O‘zbekistonda hayoti yoki sog‘lig‘i xavf ostida qolgan bolalar ota-onasidan olib qo‘yilishi mumkin

“Bolalarni zo‘ravonlikning barcha shakllaridan himoya qilish to‘g‘risida”gi qonun 14-noyabr kuni prezident tomonidan imzolandi.

Qonun 2024-yil 31-mayda Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinib, 15-avgustda Senat tomonidan ma’qullangandi. U 5 bob va 51 moddadan iborat bo‘lib, qonun bilan bolaga nisbatan zo‘ravonlik tushunchasi va jismoniy, jinsiy va ruhiy zo‘ravonlikdan tashqari uning yangi shakllari — g‘amxo‘rlik ko‘rsatmaslik, ekspluatatsiya, bulling kabilar ham e’tirof etilmoqda.

Shuningdek, davlat bolalarni zo‘ravonlikning barcha shakllaridan himoya qilish uchun tegishli huquqiy, ma’muriy, ijtimoiy, iqtisodiy va boshqa choralarni ko‘rishi, zo‘ravonlikdan jabrlanuvchilarni reabilitatsiya qilishi va ularning huquqlarini tiklashi hamda ularni ijtimoiy moslashtirish uchun zarur bo‘lgan samarali choralar ko‘rishi qonunan belgilanmoqda.

Mutasaddi organlarning bolalarni zo‘ravonlikdan himoya qilishga oid maxsus vakolatlari, o‘zaro ishlash mexanizmi va mas’uliyati doirasi ko‘zda tutilmoqda.

Xususan, qonunning 13-moddasiga ko‘ra, Ichki ishlar organlari bolaga nisbatan zo‘ravonlik va g‘amxo‘rlik ko‘rsatmaslikka yo‘l qo‘ygan ota-onalar to‘g‘risidagi axborotni vakolatli davlat organiga yuboradi. Bolalarga nisbatan zo‘ravonlik sodir etgan yoki uni sodir etishga moyil bo‘lgan shaxslar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni to‘playdi, ularni tahlil qiladi.

Bundan tashqari, vakolatli davlat organiga bolaning hayotiga yoki sog‘lig‘iga bevosita tahdid tug‘ilgan hollarda bolani ota-onasidan (ularning biridan) olib qo‘yishda ko‘maklashadi.

Bolani ota-onasidan (ularning biridan) olib qo‘yish asosi 38-moddada belgilangan bo‘lib, unga ko‘ra, bolaning hayoti yoki sog‘lig‘i bevosita xavf ostida qolganda vakolatli davlat ortgani bolani ota-onasidan (ularning biridan) yoki uni o‘z qaramog‘iga olgan boshqa shaxslardan zudlik bilan olib qo‘yishga doir choralar ko‘rishga haqli. Bu fuqarolar o‘zini o‘zi boshqarish organining tegishli hujjatiga asosan profilaktika inspektori ishtirokida amalga oshiriladi.

Bola olib qo‘yilganda vakolatli davlat organi zudlik bilan prokurorga xabar berishi, bolaning vaqtincha joylashtirilishini ta’minlashi va fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organi tomonidan bolani olib qo‘yish haqida hujjat qabul qilinganidan keyin 7 kun ichida ota-onalik huquqini cheklash to‘g‘risida suga da’vo bilan murojaat etishi shart.

Ushbu qonun rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran 6 oy o‘tgach, 2025-yil 15-may kuni kuchga kiradi.