Xitoy Markaziy Osiyo eksportidan 70 foizgacha noyob metallarni import qiladi. Mintaqa mamlakatlarining nodir yer metallari eksporti bo‘yicha statistik ma’lumotlar mavjud bo‘lmasa-da, MO tashqi siyosat bo‘yicha tahlilchisi Eldaniz Guseynov ruda, shlak va kul eksporti ko‘rsatkichlari tahlili bilan bo‘lishdi.
-re0Ot3mt.jpg)
Ushbu mahsulotlar dunyoning yetakchi davlatlari qidirayotgan muhim resurslar bilan ko‘p jihatdan bog‘liq. Xususan, gap molibden, titan va vanadiy kabi metallar haqida bormoqda.
Trademap.org ma’lumotlariga ko‘ra, 2019-yildan 2023-yilgacha Markaziy Osiyo mamlakatlari mis, temir, qimmatbaho metallar, rux, qo‘rg‘oshin, molibden, xrom va niobiy hamda tantal kabi bir qator noyob metallarni o‘z ichiga olgan keng turdagi ruda va konsentratlarni eksport qilgan.
So‘nggi yillarda qalay, volfram va titan rudalari kabi mahsulotlar ham bozorga chiqdi.
Mis rudasi eksporti barqaror o‘sishni qayd etgan — 2019-yildagi taxminan 1,17 million AQSH dollaridan 2023-yilda taxminan 3,15 million AQSH dollarigacha ko‘tarilgan. Temir rudasi eksporti 2021-yilda 1,6 million AQSH dollariga yetdi, shundan so‘ng keyingi yillarda eksport hajmining pasayishi kuzatildi.
Ayniqsa, molibden rudasi eksportining o‘sishi e’tiborga molik bo‘lib, u 2019-yildagi taxminan 4000 AQSH dollaridan 2023-yilda taxminan 144 000 AQSH dollarigacha ko‘paydi. Bu global talabning o‘sishi va investitsiyalar ko‘payishining yaqqol ifodasidir.
Yevropa ittifoqi bilan “26-ruda, shlak va kul” toifasi bo‘yicha savdo tahliliga ko‘ra, molibden boshqa mahsulotlardan ajralib turadi: uning eksporti 2021-yildagi taxminan 11 000 AQSH dollaridan 2023-yilda deyarli 60 000 AQSH dollarigacha o‘sgan.
Ushbu segmentda Qozog‘iston ustun mavqega ega bo‘lib, deyarli barcha umumiy eksport qiymatini ta’minlamoqda, Markaziy Osiyoning boshqa mamlakatlarining hissasi esa sezilarli darajada kam.
Markaziy Osiyo mamlakatlarining eksport portfelida qiziqarli tendensiyani kuzatish mumkin: mis va temir kabi an’anaviy xomashyo tovarlaridan yuqori qiymatli noyob rudalar, ayniqsa molibden rudasiga o‘tilmoqda, deydi Guseynov.
Bu tendensiya ham jahon bozorida, ham Yevropa ittifoqi bilan savdoda namoyon bo‘lmoqda, bunda Qozog‘iston asosiy yetkazib beruvchi sifatida ishtirok etmoqda.
Izoh (0)