Oliy Majlis Qonunchilik palatasining bugun bo‘lib o‘tgan navbatdagi yalpi majlisida Oliy Majlis Qonunchilik palatasidagi Xalq demokratik partiyasi fraksiyasi o‘zini parlamentdagi muxolifat fraksiyasi, deb e’lon qildi.
Majlis avvalida so‘z olgan Xalq demokratik partiyasi fraksiyasi raisi Ulug‘bek Inoyatov XDP fraksiyasining bugun bo‘lib o‘tgan navbatdan tashqari yig‘ilishida qabul qilingan qarorni yalpi majlis kun tartibiga kiritish taklifini bildirdi.
Dastlab, parlamentdagi muxolifatning kafolatlangan huquqlarini kengaytirishga qaratilgan qonun loyihasi ko‘rib chiqildi. Qonun loyihasi yuzasidan Demokratik institutlar va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish masalalari qo‘mitasi a’zosi Narimon Umarovning ma’ruzasi eshitildi.
Moddama-modda ko‘rib chiqilgan qonun loyihasi ikkinchi va uchinchi o‘qishlarda qabul qilinib, Senatga yuborish to‘g‘risida qaror qilindi.
Shundan so‘ng, O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasi fraksiyasining o‘zini parlamentdagi muxolifat, deb e’lon qilish to‘g‘risidagi masala ko‘rib chiqildi. Xalq demokratik partiyasi fraksiyasi rahbari Ulug‘bek Inoyatov fraksiyaning bu haqdagi rasmiy bayonotini o‘qib eshittirdi.
U parlamentdagi ko‘pchilik – “Taraqqiyot bloki”ga nisbatan fikrini bildirib, fraksiya mazkur blokning tuzilishiga e’tiroz bildirmagan holda, uning ustuvor vazifalari, shuningdek, hukumat dasturi va faoliyatining ayrim yo‘nalishlariga qo‘shila olmasligini ma’lum qildi.
Shuningdek, ayni vaqtda uchinchi o‘qishda qabul qilingan so‘l partiyalar, sosial-demokratiya g‘oyalari tarafdorlari bilan birgalikda tashabbus qilingan parlamentdagi muxolifatning kafolatlangan huquqlarini kengaytirishga qaratilgan qonun, o‘zini parlamentdagi muxolifat, deb e’lon qilgan siyosiy partiya fraksiyasi uchun kengaytirilayotgan huquq va imkoniyatlardan to‘laqonli foydalanishni kafolatlashini qayd etdi.
“Partiyamiz elektorati ovozini parlament va hukumatga yetkazish, ularning manfaatlarini samarali himoya qilish, mamlakatda kuchli ijtimoiy siyosat yuritishni davom ettirish uchun Oliy Majlis Qonunchilik palatasidagi Xalq demokratik partiyasi fraksiyasi o‘zini parlamentdagi muxolifat fraksiyasi, deb e’lon qiladi”, — dedi, XDP fraksiyasi rahbari U.Inoyatov.
Shuningdek, parlamentdagi muxolifat fraksiyasi sifatida amalga oshirilishi muhim deb hisoblangan bir qator vazifalarga to‘xtalib o‘tildi.
Xususan:
– qonun loyihalari va parlament muhokamasidagi dolzarb masalalar bo‘yicha o‘z saylovoldi dasturi maqsadlaridan kelib chiqqan holda qat’iy siyosiy pozisiyani bildirib borish;
– hukumat va parlamentdagi ko‘pchilikning taklif hamda tashabbuslarini tanqidiy ko‘rib borish, ular yuzasidan o‘z munosabatlarini bildirib borish;
– hukumat va parlamentdagi ko‘pchilik tomonidan parlamentga kiritilgan qonun loyihalari bo‘yicha zarur deb ko‘rilgan holda muqobil qonun loyihalarini ishlab chiqish va kiritib borish;
– iqtisodiy va ijtimoiy masalalar bo‘yicha hukumat harakat dasturi ijrosini tanqidiy baholash va o‘z nuqtai nazarini bildirish;
– parlament nazorati vositalaridan samarali foydalanish, shu jumladan qabul qilingan qonunlarning huqumat tomonidan so‘zsiz ijro etilishi, qonun loyihalarini parlamentga o‘z vaqtida va sifatli kiritilishi, qonunlar ijrosi uchun zarur bo‘lgan qonun osti hujjatlarining o‘z vaqtida qabul qilinishini ta’minlash ustidan ta’sirchan nazorat olib borish.
Shu o‘rinda, parlamentda muxolifat nima uchun kerak, degan savol bo‘lishi tabiiy.
Muxolifat — qabul qilinayotgan qarorlarni tanqidiy ko‘rib chiqish orqali to‘g‘ri yo‘l tanlashga ko‘maklashadi, shu orqali qarorlar yanada xalqchil, asoslangan va adolatli bo‘lishi ta’minlanadi. Muxolifat odatda nazoratchi rolini bajarib, hokimiyatga kelgan kuchlarni sergak, uyg‘oq bo‘lishlarini ta’minlaydi.
Shuningdek, muxolifat aholi va saylovchilarini qiynayotgan muammolarni ko‘tarib chiqib, parlamentdagi ko‘pchilik e’tiborini ushbu masalalarga qaratadi, ularni hal qilish uchun ko‘proq e’tibor qaratishni talab qiladi.
Umuman olganda, muxolifat fuqarolarning fikr bildirishga bo‘lgan konstitutsiyaviy huquqini amalga oshirish usuli hamdir.
Eslatib o‘tamiz, joriy yilning 5 may kuni Oliy Majlis Qonunchilik palatasida eng ko‘p o‘ringa ega ikki fraksiya – Liberal-demokratik partiya va “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi birlashib, “Taraqqiyot bloki”ni tuzgan edi.
Shuningdek, 2024 yilning noyabr oyida Prezident Oliy Majlis Qonunchilik palatasining saylovdan keyingi birinchi majlisida parlamentda muxolifatni jonlantirish zarurligini aytgandi. Shu bilan birga, saylovlardagi sog‘lom raqobat, muxolif fikrlar kurashi parlamentga ko‘chib o‘tsa, bu albatta xalq manfaatlariga mos qonunlar ishlab chiqilishiga xizmat qilishiga ishonch bildirgan.
Izoh (0)