳисобига ўтказилган. Қолаверса, С.Отабоевга нисбатан чиқарилган суднинг мазкур ажрими қонуний кучда бўлиб, унга нисбатан шикоят ёки протест келтирилмаган.

Шунингдек, Жиноят кодексининг 65-моддасининг қўлланилиши ва унинг қонундаги мазмуни ҳам тўғри талқин қилиниши лозимлиги таъкидланган. Судланувчига нисбатан Жиноят кодексининг 65-моддаси қўлланиши унинг айбсиз эканини англатмайди. Ушбу ҳолатда судланувчи айбсиз экани учун эмас, балки унинг қилмиши ижтимоий хавфлилигини йўқотганлиги сабаб жавобгарликдан озод қилинмоқда, холос.