Sovet kinosining klassik durdonalaridan biri bo‘lgan “Ivan Vasilyevich o‘z kasbini o‘zgartiradi” filmi tomoshabinlar qalbida alohida o‘rin egalladi. Filmni yaratish jarayonidagi murakkabliklar, kutilmagan vaziyatlar va aktyorlarning jasorati ushbu asarning tomoshabin xotirasida abadiy qoldirishiga sabab bo‘ldi. Quyida komediyani suratga olish chog‘ida yuzaga kelgan qiziqarli va e’tiborga molik voqealarga to‘xtalib o‘tamiz.
Gayday hisobidan katta ziyofat
Filmdagi qirollik dasturxoni ko‘plab tomoshabinlar yodida qolgan: stol ustidagi taomlar, ichimliklar va boshqa noz-ne’matlar ekranda nihoyatda ishtaha ochar va real ko‘ringan.
Ammo avvallari SSSR davrida filmlarda tasvirlanadigan ovqatlar sun’iy bo‘lar edi. “Ivan Vasilyevich o‘z kasbini o‘zgartiradi” filmida esa ziyofat sahnasi uchun Leonid Gayday o‘z mablag‘idan 200 rubldan ko‘proq pul sarflab, haqiqiy ikra, baliq va boshqa qimmatbaho delikateslarni olib keltirgan. Shu sababli Jorj Miloslavskiy va uy-joy boshqaruvchisi Bunsha stol ustidagi taomlarni uloqtirishganda, suratga olish guruhi isrof qilingan taomlarga juda achingan.
Nikulin o‘rniga Yakovlev
Qirol Ivan Grozniy va uy-joy boshqaruvchisi Bunsha rolini Yuriy Nikulin ijro etishi mumkin edi, chunki Nina Grebeshkova Gaydayga “Ilm-fan va hayot” jurnalidagi Ivan Grozniy portretini ko‘rsatgan. Jurnaldagi foto esa haqiqiy qirolning bosh suyagi o‘lchamlari bo‘yicha qayta tiklangan edi. U Leonid Gaydayning sevimli aktyori — Nikulinga juda o‘xshardi. Shu sababli hatto ssenariy ham aktyor uchun maxsus yozib tugatiladi, ammo Nikulin mazkur rolni rad eti, rejissyorga shunday deydi:
“Janob Gayday, axir bu Bulgakov asari. Film ko‘pchilikka yetib bormasligi mumkin. Agar unda men suratga tushsam, uni hech kim uni ko‘rishni istamaydi”.
Shundan so‘ng qirol roliga Yevgeniy Yevstigneyev, Georgiy Vitsin, Yevgeniy Lebedev kabi aktyorlar sinovdan o‘tgan, ammo hech kim ham qattiqqo‘l qirol, ham uy-joy boshqaruvchisi rolini bir vaqtning o‘zida mukammal ijro eta olmagan. Natijada ushbu obraz Yuriy Yakovlevga nasib etgan va u o‘z vazifasini a’lo darajada uddalagan.
Ko‘kargan yuzli Marfa Vasilyevna
Qirolicha Marfa Vasilyevna roliga Natalya Gundaryova va Svetlana Svetlichnaya kabi aktrisalar kastingdan o‘tishga harakat qilgan, ammo ushbu rolga aynan Nina Maslova tanlangan.
Ziyofat paytida Marfa Vasilyevna kadrda ko‘zlarini yerga qarata uyalgan sahna esingizdami? Aslida suratga olish ishlari boshlanishiga bir necha soat qolganda aktrisa janjalda ishtirok etgan va ko‘z ostidan jarohat olgan. Shu sababli Nina Maslovaning yuzi pardoz ustalari tomonidan yashiringan. Gayday esa aktrisaga suratga olish paytida kameraga faqat bir tarafini ko‘rsatib, ko‘zlarini yerga qaratishi kerakligini uqtirgan. Shu tariqa uyatchang qirolicha sahnasi kadrga muhrlagan.
“Grajdanlar, pullaringizni omonat kassasida saqlang”
Rejissyor Leonid Gayday kadrda improvizatsiyalarni juda sevardi. Masalan, Miloslavskiyning “Grajdanlar! Pullaringizni jamg‘arma kassasida saqlang” degan satri ssenariyda bor edi, lekin uning oxirigi: “Albatta, ular sizda bo‘lsa” degan qismi Leonid Kuravlyovning to‘liq improvizatsiyasi bo‘lgan.
Balkondan tushib ketishiga oz qolgan
Bunshaning rafiqasi rolini o‘ynagan Natalya Krachkovskaya shoh ortidan quvib, bir balkondan ikkinchisiga o‘tishi kerak edi. Ammo aktrisa balandlikdan juda qo‘rqqani uchun bunday sahnaga rozi bo‘lmagan. So‘ng Leonid Gayday uni ishontirib, balkon ostiga xavfsizlik panjarasi qo‘yishni va’da qilgan. Lekin oxirgi daqiqada shamol panjarani uchirib yuborgan. Aktrisa derazaga chiqib, pastga qaraganda to‘satdan muvozanatni yo‘qotgan. Ammo operator uni kiyimidan ushlab qolishga ulgurgan. Shu sababli mazkur sahna filmdan kesib tashlangan.
“Sizni ham davolashadi”
Natalya Krachkovskaya ishtirokidagi: “Sizni ham davolashadi. Meni ham davolashadi” so‘zlarini aytgan kulgili sahna aktrisa uchun oson bo‘lmagan. Natalyaning boshiga ikkita parik taqilgan edi, ular shunchalik teriga qattiq yopishtirilgandiki, natijada aktrisaning yuzi shishib ketgan edi. Natalya xonim bu sahnada juda ko‘p yig‘laganini eslaydi, ammo tomoshabinlar uchun ushbu kadr eng kulgililaridan biri bo‘lib qoldi.
Izoh (0)