“El-yurt umidi” jamg‘armasi tomonidan 3-iyul kuni o‘tkazilgan test sinovlari atrofida noroziliklar kuchaymoqda. Ayrim talabgorlar test savollari murakkabligi, ballar yuqori ekanidan norozi. Testda 55 ball to‘plagan yigit o‘z joniga qasd qilgani haqida ham xabarlar tarqaldi. Shu munosabat bilan “Daryo” muxbiri jamg’armaning ijrochi direktori Gulnoza Ismailovadan izoh oldi.
Jamg‘arma tomonidan 2024-yilda o‘tkazilgan testda nomzodlar uchun 30 ta savol berilib, 1 soat vaqt ajratilgan edi. Bu yilgi savollar soni 40 tani tashkil qildi, biroq vaqt uzaytirilmadi. “El-yurt umidi” jamg’armasi ijrochi direktori buni “bitta savolga 1,5 daqiqa yetishi” bilan izohladi.
Tahliliy va IQ testlari uchun 1 soat vaqt belgilangani har bir savol uchun 1,5 minut ajratilganini bildiradi. Xalqaro standartlarni ko‘raylik, bu solishtiruvni ko‘radigan bo‘lsak, 1,2 daqiqani tashkil etmoqda. O‘zbekiston davlat test markazi tomonidan belgilangan bu vaqt ham aynan xalqaro standartlarga to‘liq mos keladi, hattoki, bu borada yengilliklar yaratilganini ko‘rishimiz mumkin, dedi Gulnoza Ismailova.
Bu yilgi imtihonlarda testdan o‘tish chegarasi maksimal 100 balldan 61 etib belgilandi. Aynan shu masala ko‘pchilikning noroziligini keltirib chiqadi. Chunki 2024-yilgi testlarda magistratura va doktorantura uchun maksimal 60 balldan 20 ball to‘plaganlar suhbat bosqichiga o‘tgandi. Bakalavr uchun bu ko‘rsatkich yo‘nalishlarga qarab 30-40 ballni tashkil qildi.
O‘tgan yili bo‘lib o‘tgan testlarda hattoki o‘tish ballari aniq emasdi. Ular ham barcha nomzodlarga nisbatan o‘ynab o‘tkazilgan. Natijada past ball olganlar ham nomzod sifatida tan olinishi mumkin edi. Bu yil testlarda hech qanday inson omili faktori aralashmagani, hech qanday tazyiqlar o‘tkazilmagani, aniq ko‘rsatilgan ballar belgilangani shaffoflik, adolatlilik, tenglilik prinsipiga amal qilganini bildiradi.
To‘g‘ri, testlar qiyin bo‘lishi mumkin, lekin chet elda o‘zbek tilida o‘qilmaydi, talabgor ingliz tilida fikrlay olishi, tahlil qila olishi, ularni o‘zlashtira olishi uchun bir qator mezonlarga rioya qilishi kerak. Buning uchun bosqichlardan saralanib o‘tishi kerak, dedi u.
Xalqaro grantlar, shu jumladan, Erasmus, Chevening va DAAD nomzodlarni saralashda ularning akademik salohiyati, ijtimoiy faolligiga e’tibor qaratadi. “El-yurt umidi” jamg‘armasi esa faqat IQ testi va tanqidiy fikrlash bilan cheklanishi norozilikka sabab bo‘lmoqda.
“Hamma ham aniq sohalarga hujjat topshirmaydi. Ijtimoiy gumanitar, tibbiyot yo‘nalishlar uchun topshirayotganlar uchun o‘ziga mos imtihon o‘tkazilsa, maqsadga muvofiq bo‘lmasmidi?”, degan savolga quyidagicha munosabat bildirildi.
Bu kabi e’tirozlarni ijtimoiy tarmoqlarda biz ham kuzatib yuribmiz. Tahliliy baholash va IQ test deganda bu yerda hech qanday matematika yo‘q. Bular matematik bilimlarni emas, mantiqiy fikrlashni talab qiladi. Hozirgi kunda 375 nafar nomzodimiz testlardan ozod etildi. Chunki ularning qo‘llarida SAT sertifikati va magistratura uchun GRE hamda GMAT sertifikatlari bo‘lgan.
SAT tizimida matematika va ingliz tili tizimi bor. Unda matematika matematikaligicha emas, mantiqan fikrlashni nazarda tutadi. Ingliz tili sertifikati — til nuqtayi nazaridan emas, materiallarni o‘zlashtira olish, tahlil qila olish, matndan nimadir fikr yasay olish. Bu testlar yuqori standartli bo‘lib, ularda tahlil qilish va mantiqan fikrlash nuqtayi nazaridan yondashilganini ko‘rishimiz mumkin, deydi Ismailova.
EYUF ijrochi direktori testlarga, ularning matniga va mazmun-mohiyatiga aralasha olmasligini aytdi. Sohaga mos testlar tuzish haqidagi savolga esa imtihonda talabgorning bilimi baholanmaydi, deya javob qaytardi.
Ular o‘z sohasi bo‘yicha universitetlarning qabul xatlarini olishgan. Tegishli bilimlarni olishga intilishlarini ko‘rsatishgan. Ularning mazkur bilimi ular topshirgan universitet bo‘yicha baholanadi, deya ta’kidladi mas’ul.
Ijtimoiy tarmoqlarda testdan 55 ball olgan yigit ota onasining tanqidi sababli o‘z joniga qasd qilgani haqida xabarlar tarqaldi. “El-yurt umidi” jamg‘armasi holat yuzasidan tegishli vakolatli organlar bilan hali aloqa o‘rnatmaganini ma’lum qildi. “Daryo” suitsid yuzasidan bosh prokurorning matbuot kotibi Hayot Shamsiddinov bilan bog‘landi va “holat o‘rganilmoqda” degan javob oldi.
Izoh (0)