“O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo‘yicha vakili (ombudsman) to‘g‘risida”gi qonun 15-noyabr kuni prezident tomonidan imzolandi.
Qonun Oliy Majlisning Inson huquqlari bo‘yicha vakili (ombudsman) faoliyatini tartibga soladi.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo‘yicha vakili (ombudsman) mansabdor shaxs bo‘lib, u davlat organlari, shu jumladan huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat qiluvchi organlar, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar hamda mansabdor shaxslar tomonidan inson huquqlari va erkinliklari to‘g‘risidagi qonunchilikka rioya etilishi ustidan parlament nazoratini amalga oshiradi.
Ombudsman faoliyati quyidagi asosiy prinsiplardan iborat:
- qonuniylik;
- mustaqillik;
- adolatlilik;
- insonparvarlik;
- kamsitishga yo‘l qo‘ymaslik;
- xolislik.
Saylanish kuni 30 yoshga to‘lgan, kamida besh yil O‘zbekiston Respublikasi hududida muqim yashayotgan O‘zbekiston fuqarosi ombudsman lavozimiga saylanishi mumkin.
Qonun bilan Ombudsman Qonunchilik palatasi va Senat tomonidan 5 yil muddatga saylanadi va ayni bir shaxs ombudsman lavozimiga surunkasiga ikki muddatdan ortiq saylanishi mumkin emasligi belgilandi.
Ombudsman siyosiy partiyaga a’zolikni yoki unda ishtirok etishni o‘z vakolatlari muddatiga to‘xtatib turishi yoxud tugatishi shart bo‘lib, shuningdek, ilmiy, ijodiy va pedagogik faoliyatdan tashqari haq to‘lanadigan boshqa turdagi faoliyat bilan shug‘ullanishi mumkin emas.
Ombudsman fuqarolarning shikoyatlari asosida o‘z tekshiruvini o‘tkazish huquqiga egaligi belgilandi.
Qonunga ko‘ra, ombudsman fuqarolarning, respublika hududida turgan chet el fuqarolarining va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning, yuridik shaxslarning inson huquqlari va erkinliklarini buzayotgan tashkilotlarning yoki mansabdor shaxslarning harakatlari yoxud harakatsizligi ustidan bergan shikoyatlarini ko‘rib chiqadi hamda o‘z tekshiruvini o‘tkazish huquqiga ega.
Ombudsman murojaat etuvchiga uning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari buzilganligi to‘g‘risida ma’lum bo‘lib qolgan paytdan e’tiboran yoki boshqa vositalardan foydalangan hamda qabul qilingan qarorlardan qanoatlanmagan bo‘lsa, uning shikoyati bo‘yicha oxirgi qaror qabul qilingan paytdan e’tiboran bir yil ichida berilgan shikoyatlarni ko‘rib chiqadi.
Quyidagilar ombudsmanning ta’sir choralari hisoblanadi:
- ogohlantirish;
- taqdimnoma;
- iltimosnoma.
Ombudsman qonunchilik takliflarini qonunchilik tashabbusi tartibida Qonunchilik palatasiga kiritishga haqli.
Ombudsman va uning o‘rinbosari O‘zbekiston hududida havo, temiryo‘l, avtomobil yo‘lovchilar transportida (bundan taksi va shahar yo‘lovchilar transporti mustasno) imtiyozli yurish huquqiga ega.
Ushbu qonun Qonunchilik palatasining 17-sentyabr kuni o‘tkazilgan majlisida deputatlar tomonidan qabul qilinib, Senatda 10-oktyabr kuni ma’qullangandi.
Izoh (1)
Tel:nomeri yo'qmi